Clavius, Christoph
,
Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Figures
Content
Thumbnails
page
|<
<
(260)
of 677
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
it
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div893
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
216
">
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17660
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
260
"
file
="
0276
"
n
="
276
"
rhead
="
GNOMONICES
"/>
axem hyperbolarum hic eſſe lineam horæ 12. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17661
"
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17662
"
xml:space
="
preserve
">non 6. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17663
"
xml:space
="
preserve
">vt ibi. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17664
"
xml:space
="
preserve
">Idem conſtat ex Analemmate,
<
lb
/>
ex quo arcus ſignorum ſunt deſcripti. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17665
"
xml:space
="
preserve
">In eo enim radius ♑, per centrum E, ductus ſecat meridia-
<
lb
/>
nam lineam M L, in ſuperiori horologio prope Horizontem B D. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17666
"
xml:space
="
preserve
">In inferiori verò radius ♋, per
<
lb
/>
idem centrum E, tranſiens ſecat lineam meridianam prope Horizontem, vt conſtat. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17667
"
xml:space
="
preserve
">Idem dicen-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0276-01
"
xlink:href
="
note-0276-01a
"
xml:space
="
preserve
">Linea horizon-
<
lb
/>
talis aufert ex
<
lb
/>
pa@te ſuperiore
<
lb
/>
hot
<
unsure
/>
ologu ſupe
<
lb
/>
rioris horolo-
<
lb
/>
gium inf
<
unsure
/>
erius,
<
lb
/>
ſ
<
unsure
/>
i omnes ei
<
unsure
/>
us
<
lb
/>
partes i@uertan
<
lb
/>
tur, vt ſupra di-
<
lb
/>
ctum eſt.</
note
>
dum eſt de alijs ſignis auſtralibus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17668
"
xml:space
="
preserve
">borealibus.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17669
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17670
"
xml:space
="
preserve
">ITAQVE portio horologii ſuperioris, quam linea horizontalis amputat, collocata in facie
<
lb
/>
inferiori horologii, ita vt horizontalis linea ſuperiorem locum occupet, infra tamẽ ſtylum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17671
"
xml:space
="
preserve
">quæ
<
lb
/>
dextra pars tunc eſt, fiat ſiniſtra, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17672
"
xml:space
="
preserve
">è contrario, dabit horologium polare inferius, vna cum ar-
<
lb
/>
cubus ſignorum.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17673
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17674
"
xml:space
="
preserve
">EADEM quoque portio abſciſſa in ſuperiori horologio erit horologium nocturnum, vt in
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0276-02
"
xlink:href
="
note-0276-02a
"
xml:space
="
preserve
">Portio Supetio
<
lb
/>
ris horologii
<
lb
/>
abſciſſa à linea
<
lb
/>
horizontali eſt
<
lb
/>
horologium no
<
lb
/>
cturnum.</
note
>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0276-03
"
xlink:href
="
note-0276-03a
"
xml:space
="
preserve
">10</
note
>
ſuperioribus dictum eſt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17675
"
xml:space
="
preserve
">In illud enim caderet vmbra ſtyli mane ante ortum Solis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17676
"
xml:space
="
preserve
">veſperi ante
<
lb
/>
occaſum, Sole in auſtralibus ſignis exiſtente, niſi terræ denſitas obſiſteret.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17677
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17678
"
xml:space
="
preserve
">MANIFESTVM autem eſt, quo maior fuerit altitudo poli, eo plures horas recipi in horo
<
lb
/>
logio inferiori, ſeu portione abſciſſa à linea horizontali, eò pauciores verò, quò minor fuerit poli
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0276-04
"
xlink:href
="
note-0276-04a
"
xml:space
="
preserve
">Quo maior eſt
<
lb
/>
poli altitudo, eò
<
lb
/>
plures horæ in
<
lb
/>
horologio pola-
<
lb
/>
r
<
unsure
/>
i Inferioti, ſeu
<
lb
/>
noctutno com-
<
lb
/>
prehenduntur,
<
lb
/>
quò aũt minor,
<
lb
/>
eò
<
unsure
/>
pauciores.</
note
>
altitudo. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17679
"
xml:space
="
preserve
">Nam quò maior eſt altitudo poli, eò minor fiet angulus complementi altitudinis poli
<
lb
/>
D B A, atque adeo punctum D, vicinius erit æquinoctiali lineæ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17680
"
xml:space
="
preserve
">quare plures horas linea hori-
<
lb
/>
zontalis interſecabit, &</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17681
"
xml:space
="
preserve
">c. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17682
"
xml:space
="
preserve
">Quod idem ex eo patere poteſt, quòd quanto maior eſt altitudo poli,
<
lb
/>
tanto propius ad Verticalem circulum accedit circulus horæ 6. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17683
"
xml:space
="
preserve
">cui horologiũ polare æquidiſtat,
<
lb
/>
ac proinde pluribus horis Sol Borealem faciem illuminabit, &</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17684
"
xml:space
="
preserve
">c. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17685
"
xml:space
="
preserve
">Igitur parallelos, ſiue arcus ſigno
<
lb
/>
ruin Zodiaci in prædicto horologio polari deſcripſimus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17686
"
xml:space
="
preserve
">Quod erat faciendum.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17687
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
note
position
="
left
"
xml:space
="
preserve
">20</
note
>
</
div
>
<
div
xml:id
="
echoid-div900
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
217
">
<
head
xml:id
="
echoid-head223
"
xml:space
="
preserve
">PROBLEMA 39. PROPOSITIO 39.</
head
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17688
"
xml:space
="
preserve
">PARALLELOS arcuum diurnorum in eodem polari horolo-
<
lb
/>
gio deſcribere.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17689
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17690
"
xml:space
="
preserve
">QVEMADMODVM paralleli ſignorum, ita & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17691
"
xml:space
="
preserve
">paralleli arcuum diurnorum deſcribun-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0276-06
"
xlink:href
="
note-0276-06a
"
xml:space
="
preserve
">De ſcriptio ar-
<
lb
/>
arcuum diur-
<
lb
/>
no@um in eo-
<
lb
/>
dem horologio
<
lb
/>
polaii.</
note
>
tur in horologio, cum tam hi, quàm illi Æquatori ſint æquidiſtantes; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17692
"
xml:space
="
preserve
">dummodo loco parallelo-
<
lb
/>
rum per ſignorum principia deſcriptorum accipiantur paralleli arcuum diurnorum, &</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17693
"
xml:space
="
preserve
">c. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17694
"
xml:space
="
preserve
">Paralle-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0276-07
"
xlink:href
="
note-0276-07a
"
xml:space
="
preserve
">30</
note
>
los igitur arcuum diurnorum in eodem polari horologio deſcripſimus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17695
"
xml:space
="
preserve
">Quod faciendum erat.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17696
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
</
div
>
<
div
xml:id
="
echoid-div902
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
218
">
<
head
xml:id
="
echoid-head224
"
xml:space
="
preserve
">PROBLEMA 40. PROPOSITIO 40.</
head
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17697
"
xml:space
="
preserve
">CIRCVLOS Verticales in eodem horologio polari deſcribere.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17698
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17699
"
xml:space
="
preserve
">IN horologio auferatur ex linea æquinoctiali recta A B, æqualis ſtylo, cuiuſmodi eſt recta in-
<
lb
/>
ter lineam horæ 12. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17700
"
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17701
"
xml:space
="
preserve
">lineam horæ 3. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17702
"
xml:space
="
preserve
">vel 9 interiecta, vt demonſtrauimus in ſcholio propoſ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17703
"
xml:space
="
preserve
">25.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17704
"
xml:space
="
preserve
">huius libri, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17705
"
xml:space
="
preserve
">ad punctum B, conſtituatur angulus A B C, altitudini poli æqualis, ſecetq́ue recta
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0276-08
"
xlink:href
="
note-0276-08a
"
xml:space
="
preserve
">40</
note
>
B C, lineam meridianam infra lineam æquinoctialem in C, in ſuperiori horologio, in inferiori
<
lb
/>
autem ſupra lineam æquinoctialem. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17706
"
xml:space
="
preserve
">Ducta deinde recta B D, quæ faciat angulum A B D, com-
<
lb
/>
plemento altitudinis poli æqualem, aut (quod idem eſt) angulum rectum cum recta B C, ita vt ſe-
<
lb
/>
cet meridianam lineam in puncto D, per quod linea horizontalis ducitur, vt propoſ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17707
"
xml:space
="
preserve
">38. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17708
"
xml:space
="
preserve
">huius
<
lb
/>
libri oſtenſum eſt, ſumatur in linea meridiana ipſi B D, æqualis D E, ſiue ſupra horizontalem li-
<
lb
/>
neam, ſiue inſra. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17709
"
xml:space
="
preserve
">Ex centro autem E, deſcripto circulo cuiuſcunque magnitudinis, eoq́ue diuiſo
<
lb
/>
in partes 360. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17710
"
xml:space
="
preserve
">vel in pauciores, ſi horologium omnium Verticalium non eſt capax, (Nos eum ſe-
<
lb
/>
cuimus in partes 24. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17711
"
xml:space
="
preserve
">vt ſingulæ grad. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17712
"
xml:space
="
preserve
">15. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17713
"
xml:space
="
preserve
">complectantur) ducantur per puncta diuiſionum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17714
"
xml:space
="
preserve
">cen-
<
lb
/>
trum E, rectæ occultæ ſecantes lineam horizontalem in punctis, per quæ, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17715
"
xml:space
="
preserve
">per punctum C, re-
<
lb
/>
ctæ emiſſæ dabunt circulos Verticales, hoc eſt, communes Verticalium, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17716
"
xml:space
="
preserve
">plani horologii ſectio-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0276-09
"
xlink:href
="
note-0276-09a
"
xml:space
="
preserve
">50</
note
>
nes, quarum initium ſumitur à Verticali linea, quæ per C, ipſi A B, vel lineæ horizontali paralle-
<
lb
/>
la ducitur, ita vt linea meridiana det nonageſimum Verticalem. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17717
"
xml:space
="
preserve
">Quæ omnia hoc modo de-
<
lb
/>
monſtrabimus.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17718
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17719
"
xml:space
="
preserve
">INTELLIGATVR triangulum C B D, vnà cum recta A B, circa C D, circumduci, do-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0276-10
"
xlink:href
="
note-0276-10a
"
xml:space
="
preserve
">Demonſtratio
<
lb
/>
deſcriprionis
<
lb
/>
citculorũ Ver-
<
lb
/>
ticalium in ho-
<
lb
/>
rologio polati.</
note
>
nec rectum ſit ad planum horologii, atque cum Meridiano coniungatur, punctumq́ue B, idem
<
lb
/>
fiat, quod centrum mundi. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17720
"
xml:space
="
preserve
">Quoniam igitur, vt propoſitione 38. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17721
"
xml:space
="
preserve
">huius libri demonſtrauimus,
<
lb
/>
Horizon per rectam B D, tranſit, ita vt B D, communis ſectio ſit Horizontis ac Meridiani; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17722
"
xml:space
="
preserve
">eſtq́ue
<
lb
/>
angulus D B C, rectus, quippe qui ex altitudine poli, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17723
"
xml:space
="
preserve
">complemento eiuſdem componatur, erit
<
lb
/>
recta B C, communis ſectio Verticalis proprie dicti, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17724
"
xml:space
="
preserve
">Meridiani, ita vt C, ſit Zenith, ſeu vertex
<
lb
/>
capitis. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17725
"
xml:space
="
preserve
">Cum enim tam Meridianus, quàm Verticalis ad Horizontem rectus ſit, erit & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s17726
"
xml:space
="
preserve
">eorum ſe-
<
lb
/>
ctio communis, axis nimirum Horizontis, ad eundem Horizontem perpendicularis, atque </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>