Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Table of contents

< >
[271.] 19. Sirecta linea ab uno uiſu ſit perpendicularis ſpeculo ſphæ-rico conuexo: unum ipſi{us} punctum, in quo uiſ{us} ſuperficiem ſe-cat, ab uno ſpeculi puncto, in quod cadit, ad eundem uiſum refle-ctetur. 10 p 6.
[272.] 20. Sipars lineæ reflexionis, intra peripheriam circuli (qui eſt communis ſectio ſuperficie-rum reflexionis & ſpeculi ſphærici conuexi) continuatæ, æquetur ſemidiametro eiuſdem peri-pheriæ: imago intra ſpeculum uidebitur. 24 p 6.
[273.] 21. Si reflexio fiat à peripheria circuli (qui eſt communis ſectio ſuperficierum, reflexionis & ſpeculi ſphærici conuexi) inter rectam à uiſu ad ſpeculi centrum ductam, & lineam reflexionis, æquantem partem ſuam intra peripheriam, eiuſdem ſemidiametro: imago intra ſpeculum ui-debitur. 25 p 6.
[274.] 22. Si reflexio fiat à peripheria circuli (qui eſt communis ſectio ſuperficierum reflexionis & ſpeculi ſphærici conuexi) inter rectam à uiſu ſpeculum tangentem, reflexionis puncto proxi-mam, & lineam reflexionis æquãtem partem ſuam intra peripheriam eiuſdem ſemidiametro: imago aliàs intra ſpeculum: aliàs in ſuperficie: aliàs extra uidebitur. 26 p 6. Item 27. 7 p 6.
[275.] 23. Si linea reflexionis ſecans diametrum ſpeculi ſphærici conuexi: æquet ſegmentum ſuum inter ſpeculi ſuperficiem & dictam diametrum, ſegmento eiuſdem diametri contermino centro ſpeculi: erit hoc ſegmentum imaginum expers. 28 p 6.
[276.] 24. Si in diametro ſpeculi ſphærici conuexi extra uiſ{us} centrum ducta, in́ apparentem ſuperficiem continuata, imaginum meta notetur: Imagines dictæ diametri uidebuntur inter metam & ſpeculi ſuperficiem. 29 p 6.
[277.] 25. Si linea reflexionis ſecans ſpeculum ſphæricum conuexum, æquet ſegmentum intra ipſi-{us} ſuperficiem, eiuſdem ſemidiametro: & ſemidiameter per terminum lineæ reflexionis con-currat cum rect a à uiſu ſpeculum tangente: Imagines concurrentis ſemidiametri, inter concur ſum & ſpeculι ſuperficiem uidebuntur. 30 p 6.
[278.] 26. Si linea reflexionis æquans ſua parte inſcripta ſemidiametrum circuli (qui est communis ſectio ſuperficierum reflexionis & ſpeculi ſphærici conuexi) terminetur in peripheria non appa rente: perpẽdicularis incidẽtiæ, ſecãs peripheriã inter lineã reflexionis, & rectã à uiſu ſpeculũ tangentẽ: habebit quaſdam imagines intra, quaſdam extra ſpeculũ: unam in ſuperficie. 31 p 6.
[279.] 27. Si linea reflexionis, æquans ſua parte in ſcripta ſemidiametrum circuli (qui eſt commu-nis ſectio ſuperficierum reflexionis & ſpeculi ſphærici conuexi) terminetur in peripheria nõ ap-parente: perpendicularis incidentiæ ſecans peripheriam inter terminos lineæ reflexionis & quadr antis peripheriæ, à puncto tact{us}, rectæ à uiſu ſpeculum tangentis, inchoati, habebit i-magines extra ſpeculum. 32 p 6.
[280.] 28. Perpendicularis incidentiæ ſecans occult ãperipheriam cir culι (quieſt communis ſectio ſuperficierum reflexionis & ſpeculi ſphærici conuexi) inter terminos rectæ per centra uiſ{us} ac ſpeculi ductæ, & quadrantis peripheriæ, à puncto tact{us} rectæ à uiſu ſpe-culum tangentis, inchoati: imaginem nullam habet. 33 p 6.
[281.] 29. Ab uno ſpeculi ſphærici conuexi puncto, unum uiſibilis punctum adunũ uiſum reflecti-tur. Ita uni{us} punctiuna uidetur imago. 16 p 6.
[282.] 30. Siduo perpendicularis incidentiæ pun- cta, à ſpeculo ſphærico conuexo ad unum uiſum reflectantur: loc{us} tum imaginis tum reflexio- nis, puncti centro ſpeculi propinquioris erit re- motior: imaginis ab eodem centro: reflexionis à uiſu. 17 p 6.
[283.] 31. Viſa & uiſibilia à centro ſpeculi ſphærici conuexi æquabiliter diſtantib{us}: punctum refle-xionis inuenire. 20 p 6.
[284.] 32. À puncto dimidiatæ peripheriæ medio, ducere lineam re-ctam, ut ſegmentum ei{us} conterminum continuatæ diametro, æquetur datæ lineæ rectæ. 128 p 1.
[285.] 33. À puncto dimidiatæ peripheriæ non medio, ducere lineam rectam: ut ſegmentum ei{us} conterminum continuatæ diametro, æquetur datæ lineæ rectæ. 130 p 1.
[286.] 34. À puncto peripheriæ circuli extra datam diametrum dato, ducere lineam rectam, it æ ſectam data diametro, ut ſegmentum inter diametrum & punctum peripheriæ dato puncto op poſitum, æquetur datæ rectæ, minori circuli diametro. 133 p 1.
[287.] 35. À puncto dato in altero laterum trianguli rectanguli angulum rectum continẽtium, ducere per lat{us} angulo recto oppoſitum, rectam, cui{us} ſegmentum conterminum reliquo late-ri infinito, habeat ad ſegmentum lateris angulo recto oppoſiti, conterminum primo lateri, ratio nem in duab{us} rectis datam. 134 p 1.
[288.] 36. Duob{us} punctis extra circuli peripheriam, uel uno extra, reliquo intra datis: inuenire in peripheria punctum, in quo recta linea ipſam tangẽs, bif ariam ſecet angulum comprehenſum
[289.] 37. À dato extra circulum puncto, ducere ad datam diametrũ, lineã rectã: cui{us} pars inter peripheriam & datam diametrum æquetur parti diametri centro circuli conterminæ. 136 p 1.
[290.] 38. À puncto dato in altero laterũ trianguli rectanguli, angulũ rectũ continentiũ, ducere ad lat{us} angulo recto oppoſitũ, rectã cõcurrẽtẽ cũ reliquo latere infinito: ita, ut tota ad ſegmẽtũ lateris angulo recto oppoſiti, cõterminũ primo lateri, habeat rationẽ in duab. rectis datã. 137 p 1.
[291.] 39. Viſu & uiſibili à centro ſpeculi ſphærici conuexi inæquabiliter diſtantib{us}, punctum re-flexionis inuenire. 22 p 6.
[292.] 40. Si radi{us} à uiſibili ſpeculo ſphærico cõuexo obliquè incidens, cum ſemidiametro eiuſdem an-gulũ nõ maiorẽ recto coprehendat: non reflectetur ad uiſum ab illo incidẽtiæ puncto. 21. 22 p 6.
[293.] 41. Viſibile à duob. ſpeculi ſphærici cõuexi pũctis ad utrũ uisũ reflexũ, unã habet imaginẽ. 34 p 6.
[294.] 42. In ſpeculo ſphærico conuexo puncta imaginis, punctis uiſibilis ſitu & ordine, in utro uiſu reſpondent. 35 p 6.
[295.] 43. Si cõmunis ſectio ſuperficierũ reſlexiõis & ſpeculi cylindracei cõuexi fuerit latus cylindri, uel circul{us}: loca, tum reflexionum tum imaginum eodem modo ſehabebunt, ut in ſpeculis pla-no & ſphærico conuexo. 42. 43 p 7.
[296.] 44. Siperpendicularis incidentiæ ſecetur à lineis: reflexionis, intra ellipſin (quæ est communis ſectio ſuperficierum reflexionis & ſpeculi cylindracei conuexi) & tangente in reflexionis pun-cto: erit ut tota perpendicularis adinferum ſegmentum, ſic ſuperum adintermedium. Et infe-rum mai{us} erit ſegmento lineæ reflexionis. 47.48 p 7.
[297.] 45. Si cõmunis ſectio ſuperficierũ, reflexionis & ſpeculi cylindracei cõuexi fuerit ellipſis: imago uiſibilis obliquè reflexi, aliâs in ſuքficie ſpeculi: aliâs intra: aliâs extra ſpeculũ uidebitur. 49 p 7.
[298.] 46. Si cõmunis ſectio ſuperficierũ, reflexiõis & ſpeculi cylindracei conuexi, fuerit lat{us} cylindri, uel circul{us} baſib. parallel9: ab uno pũcto unũ uiſibilis pũctũ ad unũ uisũ reflectetur. 26. 27 p 7.
[299.] 47. Si communis ſectio ſuperficierum, reflexionis & ſpeculi cylindracei conuexi fuerit elli-pſis: ab uno puncto unum uiſibilis punctum ad unum uiſum reflectetur. 28 p 7.
[300.] 48. Si communis ſectio ſuperſicierum, reflexionis & ſpeculi cylindracei conuexi fuerit elli-pſis: uiſu & uiſibili datis, punctum reflexionis inucnire. 29 p 7.
< >
page |< < (273) of 778 > >|
279273OPTICAE LIBER VII. ciem b c d e: & cõtinuemus a z: & ſit a z poſita perpẽdiculariter ſuper b z c. Poſitio ergo b reſpectu a
eſt ſimilis poſitioni c, reſpectu a:
& diſtantia b ex a eſt æqualis diſtantiæ c ex a, [ut 39 n oſtẽſum eſt. ]
Et refringatur b ad a ex p:
& c ad a ex k. Poſitio ergo p, reſpectu a, eſt ſimilis poſitioni k, reſpectu a: &
diſtantia p ex a, ſicut diſtantia k ex a:
& continuemus lineas b p, p a, c k, k a. Eſt ergo [per 9 n] ſu-
perficies, in qua ſunt duę lineæ, a p, b p perpendicularis ſuper ſuperficiem corporis diaphani:
quia
eſt ſuperficies refractionis:
perpendicularis ergo b d erit
237[Figure 237]a p k d m e l o g h b z c in hac ſuperficie:
& perpendicularis, quæ exit ex p, erit
in illa ſuperficie:
linea ergo a p ſecabit b d [per lemma
Procli ad 29 p 1:
] extrahatur ergo a p, & ſecet b d in l: &
extrahatur a k, & ſecet c e in o:
erit ergo a l, ſicut a o: [ꝓ-
pter ſimilem poſitionem punctorum l & o ad punctum
a:
] & erit b l, ſicut c o: & continuemus l o, quæ eſt dia-
meter imaginis b c:
& [per 33 p 1] erit l o æqualis b c: &
continuemus a b, a c.
Vtraque ergo ſuperficies a l b, a o c
eſt perpendicularis ſuper ſuperficiem corporis diaphani
[per 9 n:
] & tres ſuperficies perpendiculares ſuper ſu
perficiem corporis diaphani, quæ tranſeunt per puncta
b, z, c, [nempe a l b:
a m z: a o c] ſecant ſe in perpendicu-
lari exeunte ex a ſuper ſuperficiẽ corporis diaphani [per
19 p 11:
] & erit angulus b p l angulus refractionis: & linea
b l d perpendicularis eſt ſuper ſuperficiem corporis:
ergo
[per 13 p 11] linea a l eſt obliqua ſuper ipſam.
Linea ergo
a p continet cum perpendiculari exeunte ex p ſuper ſu-
perficiem corporis angulum acutum ex parte l:
& extra-
hamus perpendicularem:
& ſit p g: ergo [per 6 p 11] erit ę-
quidiſtans l d:
angulus ergo p l d eſt acutus [per 29 p 1: ]
ergo [per 13 p 1] angulus a l b eſt obtuſus.
Linea ergo a l
eſt minor, quàm linea a b [per 19 p 1.
] Et ſimiliter declara
tur, quòd a o erit minor a c:
ſed lineæ a l, a o ſunt æquales,
& a b, a c ſunt æquales, & linea l o eſt ęqualis lineæ c b:
er
go angulus o a l eſt maior angulo c a b:
[ut patuit 39 n] &
poſitio l o eſt conſimilis poſitioni b c:
quia linea, quę exit
exa ad medium l o, eſt perpendicularis ſuper lineam l o, quia [per 29 p 1] l o eſt æquidiſtans b c, &
b c eſt perpendicularis ſuper ſuperficiem, in qua ſunt a z, d b:
ergo [per 8 p 11] l o eſt perpendicularis
ſuper eandem ſuperficiem.
Linea ergo l o eſt perpendicularis ſuper ſuperficiem, quæ continuat a
cum medio l o.
Poſitio ergo l o reſpectu a eſt, ſicut poſitio b c reſpectu a: Sed l o comprehenditur re-
motior, propter debilitatem formæ:
ergo l o uidebitur maior quàm b c: ſed l o eſt imago b c. Ergo
b c uidebitur maior, quàm ſit.
238[Figure 238]a q p k d m e g l o b z f c
42. Si communis ſectio ſuperficierum, refractionis et
refractiui fuerit linea recta: & uiſ{us} ſit extr a planum perpendicularium à terminis uiſibilis obliqui ad com- munem ſectionem, ſuper refractiuum ductarum: ima- go maior uidebitur uiſibili. 34 p 10.
ITem iteremus figuram: & ſit b c non æquidiſtans d e:
& extrahamus c f æquidiſtantem lineæ d e:
& conti-
nuemus a f:
& ſit p punctum, ex quo refringatur f ad a:
b autem refringatur ad a ex q:
& continuemus a q: & ꝓ-
trahamus illam ad g.
Sic ergo erit g altius quàm l: nam b
eſt ultra lineam a f:
unde linea a g eſt ultra lineam a l: ergo
g eſt altius, quàm l:
& continuemus g o: erit ergo g o dia-
meter imaginis b g:
& erit [per 19 p 1] g o maior l o [angu
lus enim g l o eſt rectus per fabricationem & 29 p 1:
] & a g
minor à l [per 19 p 1:
quia angulus a g l eſt obtuſus, ut oſtẽ-
ſum eſt 40 n] & duæ lineæ a g, a o ſunt in duabus ſuperfi-
ciebus ſecantibus ſe, ſcilicet a g b, a o c:
& differentia com
munis inter duas has ſuperficies tranſit per a:
& duæ li-
neæ, quæ exeunt ex a perpendiculariter ſuper illam ſu-
perficiem corporis diaphani, ſunt extra hãc communem
differentiam in his duabus ſuperficiebus, & ſunt altiores
duabus lineis a g, a o:
ergo angulus g a o eſt maior angulo
b a c:
[ut oſtenſum eſt 39 n] & remotiones g o, b c ex a
non differũt multũ:
quia linea g o aut erit æquidiſtãs b c,

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index