Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Table of handwritten notes

< >
< >
page |< < (234) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="234" file="0286" n="286" rhead="THEORIÆ."/>
            geretur: </s>
            <s xml:space="preserve">at quoniam acies ibidem progreſſum ſuperficiei inter-
              <lb/>
            rumpit; </s>
            <s xml:space="preserve">progreditur quidem radius aciem ipſam evitans, & </s>
            <s xml:space="preserve">cir-
              <lb/>
            ca illam prætervolat; </s>
            <s xml:space="preserve">ſed egreſſus ex illa
              <gap/>
            iſtantia directionem
              <lb/>
            conſervat poſtremo loco acquiſitam, & </s>
            <s xml:space="preserve">cum ea, diverſa utique
              <lb/>
            a priore, moveri pergit: </s>
            <s xml:space="preserve">ut adeo tota luminis Theoria ſibi ubi-
              <lb/>
            que admodum conformis ſit, & </s>
            <s xml:space="preserve">cum generali Theoria mea ap-
              <lb/>
            prime conſentiens, cujus rami quidam ſunt bina Newtoni præ-
              <lb/>
            clariſſima comperta virium, quibus cæleſtia corpora motus per-
              <lb/>
            agunt ſuos, & </s>
            <s xml:space="preserve">quibus particulæ luminis reflectuntur, refringun-
              <lb/>
            tur, diffringuntur. </s>
            <s xml:space="preserve">Sed de luce, & </s>
            <s xml:space="preserve">coloribus jam ſatis.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">503. </s>
            <s xml:space="preserve">Poſt ipſam lucem, quæ oculos percellit, & </s>
            <s xml:space="preserve">viſionem
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0286-01" xlink:href="note-0286-01a" xml:space="preserve">De ſapore, &
                <lb/>
              odore: multo-
                <lb/>
              rum error in ra-
                <lb/>
              tione denſitatis
                <lb/>
              odoris propaga-
                <lb/>
              ti.</note>
            parit, ac ideam colorum excitat, pronum eſt delabi ad ſenſus
              <lb/>
            ceteros, in quibus multo minus immorabimur, cum circa eos
              <lb/>
            multo minora habeamus comperta, quæ determinatam phyſi-
              <lb/>
            cam explicationem ferant. </s>
            <s xml:space="preserve">Saporis ſenſus excitatur in palato
              <lb/>
            a ſalibus. </s>
            <s xml:space="preserve">De anguloſa illorum forma jam diximus num. </s>
            <s xml:space="preserve">464,
              <lb/>
            quæ ad diverſum excitandum motum in papillis palati abunde
              <lb/>
            ſufficit; </s>
            <s xml:space="preserve">licet etiam dum diſſolvuntur, vires varias pro varia
              <lb/>
            punctorum diſpoſitione exercere debeant, quæ ſaporum diſcri-
              <lb/>
            men inducant. </s>
            <s xml:space="preserve">Odor eſt quidam tenuis vapor ex odoriferis
              <lb/>
            corporibus emiſſus, cujus rei indicia ſunt ſane multa, nec o-
              <lb/>
            mnino aſſentiri poſſum illi, qui odorem etiam, ut ſonum, in
              <lb/>
            tremore medii cujusdam interpoſiti cenſet conſiſtere. </s>
            <s xml:space="preserve">Porro
              <lb/>
            quæ evaporationum ſit cauſa, explicavimus abunde num. </s>
            <s xml:space="preserve">462.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">Illud unum hic innuam, errare illos, uti pluribus oſtendi in
              <lb/>
            prima parte meæ diſſertationis De Lumine , qui multi ſane
              <lb/>
            ſunt, & </s>
            <s xml:space="preserve">præſtantes Phyſici, qui odoribus etiam tribuunt pro-
              <lb/>
            prietatem lumini debitam, ut nimirum eorum denſitas minua
              <lb/>
            tur in ratione reciproca duplicata diſtantiarum a corpore odo-
              <lb/>
            rifero. </s>
            <s xml:space="preserve">Ea proprietas non convenit omnibus iis, quæ a dato
              <lb/>
            puncto diffunduntur in ſphæram, ſed quæ diffunduntur cum
              <lb/>
            uniformi celeritate, ut lumen. </s>
            <s xml:space="preserve">Si enim concipiantur orbes
              <lb/>
            concentrici tenuiſſimi datæ craſſitudinis; </s>
            <s xml:space="preserve">ii erunt ut ſuperficies,
              <lb/>
            adeoque ut quadrata diſtantiarum a communi centro, ac den-
              <lb/>
            ſitas materiæ erit in ratione ipſorum reciproca; </s>
            <s xml:space="preserve">ſi maſſa ſit
              <lb/>
            eadem: </s>
            <s xml:space="preserve">ut ea in ulterioribus orbibus ſit eadem, ac in cite-
              <lb/>
            rioribus; </s>
            <s xml:space="preserve">oportet ſane, tota materia, quæ erat in citeriori-
              <lb/>
            bus ipſis, progrediatur ad ulteriores orbes motu uniformi, quo
              <lb/>
            fiet, ut, appellente ad citeriorem ſuperſiciem orbis ulterioris par-
              <lb/>
            ticula, quæ ad citeriorem citerioris appulerat, appellat ſi-
              <lb/>
            mul ad ulteriorem ulterioris, quæ appulerat ſimul ad ulterio-
              <lb/>
            rem citerioris, materia tota ex orbe citeriore in ulteriorem ac-
              <lb/>
            curate translata: </s>
            <s xml:space="preserve">quod niſi fiat, vel niſi loco uniformis pro-
              <lb/>
            greſſus habeatur accurata compenſatio velocitatis imminutæ , & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            impeditæ a progreſſu partis vaporum, quæ compenſatio accu-
              <lb/>
            rata eſt admodum improbabilis; </s>
            <s xml:space="preserve">non habebitur denſitas recipro-
              <lb/>
            ce proportionalis orbibus, ſive eorum ſuperficiebus, vel diſtan-
              <lb/>
            tiarum quadratis.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>