291239PARS TERTIA.
ne, quam multa deduci poſſint ad explicationem Naturæ per-
quam idoneis.
quam idoneis.
510.
Sic etiam ex hac diffuſione ad ejuſmodi æqualitatem
11Quæ a diffuſio-
ne ad æqualita-
tem conſequan-
tur potiffimum
reſpectu refri-
gerationis, &
conglaciationis. eandem inter diverſas ejuſdem ſubſtantiæ partes, ſed admodum
diverſam inter ſubſtantias diverſas, facile intelligitur, qui fiat,
ut manus in hyeme expoſita libero aeri minus ſentiat frigoris,
quam ſolido cuipiam ſatis denſo corpori, quod ante ipſi aeri
frigido diu fuerit expoſitum, ut marmori, & inter ipſa cor-
pora ſolida, multo majus frigus ab altero ſentiat, quam ab al-
tero, ac ab aere humido multo plus, quam a ſicco, rapta ni-
mirum in diverſis ejuſmodi circumſtantiis eodem tempore ad-
modum diverſa copia igneæ ſubſtantiæ, quæ calorem in manu
fovebat. Atque hic quidem & analogiæ ſunt quædam cum
iis, quæ de refractione diximus: nam plerumque corpora, quæ
plus habent materiæ, niſi oleoſa, & ſulphoroſa ſint, majorem
habent vim refractivam, pro ratione denſitatis ſuæ, & cor-
pora itidem communiter, quo denſiora ſunt, eo citius manum
admotam calore ſpoliant, quæ idcirco ſi lineam telam libero
expoſitam aeri contingat in hyeme, multo minus frigeſcit,
quam ſi lignum, ſi marmora, ſi metalla. Fieri itidem poteſt,
ut aliqua ſubſtantia ejuſmodi ſubſtantiam igneam repellat et-
iam, ſed ob aliam ſubſtantiam admixtam ſibi magis attrahen-
tem, adhuc aliquid ſurripiat magis, vel minus, prout ejus ad-
mixtæ ſubſtantiæ plus habet, vel minus. Sic fieri poſſet, ut
aer ejuſmodi ſubſtantiam igneam reſpueret, ſed ob heterogenea
corpora, quæ ſuſtinet, inter quæ inprimis eſt aqua in vapores
elevata, ſurripiat nonnihil; ubi autem in ipſo volitantes par-
ticulæ, quæ ad fixitatem adducunt, vel expellunt ejuſmodi
ſubſtantiam igneam, accedant ad alias, ut aqueas, fieri poteſt,
ut repente habeantur & concretiones, atque congelationes, ac
inde nives, & grandines. A diffuſione vero ad æqualitatem
intra idem corpus fieri utique debet, ut ubi altius infra Ter-
ræ ſuperficiem deſcenſum ſit, permanens habeatur caloris
gradus, ut in fodinis, ad exiguam profunditatem pertinen-
te effectu viciſſitudinum, quas habemus in ſuperficie ex tot
ſubſtantiarum permixtionibus continuis, & acceſſu, ac receſſu
ſolarium radiorum, quæ omnia ſe mutuo compenſant ſaltem
intra annum, antequam ſenſibilis differentia haberi poſſit in
profundioribus locis: ac ex diverſa vi, quam diverſæ ſub-
ſtantiæ exercent in ejuſmodi ſubſtantiam igneam, provenire
debet & illud, quod experimenta evincunt, ut nimirum nec
eodem tempore æque frigeſcant diverſæ ſubſtantiæ aeri libe-
ro expoſitæ, nec caloris imminutio certam denſitatum ra-
tionem ſectetur, ſed varietur admodum independenter ab i-
pſa. Eodem autem pacto & alia innumera ex iiſdem prin-
cipiis, ubique ſane conformibus admodum facile explican-
tur.
11Quæ a diffuſio-
ne ad æqualita-
tem conſequan-
tur potiffimum
reſpectu refri-
gerationis, &
conglaciationis. eandem inter diverſas ejuſdem ſubſtantiæ partes, ſed admodum
diverſam inter ſubſtantias diverſas, facile intelligitur, qui fiat,
ut manus in hyeme expoſita libero aeri minus ſentiat frigoris,
quam ſolido cuipiam ſatis denſo corpori, quod ante ipſi aeri
frigido diu fuerit expoſitum, ut marmori, & inter ipſa cor-
pora ſolida, multo majus frigus ab altero ſentiat, quam ab al-
tero, ac ab aere humido multo plus, quam a ſicco, rapta ni-
mirum in diverſis ejuſmodi circumſtantiis eodem tempore ad-
modum diverſa copia igneæ ſubſtantiæ, quæ calorem in manu
fovebat. Atque hic quidem & analogiæ ſunt quædam cum
iis, quæ de refractione diximus: nam plerumque corpora, quæ
plus habent materiæ, niſi oleoſa, & ſulphoroſa ſint, majorem
habent vim refractivam, pro ratione denſitatis ſuæ, & cor-
pora itidem communiter, quo denſiora ſunt, eo citius manum
admotam calore ſpoliant, quæ idcirco ſi lineam telam libero
expoſitam aeri contingat in hyeme, multo minus frigeſcit,
quam ſi lignum, ſi marmora, ſi metalla. Fieri itidem poteſt,
ut aliqua ſubſtantia ejuſmodi ſubſtantiam igneam repellat et-
iam, ſed ob aliam ſubſtantiam admixtam ſibi magis attrahen-
tem, adhuc aliquid ſurripiat magis, vel minus, prout ejus ad-
mixtæ ſubſtantiæ plus habet, vel minus. Sic fieri poſſet, ut
aer ejuſmodi ſubſtantiam igneam reſpueret, ſed ob heterogenea
corpora, quæ ſuſtinet, inter quæ inprimis eſt aqua in vapores
elevata, ſurripiat nonnihil; ubi autem in ipſo volitantes par-
ticulæ, quæ ad fixitatem adducunt, vel expellunt ejuſmodi
ſubſtantiam igneam, accedant ad alias, ut aqueas, fieri poteſt,
ut repente habeantur & concretiones, atque congelationes, ac
inde nives, & grandines. A diffuſione vero ad æqualitatem
intra idem corpus fieri utique debet, ut ubi altius infra Ter-
ræ ſuperficiem deſcenſum ſit, permanens habeatur caloris
gradus, ut in fodinis, ad exiguam profunditatem pertinen-
te effectu viciſſitudinum, quas habemus in ſuperficie ex tot
ſubſtantiarum permixtionibus continuis, & acceſſu, ac receſſu
ſolarium radiorum, quæ omnia ſe mutuo compenſant ſaltem
intra annum, antequam ſenſibilis differentia haberi poſſit in
profundioribus locis: ac ex diverſa vi, quam diverſæ ſub-
ſtantiæ exercent in ejuſmodi ſubſtantiam igneam, provenire
debet & illud, quod experimenta evincunt, ut nimirum nec
eodem tempore æque frigeſcant diverſæ ſubſtantiæ aeri libe-
ro expoſitæ, nec caloris imminutio certam denſitatum ra-
tionem ſectetur, ſed varietur admodum independenter ab i-
pſa. Eodem autem pacto & alia innumera ex iiſdem prin-
cipiis, ubique ſane conformibus admodum facile explican-
tur.
511.
Patet autem ex iiſdem principiis repeti poſſe explica-
22Eodem pa.
22Eodem pa.