Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Page concordance

< >
Scan Original
291 239
292 240
293 241
294 242
295 243
296 244
297 245
298 246
299 247
300 248
301 249
302 250
303 251
304 252
305 253
306 254
307 255
308 256
309 257
310 258
311 259
312 260
313 261
314 262
315 263
316 264
317 265
318 266
319 267
320 268
< >
page |< < (244) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="244" file="0296" n="296" rhead="THEORIÆ"/>
            combinationum numerus oriretur, & </s>
            <s xml:space="preserve">quanto facilius explica-
              <lb/>
            rentur omnia phænomena. </s>
            <s xml:space="preserve">Poſſent autem illæ leges exponi
              <lb/>
            per curvas quaſdam, quarum aliquæ haberent aliquid commu-
              <lb/>
            ne, ut aſymptoticum impenetrabilitatis arcum, & </s>
            <s xml:space="preserve">arcum gra-
              <lb/>
            vitatis, ac aliæ ab aliis poſſent diſtare magis, ut habeantur
              <lb/>
            quædam genera, & </s>
            <s xml:space="preserve">quædam differentiæ, quæ corporum ele-
              <lb/>
            menta in certas claſſes diſtribuerent; </s>
            <s xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:space="preserve">hic Peripateticis, ſi
              <lb/>
            velint, occaſio daretur admittendi materiam ubique homoge-
              <lb/>
            neam, ac formas ſubſtantiales diverſas, quæ accidentalem vi-
              <lb/>
            rium formam diverſam exigant, & </s>
            <s xml:space="preserve">vero etiam plures acciden-
              <lb/>
            tales formas, quæ diverſas determinent vires, ex quibus com-
              <lb/>
            ponatur vis totalis unius elementi reſpectu ſui ſimilium, vel
              <lb/>
            reſpectu aliorum.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">518. </s>
            <s xml:space="preserve">Poſſet autem admitti vis in quibuſdam generibus nul-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0296-01" xlink:href="note-0296-01a" xml:space="preserve">Mira varie-
                <lb/>
              tas conſectario
                <lb/>
              rum: poſſibili-
                <lb/>
              tas quotlibue
                <lb/>
              rit Mundorum
                <lb/>
              in eodem ſpa-
                <lb/>
              tio cum appa-
                <lb/>
              renti compene-
                <lb/>
              tratione, ſine
                <lb/>
              ulla notitia u-
                <lb/>
              nius cujuſvis in
                <lb/>
              aliis.</note>
            la, & </s>
            <s xml:space="preserve">tunc ſubſtantia unius ex iis generibus liberrime permea-
              <lb/>
            ret per ſubſtantiam alterius ſine ullo occurſu, qui in numero
              <lb/>
            finito punctorum indiviſibilium nullus haberetur, adeoque tranſ-
              <lb/>
            iret cum impenetrabilitate reali, & </s>
            <s xml:space="preserve">compenetratione appa-
              <lb/>
            rente: </s>
            <s xml:space="preserve">ac poſſet unum genus eſſe colligatum cum alio per le-
              <lb/>
            gem virium, quam habeant cum tertio, ſine ulla lege virium
              <lb/>
            mutua inter ipſa, vel poſſent ea duo genera nullum habere
              <lb/>
            nexum cum ullo tertio: </s>
            <s xml:space="preserve">atque in hoc poſteriore caſu haberi
              <lb/>
            poſſent plurimi Mundi materiales, & </s>
            <s xml:space="preserve">ſenſibiles in eodem ſpatio
              <lb/>
            ita inter ſe diſparati, ut nullum alter cum altero haberet com-
              <lb/>
            mercium, nec alter ullam alterius notitiam poſſet unquam ac-
              <lb/>
            quirere. </s>
            <s xml:space="preserve">Mirum ſane, quam multæ aliæ in caſibus illius ne-
              <lb/>
            xus cujuſpiam duorum generum cum tertio combinationes ha-
              <lb/>
            beri poſſint ad explicanda Naturæ phænomena: </s>
            <s xml:space="preserve">ſed argumenta,
              <lb/>
            quæ pro homogeneitate protuli, locum habent pro omnibus
              <lb/>
            punctis, cum quibus nos commercium aliquod habere poſſu-
              <lb/>
            mus, pro quibus ſolis inductio locum habere poteſt. </s>
            <s xml:space="preserve">An au-
              <lb/>
            tem ſint alia punctorum genera vel hic in noſtro ſpatio, vel
              <lb/>
            alibi in diſtantia quavis, vel ſi id ipſum non repugnat, in a-
              <lb/>
            liquo alio ſpatii genere, quod nullam habeat relationem cum
              <lb/>
            noſtro ſpatio, in quo poſſint eſſe puncta ſine ulla relatione
              <lb/>
            diſtantiæ a punctis in noſtro ſpatio exiſtentibus, nos prorſus
              <lb/>
            ignoramus, nihil enim eo pertinens omnino ex Naturæ phæ-
              <lb/>
            nomenis colligere poſſumus, & </s>
            <s xml:space="preserve">nimis eſt audax, qui eorum
              <lb/>
            omnium, quæ condidit Divinus Naturæ Fabricator limitem
              <lb/>
            ponat ſuam ſentiendi, & </s>
            <s xml:space="preserve">vero etiam cogitandi vim.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">519. </s>
            <s xml:space="preserve">Sed redeundo ad meam homogeneorum elementorum
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0296-02" xlink:href="note-0296-02a" xml:space="preserve">Formam in
                <lb/>
              homogeneitatis
                <lb/>
              fuppoſitione eſ-
                <lb/>
              ſe numerum, &
                <lb/>
              diſpoſitionem
                <lb/>
              punctorum, quæ
                <lb/>
              ſunt radix om-
                <lb/>
              nium proprie-
                <lb/>
              tatum: quæ di-
                <lb/>
              ci poſſint for-
                <lb/>
              mæ ſpecificæ:</note>
            Theoriam, ſingulares corporum formæ erunt combinatio pun-
              <lb/>
            ctorum homogeneorum, quæ habetur a diſtantiis, & </s>
            <s xml:space="preserve">poſitio-
              <lb/>
            nibus, ac præter ſolam combinationem velocitas, & </s>
            <s xml:space="preserve">directio
              <lb/>
            motus punctorum ſingulorum: </s>
            <s xml:space="preserve">pro individuis vero corporum
              <lb/>
            maſſis accedit punctorum numerus. </s>
            <s xml:space="preserve">Dato numero & </s>
            <s xml:space="preserve">diſpoſi-
              <lb/>
            tione punctorum in data maſſa, datur radix omnium proprie-
              <lb/>
            tatum, quas habet eadem maſſa in ſe, & </s>
            <s xml:space="preserve">omnium </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>