Bošković, Ruđer Josip
,
Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
Table of Notes
<
1 - 4
[out of range]
>
[Note]
Page: 130
[Note]
Page: 130
[Note]
Page: 130
[Note]
Page: 130
[Note]
Page: 130
[Note]
Page: 130
[Note]
Page: 131
[Note]
Page: 131
[Note]
Page: 131
[Note]
Page: 131
[Note]
Page: 132
[Note]
Page: 132
[Note]
Page: 132
[Note]
Page: 132
[Note]
Page: 132
[Note]
Page: 133
[Note]
Page: 133
[Note]
Page: 133
[Note]
Page: 133
[Note]
Page: 133
[Note]
Page: 134
[Note]
Page: 134
[Note]
Page: 134
[Note]
Page: 134
[Note]
Page: 134
[Note]
Page: 135
[Note]
Page: 135
[Note]
Page: 135
[Note]
Page: 136
[Note]
Page: 136
<
1 - 4
[out of range]
>
page
|<
<
(246)
of 389
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
type
="
section
"
level
="
0
"
n
="
0
">
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
246
"
file
="
0298
"
n
="
298
"
rhead
="
THEORIÆ
"/>
ita ſuæ formæ tenacia, ut in omnibus permutationibus ea nun-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0298-01
"
xlink:href
="
note-0298-01a
"
xml:space
="
preserve
">a priori reduce-
<
lb
/>
re maſſas ad ge-
<
lb
/>
nera, & ſpecies:
<
lb
/>
quid præſtan-
<
lb
/>
dum, cum id
<
lb
/>
non liceat-</
note
>
quam corrumpantur, ſed mutentur quorundam altiorum ordi-
<
lb
/>
num particulæ per ſolam mutationem compoſitionis, quam ha-
<
lb
/>
bent a diverſa diſpoſitione particularum conſtantium ordinis in-
<
lb
/>
ferioris; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">liceret multo certius dividere corpora in ſuas ſpecies,
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">diſtinguere elementa quædam, quæ haberi poſſent pro ſim-
<
lb
/>
plicibus, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">inalterabilibus vi Naturæ, tum compoſitiones mix-
<
lb
/>
torum ſpecificas, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">eſſentiales ab accidentalibus proprietatibus
<
lb
/>
diſcernere. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Sed quoniam in intimum ejuſmodi textum pene-
<
lb
/>
trare nondum licet; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">eas proprietates debemus diligenter nota-
<
lb
/>
re, quæ ab illo intimo textu proveniunt, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">noſtris ſenſibus
<
lb
/>
ſunt perviæ, quæ quidem omnes conſiſtunt in viribus, motu,
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">mutatione diſpoſitionis maſſularum grandiuſcularum, quæ
<
lb
/>
ſenſibus ſe noſtris objiciunt, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">conſtanter habitas, vel facile,
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">brevi recuperatas diſtinguere a tranſitoriis, vel facile, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">con-
<
lb
/>
ſtanter amiſſas, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ex illarum aggregato diſtinguere ſpecies,
<
lb
/>
haſce vero habere pro accidentalibus.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">522. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Verum quod ad omne hoc argumentum pertinet, non
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0298-02
"
xlink:href
="
note-0298-02a
"
xml:space
="
preserve
">Videri, nos
<
lb
/>
nunquam poſſe
<
lb
/>
devenire ad co-
<
lb
/>
gnoſcendam in-
<
lb
/>
timam ſuhſtan-
<
lb
/>
tiam, & eſſen-
<
lb
/>
tiam, ac diſcri-
<
lb
/>
mina ſpecifica.</
note
>
erit abs re, ſi poſtremo loco huc transſeram ex Stayana Recen-
<
lb
/>
tiore Pbiloſopbia, ac meis in eam adnotationibus, illud, quod
<
lb
/>
habeo ad verſum 547 libri 1: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">“ Quamvis intrinſecam corpo-
<
lb
/>
rum naturam intueri non liceat, non eſſe abjiciendum, af-
<
lb
/>
firmat, Naturæ inveſtigandæ ſtudium: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">poſſe ex externis illis
<
lb
/>
proprietatibus plures detegi in dies: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">id ipſum ſummæ laudi
<
lb
/>
eſſe: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ideam ſane, quam habemus confuſam ſubſtantiæ eas ha-
<
lb
/>
bentis proprietates, proprietatibus ipſis auctis extendimus.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Rem illuſtrat aptiſſimo exemplo ejus ſubſtantiæ, quam au-
<
lb
/>
rum appellamus, ac ſeriem proprietatum eo ordine propo-
<
lb
/>
nit, quo ipſas detectas eſſe verofimiliter arbitratur: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">colorem
<
lb
/>
fulvum, pondus graviſſimum, ductilitatem, fuſilitatem, quod
<
lb
/>
in fuſione nihil amittat, quod rubiginem non contrahat. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
Diu his tantummodo proprietatibus auri ſubſtantiam conti-
<
lb
/>
neri eſt creditum, ſero additum, ſolvi per illam, quam di-
<
lb
/>
cunt aquam regiam, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">præcipitari immiſſo ſale. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Porro & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
aliæ ſupererunt plurimæ ejuſmodi proprietates olim fortaſſe
<
lb
/>
detegendæ: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">quo plures detegimus, eo plus ad confuſam il-
<
lb
/>
lam naturæ auri cognitionem accedimus: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">a clara, atque in-
<
lb
/>
tima ipſius naturæ contemplatione adhuc abſumus. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Idem,
<
lb
/>
quod in hoc vidimus peculiari corpore, de corporis in ge-
<
lb
/>
nere natura affirmat. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Inveſtigandas proprietates, quibus de-
<
lb
/>
tectis illum intimum proprietatum fontem attingi nunquam
<
lb
/>
poſſe: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">nil niſi inania proferri vocabula, ubi intimæ proprie-
<
lb
/>
tates inveſtigantur.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">523. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Hæc ego quidem ex illo: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">tum meam hancipſam Theo-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0298-03
"
xlink:href
="
note-0298-03a
"
xml:space
="
preserve
">Quid tamen
<
lb
/>
præſtari poſſit
<
lb
/>
circa generales
<
lb
/>
proprietates, &
<
lb
/>
generalia prin-
<
lb
/>
cipia: id eſſe
<
lb
/>
hic præſtitum.</
note
>
riam reſpiciens, quam & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ipſe libro 10 expoſuit nondum edi-
<
lb
/>
to, ſic perſequor: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">“ Quid autem, ſi partim obſervatione,
<
lb
/>
partim ratiocinatione adhibita, conſtaret demum, materiam
<
lb
/>
homogeneam eſſe, ac omne diſcrimen inter corpora </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>