Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Page concordance

< >
Scan Original
21 15
22 16
23 17
24 18
25 19
26 20
27 21
28 22
29 23
30 24
31 25
32 26
33 27
34 28
35 29
36 30
37 31
38 32
39 33
40 34
41 35
42 36
43 37
44 38
45 39
46 40
47 41
48 42
49 43
50 44
< >
page |< < (24) of 778 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="lat" type="free">
        <div xml:id="echoid-div52" type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1451" xml:space="preserve">
              <pb o="24" file="0030" n="30" rhead="ALHAZEN"/>
            fixione, ſecundum illud, quod eſt in ea de ſpiſsitudine, & pertranſibit in ea ſecũdum ſuam diapha-
              <lb/>
            nitatem, & erit ex ea, forma in aere ſecundum colorem & lucem, quæ ſunt in ſua ſuperficie:</s>
            <s xml:id="echoid-s1452" xml:space="preserve"> & cum
              <lb/>
            illa forma peruenerit ad uiſum, operabitur in uiſum, & ſentiet uiſus illã rem uiſam.</s>
            <s xml:id="echoid-s1453" xml:space="preserve"> Et propter iſtam
              <lb/>
            cauſſam non comprehendit uiſus ex rebus uiſibilibus, niſi quãdo ipſum uiſibile fuerit denſum, aut
              <lb/>
            fuerit in eo aliquid denſitatis.</s>
            <s xml:id="echoid-s1454" xml:space="preserve"> Iam ergo declaratę ſunt cauſſæ, propter quas nihil comprehendit ui-
              <lb/>
            ſus, niſi quãdo fuerint aggregatæ intentiones prædictæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s1455" xml:space="preserve"> Et hoc, quod declarauimus, eſt illud, quod
              <lb/>
            intendimus declarare in iſto tractatu.</s>
            <s xml:id="echoid-s1456" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div53" type="section" level="0" n="0">
          <head xml:id="echoid-head74" xml:space="preserve">ALHAZEN FILII</head>
          <head xml:id="echoid-head75" xml:space="preserve">ALHAYZEN OPTICAE</head>
          <head xml:id="echoid-head76" xml:space="preserve">LIBER SECVNDVS.</head>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s1457" xml:space="preserve">DECLARATVM eſt qualiter fiat uiſio:</s>
            <s xml:id="echoid-s1458" xml:space="preserve"> & eſt qualit{as} ſenſus uiſ{us} à forma
              <lb/>
            lucis & coloris, quæ ſunt in re uiſa, ordinatorum ita, ſicut ſunt in ſuperficie
              <lb/>
            rei uiſæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s1459" xml:space="preserve"> Viſ{us} autem comprehendit ex reb{us} uiſibilib{us} mult{as} intentio-
              <lb/>
            nes præter lucem & colorem.</s>
            <s xml:id="echoid-s1460" xml:space="preserve"> Et etiam declaratum eſt in primo tractatu
              <lb/>
            [18 n] quòd uiſio non ſit, niſi ex uerticationib{us} linearum radialium:</s>
            <s xml:id="echoid-s1461" xml:space="preserve"> & lineæ radia-
              <lb/>
            les diuerſentur in ſuis diſpoſitionib{us}:</s>
            <s xml:id="echoid-s1462" xml:space="preserve"> & ſimiliter diuerſantur diſpoſitiones formarum
              <lb/>
            uenientium ſuper ipſas ad uiſum.</s>
            <s xml:id="echoid-s1463" xml:space="preserve"> Et etiam comprehenſio uiſ{us} à re uiſa nõ eſt in omni-
              <lb/>
            b{us} corporib{us}, & in omnib{us} uiſibilib{us}:</s>
            <s xml:id="echoid-s1464" xml:space="preserve"> ſed diuerſatur qualit{as} ſenſ{us} uiſ{us} à reb{us}
              <lb/>
            uiſibilib{us}:</s>
            <s xml:id="echoid-s1465" xml:space="preserve"> & diuerſatur qualit{as} ſenſ{us} uiſ{us} ab una re uiſa ſecundum ſitum unum,
              <lb/>
            & ſecundum eandem dιſtantiam.</s>
            <s xml:id="echoid-s1466" xml:space="preserve"> Et nos diuidem{us} iſtum tractatum in tria capita.</s>
            <s xml:id="echoid-s1467" xml:space="preserve">
              <lb/>
            In primo declarabim{us} diuerſitatem diſpoſitionum linearũ radialium, & diſtingue-
              <lb/>
            m{us} proprietates earum.</s>
            <s xml:id="echoid-s1468" xml:space="preserve"> In ſecundo declarabim{us} omnes intentiones comprehenſas à
              <lb/>
            uiſu, & qualiter comprehendat uiſ{us} quamlibet illarum.</s>
            <s xml:id="echoid-s1469" xml:space="preserve"> In tertio declarabim{us} diuer-
              <lb/>
            ſitatem comprehenſionis uιſ{us} ab eis.</s>
            <s xml:id="echoid-s1470" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div54" type="section" level="0" n="0">
          <head xml:id="echoid-head77" xml:space="preserve">DE DIVERSITATE DISPOSITIONVM LINEARVM
            <lb/>
          radialium, & diſtinctione proprietatum ipſarum.
            <lb/>
          Caput primum.</head>
          <head xml:id="echoid-head78" xml:space="preserve" style="it">1. Recta connectens centra partium uiſ{us}, eſt axis pyramidis opticæ. 18 p 3.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1471" xml:space="preserve">IAm declaratum eſt in primo tractatu [18.</s>
            <s xml:id="echoid-s1472" xml:space="preserve">20 n] quòd lineæ radiales, ex quarum uerticationibus
              <lb/>
            comprehendit uiſus uiſibilia, ſunt lineæ rectæ, quarum extremitates concurrunt apud centrum
              <lb/>
            uiſus.</s>
            <s xml:id="echoid-s1473" xml:space="preserve"> Et iam declaratum eſt in forma uiſus [4 n 1] quòd membrum ſentiẽs, quod eſt membrum
              <lb/>
            glacialis, eſt compoſitum ſuper extremitatem concauitatis nerui, ſuper quem compoſitus eſt ocu-
              <lb/>
            lus totus:</s>
            <s xml:id="echoid-s1474" xml:space="preserve"> & quòd iſte neruus non gyratur niſi à poſteriori centri uiſus, & à poſteriori totius oculi,
              <lb/>
            & apud foramen, quod eſt in concauo oſsis.</s>
            <s xml:id="echoid-s1475" xml:space="preserve"> Et iam declaratum eſt [7.</s>
            <s xml:id="echoid-s1476" xml:space="preserve">9 n 1] quòd linea recta tran-
              <lb/>
            ſiens per omnia centra tunicarum uiſus, extenditur in medio concaui nerui, & tranſit per medium
              <lb/>
            foraminis, quod eſt in anteriori uueæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s1477" xml:space="preserve"> Et iam declaratum eſt [5.</s>
            <s xml:id="echoid-s1478" xml:space="preserve">13 n 1] quòd centrũ iſtius lineæ non
              <lb/>
            diuerſatur reſpectu totius uiſus, neq;</s>
            <s xml:id="echoid-s1479" xml:space="preserve"> reſpectu ſuperficierum tunicarum uiſus, neque reſpectu par-
              <lb/>
            tium uiſus.</s>
            <s xml:id="echoid-s1480" xml:space="preserve"> Linea ergo recta tranſiens per omnia centra tunicarum uiſus, ſemper extenditur rectè
              <lb/>
            ad locum gyrationis concaui nerui, ſuper quem componitur oculus, in omnibus diſpoſitionibus,
              <lb/>
            ſiue ſit uiſus in motu, ſiue in quiete.</s>
            <s xml:id="echoid-s1481" xml:space="preserve"> Et quia iſta linea tranſit per centrum uiſus, & per centrum fo-
              <lb/>
            raminis, quod eſt in anteriori uueæ, & per centrũ uueæ extenditur in medio pyramidis, cuius cen-
              <lb/>
            trum eſt uiſus:</s>
            <s xml:id="echoid-s1482" xml:space="preserve"> & continet ipſam circumferentia foraminis, quod eſt in anteriori uueæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s1483" xml:space="preserve"> appellemus
              <lb/>
            ergo iſtam lineam axem pyramidis.</s>
            <s xml:id="echoid-s1484" xml:space="preserve"> Et declaratum eſt etiam in ipſo tractatu primo [19 n] quòd py-
              <lb/>
            ramis figurata inter rem uiſam & centrum uiſus, diſtinguit ex ſuperficie glacialis partem continen
              <lb/>
            tem totam formam rei uiſæ, quæ eſt apud baſim illius pyramidis:</s>
            <s xml:id="echoid-s1485" xml:space="preserve"> & erit forma ordinata in iſta parte
              <lb/>
            ſuperficiei glacialis per uerticationem linearum radialium extenſarum inter rem uiſam & uiſum,
              <lb/>
            ſecundum ordinationem partium ſuperficiei rei uiſæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s1486" xml:space="preserve"> Cum ergo uiſus comprehenderit aliquã rem
              <lb/>
            uiſam, & peruenerit eius forma in partem ſuperficiei glacialis, quam diſtinguit pyramis prædicta:</s>
            <s xml:id="echoid-s1487" xml:space="preserve">
              <lb/>
            quodlibet punctum formæ prædictæ eſt ſuper lineam radialem extenſam inter illud punctum, &
              <lb/>
            punctum oppoſitum illi in ſuperficie rei uiſæ, ſuper quam uenit forma ad illud punctum in ſuperfi-
              <lb/>
            ciem glacialis rectè.</s>
            <s xml:id="echoid-s1488" xml:space="preserve"> Cum ergo forma rei uiſæ fuerit in medio ſuperficiei glacialis, erit axis prædi-
              <lb/>
            ctus una linearum, ſuper quas ueniunt formæ punctorum, quæ ſunt in ſuperficie rei uiſæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s1489" xml:space="preserve"> & erit
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>