309293
GNOMONICES LIBER TERTIVS.
AVCTORE
CHRISTOPHORO CLAVIO BAMBER GENSI SOCIETATIS IESV.
CHRISTOPHORO CLAVIO BAMBER GENSI SOCIETATIS IESV.
QVINQVE genera horologiorum, dequibus ſuperiore libro
11Cur quinque
genera horolo-
giorum, de qui
bus ſuperiore
lib. egimus, Re-
gularia dican-
tur. egimus, hoc eſt, Horizontale, Verticale, Meridianum, Pola-
re, & Aequinoctiale, dici poſſunt regularia, propterea quòd
plana, in quibus deſcribuntur, determinato ſem per puncto cę-
li vbiuis terrarum opponuntur; vtpote primum vertici capi-
2220 tis, ſeu polo Horizontis; ſecundum polo Verticalis circuli pro-
33Cuinam pũcto
cœli opponaiur
horologium ho
rizon tale, Verti
eale, Meridia-
num, Polare, &
æquinectiale. priè dicti, in quo videlicet ſe mutuo interſecant Horizon, at-
que Meridianus; tertium polo Meridiani, ſiue puncto veri or-
tus, occaſusve, vbi Aequator Horizontem diuidit; quartum
puncto Meridiani circuli, in quo ab Aequatore ſecatur; & quintum denique polo
mundi, ſeu Aequatoris. Reliqua autem quatuor genera, quæ hoc libro deſcriben-
44Cur quatuor
horologiorum
genera, de qui-
bus hoc lib. agi
tur, Irregulatia
dicantur. da proponimus, irregularia poſſunt appellari, qualia ſunt, Declinans à Verticali cir-
culo proprie dicto; Declinans ab Horizonte; Inclinatum ad Horizontem; Decli-
nans à Verticali, & ſimul ad Horizontem inclinatum. Nam puncta cæli, quibus eo-
rum plana obiiciuntur, ſexcentis modis variari poſſunt, cum magis, & minus à Ver-
5530 ticali, ſeu Horizonte poſſint deflectere, & ad Horizontem inclinare, vt perſpicuum
eſt. Id quod de prioribus planis nulla ratione dici poteſt. In omni enim climate, ſiue
regione eodem modo ſe habent, & ſeſe interſecant Horizon, Verticalis primarius,
66Hotizon, Verti
calis, ac Meri-
dianus, Item
Meridianus, cir
culus horæ 6. à
mer. vel med.
noc. atque Ae-
quator, in om-
ni climate ſe
mutuo ſecãt ad
rectos angulos. Meridianus, circulus horæ ſextæ à meridie, vel media nocte, & Aequator, quibus
priora quinque horologia æquidiſtant; cum perpetuò tam priores tres, quàm tres
poſteriores, (cõputato ſemper Meridiano tam in prioribus, quàm in poſterioribus)
ſe mutuo ad angulos rectos diuidant. Quod facile ex ſphæricis elementis Theodoſij
demonſtrari poteſt. Quoniam enim tam priorum trium quilibet, quàm trium po-
ſteriorum, per reliquorum duorum polos ducitur, vt manifeſtum eſt, ſi dictorum cir
culorum poſitiones in ſphæra attente conſiderentur, ſecabit neceſſario, per propoſ.
7740 15. lib. 1. Theodoſii, illos ad angulos rectos. At verò longè alia ratio eſt de circulis
maximis, quibus plana horologiorum irregularium æquidiſtant, cum in eodem cli
mate non habeant ſemper eundem ſitum. Nam circulus maximus, cui horologiü
88Circuli maxi-
mi, quibus qua
tuor genera ho
rologiorũ huius
lib. æquidiſtãt,
quomodo ſe ha
beant reſpectu
Horizõtis, Ver-
ticalis, ac Meri
diani. à Verticali declinans ęquidiſtat, rectus quidem eſt ad Horizontem, cum per eius po-
los ducatur, ſed Meridianum oblique ſecat infinitis modis, cum infinita propemo-
dum genera horologiorum a Verticali declinantium reperiantur: , quorum quædã
magis à Verticali declinant, & quædam minus. Sic etiam circulus maximus, cui
horologium ab Horizonte declinans parallelum eſt, rectus quidem eſt ad Vertica-
lem circulum proprie dictum, cum per polos ipſius incedat, at Meridianum innu-
meris quoque modis oblique diuidit, prout magis, aut minus ab Horizonte
9950 declinat. Rurſus circulus maximus, cui æquidiſtat horologium ad Hori-
zontem inclinatum, rectus quidem eſt ad Meridianum, per cuius po-
los ducitur, ſed Horizontem ſexcentis quoque modis obli-
que interſecat. Poſtremo circulus maximus, cui
poſtremum horologium æquidiſtat, ne-
que ad Horizontem, neque ad
Verticalem, neque ad
Meridianum
rectus exiſtit, ſed omnes hos
circulos obliquè
diuidit.
11Cur quinque
genera horolo-
giorum, de qui
bus ſuperiore
lib. egimus, Re-
gularia dican-
tur. egimus, hoc eſt, Horizontale, Verticale, Meridianum, Pola-
re, & Aequinoctiale, dici poſſunt regularia, propterea quòd
plana, in quibus deſcribuntur, determinato ſem per puncto cę-
li vbiuis terrarum opponuntur; vtpote primum vertici capi-
2220 tis, ſeu polo Horizontis; ſecundum polo Verticalis circuli pro-
33Cuinam pũcto
cœli opponaiur
horologium ho
rizon tale, Verti
eale, Meridia-
num, Polare, &
æquinectiale. priè dicti, in quo videlicet ſe mutuo interſecant Horizon, at-
que Meridianus; tertium polo Meridiani, ſiue puncto veri or-
tus, occaſusve, vbi Aequator Horizontem diuidit; quartum
puncto Meridiani circuli, in quo ab Aequatore ſecatur; & quintum denique polo
mundi, ſeu Aequatoris. Reliqua autem quatuor genera, quæ hoc libro deſcriben-
44Cur quatuor
horologiorum
genera, de qui-
bus hoc lib. agi
tur, Irregulatia
dicantur. da proponimus, irregularia poſſunt appellari, qualia ſunt, Declinans à Verticali cir-
culo proprie dicto; Declinans ab Horizonte; Inclinatum ad Horizontem; Decli-
nans à Verticali, & ſimul ad Horizontem inclinatum. Nam puncta cæli, quibus eo-
rum plana obiiciuntur, ſexcentis modis variari poſſunt, cum magis, & minus à Ver-
5530 ticali, ſeu Horizonte poſſint deflectere, & ad Horizontem inclinare, vt perſpicuum
eſt. Id quod de prioribus planis nulla ratione dici poteſt. In omni enim climate, ſiue
regione eodem modo ſe habent, & ſeſe interſecant Horizon, Verticalis primarius,
66Hotizon, Verti
calis, ac Meri-
dianus, Item
Meridianus, cir
culus horæ 6. à
mer. vel med.
noc. atque Ae-
quator, in om-
ni climate ſe
mutuo ſecãt ad
rectos angulos. Meridianus, circulus horæ ſextæ à meridie, vel media nocte, & Aequator, quibus
priora quinque horologia æquidiſtant; cum perpetuò tam priores tres, quàm tres
poſteriores, (cõputato ſemper Meridiano tam in prioribus, quàm in poſterioribus)
ſe mutuo ad angulos rectos diuidant. Quod facile ex ſphæricis elementis Theodoſij
demonſtrari poteſt. Quoniam enim tam priorum trium quilibet, quàm trium po-
ſteriorum, per reliquorum duorum polos ducitur, vt manifeſtum eſt, ſi dictorum cir
culorum poſitiones in ſphæra attente conſiderentur, ſecabit neceſſario, per propoſ.
7740 15. lib. 1. Theodoſii, illos ad angulos rectos. At verò longè alia ratio eſt de circulis
maximis, quibus plana horologiorum irregularium æquidiſtant, cum in eodem cli
mate non habeant ſemper eundem ſitum. Nam circulus maximus, cui horologiü
88Circuli maxi-
mi, quibus qua
tuor genera ho
rologiorũ huius
lib. æquidiſtãt,
quomodo ſe ha
beant reſpectu
Horizõtis, Ver-
ticalis, ac Meri
diani. à Verticali declinans ęquidiſtat, rectus quidem eſt ad Horizontem, cum per eius po-
los ducatur, ſed Meridianum oblique ſecat infinitis modis, cum infinita propemo-
dum genera horologiorum a Verticali declinantium reperiantur: , quorum quædã
magis à Verticali declinant, & quædam minus. Sic etiam circulus maximus, cui
horologium ab Horizonte declinans parallelum eſt, rectus quidem eſt ad Vertica-
lem circulum proprie dictum, cum per polos ipſius incedat, at Meridianum innu-
meris quoque modis oblique diuidit, prout magis, aut minus ab Horizonte
9950 declinat. Rurſus circulus maximus, cui æquidiſtat horologium ad Hori-
zontem inclinatum, rectus quidem eſt ad Meridianum, per cuius po-
los ducitur, ſed Horizontem ſexcentis quoque modis obli-
que interſecat. Poſtremo circulus maximus, cui
poſtremum horologium æquidiſtat, ne-
que ad Horizontem, neque ad
Verticalem, neque ad
Meridianum
rectus exiſtit, ſed omnes hos
circulos obliquè
diuidit.