Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Page concordance

< >
Scan Original
261 209
262 210
263 211
264 212
265 213
266 214
267 215
268 216
269 217
270 218
271 219
272 220
273 221
274 222
275 223
276 224
277 225
278 226
279 227
280 228
281 229
282 230
283 231
284 232
285 233
286 234
287 235
288 236
289 237
290 238
< >
page |< < (259) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="259" file="0311" n="311" rhead="DE ANIMA, & DEO."/>
            Ergo nihil habemus adhuc in ipſo ſecundum ſe conſiderato de-
              <lb/>
            terminationis ad e
              <unsure/>
            xiſtendum pro poſtremo illo ſtatu. </s>
            <s xml:space="preserve">Quod de
              <lb/>
            ſecundo diximus, dicendum de tertio præcedente, qui deter-
              <lb/>
            minationem debet accipere a quarto, adeoque in ſe nullam
              <lb/>
            habet determinationem pro exiſtentia ſui, nec idcirco ullam
              <lb/>
            pro exiſtentia poſtremi. </s>
            <s xml:space="preserve">Verum eodem pacto progrediendo
              <lb/>
            in infinitum, habemus infinitam ſeriem ſtatuum, in quorum
              <lb/>
            ſingulis habemus merum nihil in ordine ad determinatam exi-
              <lb/>
            ſtentiam poſtremi ſtatus. </s>
            <s xml:space="preserve">Summa autem omnium nihilorum
              <lb/>
            utcunque numero infinitorum eſt nihil: </s>
            <s xml:space="preserve">jam diu enim conſti-
              <lb/>
            tit, illum Guidonis Grandi, utut ſummi Geometræ, paralo-
              <lb/>
            giſmum fuiſſe, quo ex expreſſione ſeriei parallelæ ortæ per
              <lb/>
            diviſionem {1/1+1} intulit ſummam infinitorum zero eſſe revera
              <lb/>
            æqualem dimidio. </s>
            <s xml:space="preserve">Non poteſt igitur illa ſeries per ſe deter-
              <lb/>
            minare exiſtentiam cujuſcunque certi ſui termini, adeoque nec
              <lb/>
            tota ipſa poteſt determinate exiſtere, niſi ab ente extra ipſam
              <lb/>
            poſito determinetur.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">549. </s>
            <s xml:space="preserve">Hoc quidem argumento jam ab annis multis uti ſoleo,
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0311-01" xlink:href="note-0311-01a" xml:space="preserve">In quo hoc ar-
                <lb/>
              gumentum dif-
                <lb/>
              terat a commu-
                <lb/>
              ni adhibente im-
                <lb/>
              poſſibilitatem ſe-
                <lb/>
              riei contingen-
                <lb/>
              tium ſine ente
                <lb/>
              neceſſario.</note>
            quod & </s>
            <s xml:space="preserve">cum aliis pluribus communicavi, neque id ab uſitato
              <lb/>
            argumento, quo rejicitur ſeries contingentium infinita ſine ente
              <lb/>
            extrinſeco dante exiſtentiam ſeriei toti, in alio diſſert, quam in
              <lb/>
            eo, quod a contingentia res ad determinationem eſt translata,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">a defectu determinationis pro ſua cujuſque exiſtentia res eſt
              <lb/>
            translata ad defectum determinationis pro exiſtentia unius de-
              <lb/>
            terminati ſtatus aſſumpti pro poſtremo: </s>
            <s xml:space="preserve">id autem præſtiti, ne
              <lb/>
            eludatur argumentum dicendo, in tota ſerie haberi determina-
              <lb/>
            tionem ad ipſam totam, cum pro quovis termino habeatur
              <lb/>
            determinatio intra eandem ſeriem, nimirum in termino præce-
              <lb/>
            dente. </s>
            <s xml:space="preserve">Illa reductione ad vim determinativam exiſtentiæ po-
              <lb/>
            ſtremi quæſitam per omnem ſeriem, devenitur ad ſeriem nihi-
              <lb/>
            lorum reſpectu ipſius, quorum ſumma adhuc eſt nihilum.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">550. </s>
            <s xml:space="preserve">Jam vero hoc ens extrinſecum ſeriei ipſi, quod hanc
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0311-02" xlink:href="note-0311-02a" xml:space="preserve">Attributa, quæ
                <lb/>
              Ens extrinſe-
                <lb/>
              cum habere de-
                <lb/>
              bet.</note>
            ſeriem elegit præ ſeriebus aliis infinitis ejuſdem generis, infini-
              <lb/>
            tam habere debet determinativam, & </s>
            <s xml:space="preserve">electivam vim, ut u-
              <lb/>
            nam illam ex infinitis ſeligat. </s>
            <s xml:space="preserve">Idem autem & </s>
            <s xml:space="preserve">cognitionem
              <lb/>
            habere debuit, & </s>
            <s xml:space="preserve">ſapientiam, ut hanc ſeriem ordinatam inter
              <lb/>
            inordinatas ſelegerit: </s>
            <s xml:space="preserve">ſi enim ſine cognitione, & </s>
            <s xml:space="preserve">electione egiſſet,
              <lb/>
            infinities probabilius fuiſſet, ab illo determinatum iri aliquam
              <lb/>
            ex inordinatis, quam unam ex ordinatis, ut hanc; </s>
            <s xml:space="preserve">cum nimi-
              <lb/>
            rum ratio inordinatarum ad ordinatas ſit infinita, & </s>
            <s xml:space="preserve">quidem
              <lb/>
            ordinis altiſſimi, adeoque & </s>
            <s xml:space="preserve">exceſſus pro babilitatis pro cogni-
              <lb/>
            tione, & </s>
            <s xml:space="preserve">ſapientia, ac libera electione ſupra probabilitatem pro
              <lb/>
            cæco agendi modo, fataliſmo, & </s>
            <s xml:space="preserve">neceſſitate, ſit infinitus, qui
              <lb/>
            idcirco certitudinem inducit.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">551. </s>
            <s xml:space="preserve">Atque hic notandum & </s>
            <s xml:space="preserve">illud, pro quovis indivi-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0311-03" xlink:href="note-0311-03a" xml:space="preserve">Infinita im-
                <lb/>
              probabilitas.</note>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>