Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Table of contents

< >
[341.] 89. Communis ſectio ſuperficierum, reflexionis & ſpeculi cylindracei caui aliâs eſt latus cy-lindri: aliâs circulus: aliâs ellipſis. 1 p 9.
[342.] 90. Sicommunis ſectio ſuperficierum, reflexionis & ſpeculi cylindracei caui fuerit ellipſis: image uidebitur, aliâs ultra ſpeculum: aliâs in ſuperficie: aliâs citra uiſum: aliâs in uiſu: aliâs inter uiſum & ſpeculum. 10 p 9.
[343.] 91. Si uiſus & uiſibile fuerint in eadẽ recta linea, perpendiculari plano ſpeculum cylindra-ceum cauum tangenti: aliâs ab uno: aliâs à duobus ſpeculi punctis reflexio fiet: & imago uide-bitur in centro uiſus. 11 p 9.
[344.] 92. Siuiſus fuerit in centro circuli ſpeculi cylindracei caui: reflectetur ab eiuſdẽ circuli peri-pheria, ſimili peripheriæ circuli per centrũ uiſus ducti: & imago uidebitur in cẽtro uiſus. 12 p 9.
[345.] 93. Si communis ſectio ſuperficierum, reflexionis & ſpeculi cylindracei cauifuerit ellipſis: à pluribus punct is idem uiſibile ad eundem uiſum reflecti poteſt. 9 p 9.
[346.] 94. Si duo puncta ſumantur in axeſpeculi cylindra-ceicaui: poſſunt à tota circuli peripheria inter ſe mutuò reflecti: & imago uidebitur in peripheria circuliextra ſpeculi ſuperficiem deſcripti. 13 p 9.
[347.] 95. Si communis ſectio ſuperficierum, reflexionis & ſpeculi cylindracei caui fuerit circulus, uelellipſis: reflexio fiet aliâs ab uno: aliâs à duobus: aliâs àtri-bus: aliâs à quatuor ſpeculipũctis: totidem́ uidebun-tur imagines. 14. 15 p 9.
[348.] 96. Viſu & uiſibili datis, in ſpeculo cylindraceo cauo punctum reflexionis inuenire. 16 p 9.
[349.] 97. Cõmunis ſectio ſuperficierũ, reflexionis & ſpeculiconici caui eſt latus coni, aut ellipſis. 2 p 9.
[350.] 98. Siuiſus ſit in communi ſectione axis & rectæ lineæ perpendicularis plano, ſpeculum co-nicum cauum tangẽti: reflectetur à tota peripheria circuli (cuius centrum eſt dict a communis ſectio) per lineas perpendiculares: & imago uidebitur in centro uiſus. 17 p 9.
[351.] 99. Siuiſus & uiſibile fuerint in axe ſpeculi conici caui: poſſunt à tota alicuius circuli peripheria inter ſe reflecti: & ιmago uidetur in peripheria circuli, extra ſpeculi ſuperficiem deſcripti. 18 p 9.
[352.] 100. Si cõmunis ſectio ſuperficierum, reflexionis & ſpe- culi conici caui fuerit ellipſis: uiſus & uiſibile extra axẽ in ba- ſi, aut plano ipſi parallelo, reflectentur inter ſe: aliâs ab uno: aliâs à duobus: aliâs à tribus: aliâs à quatuor ſpeculipunctis: tot́ erunt imagines, quot reflexionum puncta. 19 p 9.
[353.] 101. Sicõmunis ſectio ſuperficierum, reflexionis & ſpeculi conici cauifuerit ellipſis: uiſus & ui ſibile intra ſpeculum, extra tum axem tum baſim uel planum ipſi parallelum: reflectentur inter ſe: aliâs ab uno: aliâs à duobus: aliâs à tribus: aliâs à quatuor ſpeculi punctιs: tot́ erunt imagi-nes, quot reflexionum puncta. 20 p 9.
[354.] 102. Viſu & uiſibili datis, in ſpeculo conico cauo punctum reflexionis inuenire. 21 p 9.
[355.] ALHAZEN FILII ALHAYZEN OPTICAE LIBER SEXTVS.
[356.] PROOEMIVM LIBRI. CAP. I.
[357.] QVO'D ERROR ACCIDAT VISVI PROPTER RE-flexionem. Cap. II. 1. Viſus reflexus ſimiliter allucinatur, ut directus: ſed uebementius & frequentius. 7 p 5.
[358.] DE ERRORE, QVI ACCIDIT IN SPECVLIS planis. Cap. III. 2. In ſpeculo plano imago æquatur uiſibili. 52 p 5.
[359.] 3. Viſus in reflexione præcipuè allucinatur propter lucis immoderationẽ: ſitus diuerſitatem: uiſus & uiſibilis à ſpeculo diſtantiam. 7 p 5.
[360.] DE ERRORE, QVI ACCIDIT IN SPECVLIS SPHAE-ricis conuexis. Cap. IIII. 4. In ſpeculo ſphærico cõuexo idẽ eſt ſitus, eadem́ diſpoſitio partiũ imaginis & uiſibilis. 35 p 6.
[361.] 5. In ſpeculo ſphærico conuexo, imago uiſibilis, cuius uera magnitudo uiſione directa percipi poteſt, minor eſt uiſibili. 39 p 6.
[362.] 6. In ſpeculo ſphærico conuexo, imagouiſibilis, cuius uera magnitudo uiſione directa propter immoder at am diſtantiam percipi non poteſt: aliâs eſt æquabilis uiſibili: aliâs maior. 38 p 6.
[363.] 7. Si duo uiſibilis pũcta à centro ſpeculi ſphærici cõuexi æquabiliter, à uiſu uerò inæquabiliter diſtẽt: imago & finis cõtingẽtiæ pũcti lõginquioris à uiſu, erũt lõginquiores à cẽtro ſpeculi. 4 p 6.
[364.] 8. Si data recta in duob{us} punctis ſecta, ſit ad alterũ extremorũ ſegmentorũ, ut reliquũ ex-tremum ad intermediũ: & ab altero ipſi{us} termino, ſectionum́ punctis tres rectæ in eodẽ pun cto cõcurrant: recta à reliquo termino ſecãs cõcurrentes, ſecabitur proportionaliter datæ. 123 p 1.
[365.] 9. Si duæ rectæ facientes angulum, ſimiliter́ in duob{us} punctis ita ſectæ (ut tota ſit ad alterũ extremorũ ſegmentorũ, ſicut reliquum extremum ad intermedium) baſi infinita cõnect antur: rectæ per pũcta ſectionũ utriuſ, cũ baſi & inter ſe cõcurrẽtes, in eodẽ puncto cõcurrẽt. 124 p 1.
[366.] 10. Si data recta in duob{us} punctis ſecta, ſit ad alterum extremorum ſegmẽtorum, ſicut re-liquum extremum ad intermedium: & ab altero ipſi{us} termino, ſectionum́ punctis tres rectæ li- neæ ſint parallelæ: recta à reliquo termino ſecan s parallel{as}, ſecabitur proportionaliter datæ. 122 p 1.
[367.] 11. Sirecta linea à uiſu ſit perpendicularis ſu-perficiei incidentiæ: imago perιpheriæ concentricæ peripheriæ circuli (qui eſt communis ſectio ſuperficierum reflexionis & ſpeculi ſphærici cõuexi) uidebitur curua, & par allela ipſi peripheriæ concentricæ. 46 p 6.
[368.] 12. Si recta linea à uiſu ſit obliqua ſuperficiei incidentiæ: ima-go peripheriæ concentricæ peripheriæ circuli (qui eſt communis ſe-ctio ſuperficierum, reflexionis & ſpeculi ſphærici conucxi) uidebi-tur curua, non parallela peripheriæ concentricæ. 47 p 6.
[369.] 13. Si uiſ{us} ſit extra ſuperficiem incidentiæ: imago peripheriæ eccentricæ peripheriæ circuli (qui eſt communis ſectio ſuperficierum, reflex ionis & ſpeculi ſphærici conuexi) uidebitur magis curua, quàm imago peripheriæ concentricæ. 48 p 6.
[370.] 14. Si uiſ{us} ſit extra ſuperficiem incidentiæ: imago lineæ rectæ, parallelæ rectæ tangẽti peri-pheriam circuli (qui eſt communis ſectio ſuperficierum, reflexionis & ſpeculi ſphærici conuexi) uidebitur curua. 49 p 6.
< >
page |< < (9) of 778 > >|
3119LIBER I.
16. Si per terminos duarum linearum æquidiſtantium & inæqualium, rectæproducantur,
illas ad partem minoris lineæ concurrere est neceſſe.
Sint duæ lineæ a b & c d æquidiſtantes & inæquales: ſitq́; linea c d minor quàm linea a b:
producãturq́;
per terminos ipſarum, lineę a c
273[Figure 273]a c f d b e& b d.
Dico, quòd illæ lineæ a c & b d concur
rent ultra lineam c d.
Producatur enim linea
c d ultra punctum d ad punctum e, fiatq́;
per
3 p 1 linea c e æqualis lineę a b, & ducatur li-
nea b e.
Hic itaque linea b e per 33 p 1 eſt æqui
diſtans lineę a c:
ergo per 2 huius cum linea
b d concurrat cum linea b e in puncto b:
pa-
tet, quòd ipſa concurret cum linea a c, quę æ-
quidiſtat lineę b e:
ſed & ad partem lineę c d,
quę eſt minor quàm linea a b, concurrere eſt
neceſſe per 14 huius, uel per 2 p 6:
patet ergo
propoſitum:
punctus enim concurſus eius, (qui ſit f) erit ultra lineam c d.
17. Lineæ rectæ continentes angulos æquales cum linea recta, cui ad unum punctum inci-
dunt, ſimuliunctæ, ſunt breuiores omnibus lineis ab eiſdem terminis ſuper eandem lineam
adunum punctum alium productis, continentibus cum eadem linea angulos inæquales, ſi-
muliunctis.
Sit linea recta, quę a b c f: & ſint duo puncta g, & d, â quibus duę lineę g b & d b productę ſuper
lineam a b c f, contineant angulos æquales,
274[Figure 274]g d a h b c f k ita, ut angulus a b g ſit æqualis angulo c b d.

Dico, quòd ſi à pũctis d & g ad aliquod aliud
punctum lineæ a b c f (quod ſitc) lineę du-
ctę contineant inęquales angulos, ita, ut an-
gulus g c a ſit minor angulo f c d:
quòd lineę
g b & b d ſimul iunctę ſunt minores duabus
lineis g c & d c ſimul iunctis.
Ducatur enim
à puncto g ſuper lineam a f perpendicularis
per 12 p 1, quę ſit g h:
& producatur linea g h
ultra punctum h:
& producatur d b, donec
concurrat cum linea g h producta:
concur-
rent autem per 14 huius:
ſit ergo punctus concurſus k: & coniungatur linea k c. Et quoniam angu-
lus d b c eſt æqualis angulo g b h exhypotheſi, & angulo h b k, ex 15 p 1:
palàm, quòd angulus
h b k eſt ęqualis g b h:
ſed anguli g h b & k h b ſunt ęquales: quia recti: ergo per 32 p 1 trigoni
g h b & k h b ſunt ęquianguli.
Ergo per 4 p 6, cum linea h b ſit communis & ęqualis ſibijpſi, erit
linea g b ęqualis lineę k b, & linea g h ęqualis lineę h k.
Et eadem ratione per 4 p 1 erit linea g c
ęqualis lineę k c.
Quia uerò per 20 p 1 linea k d in trigono k d c minor eſt ambabus lineis d c &
k c ſimuliunctis, & linea g b ęqualis eſt lineę b k, & linea g c ęqualis eſt lineę k c:
palàm, quia
ambę lineę g b & d b ſimul iunctę, minores ſunt ambabus lineis d c & g c ſimul iunctis.
Simi-
liter quoque de quibuſcunque lineis à punctis g & d ad lineam a fproductis eſt demonſtrandum:

patet ergo propoſitum.
275[Figure 275]g d e a z b f c
18. Lineæ rectæ continentes angulos æ-
quales cumlinea conuexa, cui ad unum pun- ctum incidunt, ſimuliunctæ, ſunt breuiores omnibus lineis ab eiſdem terminis ſuper ean- dem lineam adunum punctum alium produ- ctis, continentibus cum eadem linea angulos inæquales, ſimuliunctis.
Sit linea curua a b c, ſuper cuius conuexum
â punctis g & d incidant lineę d a & g a, conti-
nentes angulos ęquales, ita, ut angulus c a g ſit
ęqualis angulo b a d.
Dico, quòd ſi ducantur
alię lineę à punctis g & d ſuper lineam a b c,
ut g b & d b, continentes angulos inęquales
cum linea a b c:
quòd ambę lineę g a & d a ſi-
mul iunctę, erunt breuiores duabus lineis g b &
d b ſimul iũctis, Ducatur enim linea e f, cõtingẽs
276[Figure 276]

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index