Clavius, Christoph, Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur

Page concordance

< >
Scan Original
201 181
202 182
203 183
204 184
205 185
206 186
207 187
208 188
209 189
210 190
211 191
212 192
213 193
214 194
215 195
216 196
217 197
218 198
219 199
220 200
221 201
222 202
223 203
224 204
225 205
226 206
227 207
228 208
229 209
230 210
< >
page |< < (297) of 677 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="it" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1024" type="section" level="1" n="254">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s20024" xml:space="preserve">
              <pb o="297" file="0313" n="313" rhead="LIBER TERTIVS."/>
            quòd hæc communis ſectio parallela eſt rectæ C G, in plano horologii. </s>
            <s xml:id="echoid-s20025" xml:space="preserve">Manifeſtum eſt autem
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0313-01" xlink:href="note-0313-01a" xml:space="preserve">16. vndec.</note>
            hunc angulum in Meridiano proprio plani declinantis conſ
              <unsure/>
            titutum in centro mundi inſiſtere ar-
              <lb/>
            cui altitudinis poli ſupra illum circulum maximum, cui horologium æquidiſtat.</s>
            <s xml:id="echoid-s20026" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s20027" xml:space="preserve">RECTAM autem G H, ad lineam ſtyli C G, perpendicularem, communem eſſe ſectionem
              <lb/>
            Aequatoris, & </s>
            <s xml:id="echoid-s20028" xml:space="preserve">plani horologii declinantis, vt in conſtructione aſſumpſimus, ita faciemus perſpi-
              <lb/>
            cuum. </s>
            <s xml:id="echoid-s20029" xml:space="preserve">Quoniam axis mundi C H, rectus eſt, per propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s20030" xml:space="preserve">10. </s>
            <s xml:id="echoid-s20031" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s20032" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s20033" xml:space="preserve">Theodoſii, ad Aequatoris pla-
              <lb/>
            num, tranſitq́ue per eius centrum, atque adeo, per defin. </s>
            <s xml:id="echoid-s20034" xml:space="preserve">3. </s>
            <s xml:id="echoid-s20035" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s20036" xml:space="preserve">11. </s>
            <s xml:id="echoid-s20037" xml:space="preserve">Euclidis, perpendicularis eſt
              <lb/>
            ad communem ſectionem Aequatoris, & </s>
            <s xml:id="echoid-s20038" xml:space="preserve">plani per axem mundi C H, & </s>
            <s xml:id="echoid-s20039" xml:space="preserve">rectam G H, ducti, quod
              <lb/>
            quidem ad planum horologii declinantis rectum eſt, tanquam nouus quidam, & </s>
            <s xml:id="echoid-s20040" xml:space="preserve">proprius Meri-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0313-02" xlink:href="note-0313-02a" xml:space="preserve">18. vndec.</note>
            dianus ipſius, quòd & </s>
            <s xml:id="echoid-s20041" xml:space="preserve">linea G H, per quam ducitur, ad idem recta ſit facta, propter motum trian-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0313-03" xlink:href="note-0313-03a" xml:space="preserve">10</note>
            guli C G H, circa rectam C G, vt proxime dictum eſt; </s>
            <s xml:id="echoid-s20042" xml:space="preserve">efficitur rectam I G, ſi punctum I, pro cen-
              <lb/>
            tro mundi, Aequatorisve accipiatur, (poteſt autem quodlibet punctum axis pro centro ſumi, cum
              <lb/>
            inſenſibilis ſit, ac planè imperceptibilis eius diſtantia in plano horologii declinãtis à centro mun
              <lb/>
            di, ſi cum diſtantia ipſius à Sole conferatur, vt in ſphæra docuimus) communem ſectionem eſſe
              <lb/>
            Aequatoris, & </s>
            <s xml:id="echoid-s20043" xml:space="preserve">plani per axem C I, & </s>
            <s xml:id="echoid-s20044" xml:space="preserve">rectam I G, ducti; </s>
            <s xml:id="echoid-s20045" xml:space="preserve">quandoquidem recta I G, in plano hoc
              <lb/>
            exiſtens perpendicularis eſt ad axem. </s>
            <s xml:id="echoid-s20046" xml:space="preserve">Si enim Aequator non tranſiret per rectam I G, ſed per aliã
              <lb/>
            quampiam ex puncto I, quod accepimus pro centro, per quod neceſſario Aequator incedit, du-
              <lb/>
            ctam, eſſet axis C I, ad hanc
              <unsure/>
            etiam perpendicularis, per defin. </s>
            <s xml:id="echoid-s20047" xml:space="preserve">3. </s>
            <s xml:id="echoid-s20048" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s20049" xml:space="preserve">11. </s>
            <s xml:id="echoid-s20050" xml:space="preserve">Euclidis, quòd rectus ſit ad
              <lb/>
            Aequatoris planum, in quo hæc recta exiſteret. </s>
            <s xml:id="echoid-s20051" xml:space="preserve">Quare in plano per axem C I, & </s>
            <s xml:id="echoid-s20052" xml:space="preserve">rectam I G, ducto
              <lb/>
            duæ perpendiculares ad axem in puncto I, ducerentur, quod eſt abſurdum. </s>
            <s xml:id="echoid-s20053" xml:space="preserve">Occurret igitur Ae-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0313-04" xlink:href="note-0313-04a" xml:space="preserve">20</note>
            quatoris planum per rectam I G, ductum plano horologii declinantis in G, puncto lineæ indicis;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s20054" xml:space="preserve">ac proinde per punctum G, ducenda erit linea æquinoctialis, communis nimirum ſectio Aequa-
              <lb/>
            toris, & </s>
            <s xml:id="echoid-s20055" xml:space="preserve">plani horologii declinantis. </s>
            <s xml:id="echoid-s20056" xml:space="preserve">Quoniam verò planum trianguli C G I, rectum eſt ad Aequa-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0313-05" xlink:href="note-0313-05a" xml:space="preserve">18. vndec.</note>
            torem, propterea quòd recta C I, per quam ducitur dictum triangulum, perpendicularis eſt ad
              <lb/>
            eundem, vt dictum eſt; </s>
            <s xml:id="echoid-s20057" xml:space="preserve">vel certe per propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s20058" xml:space="preserve">15. </s>
            <s xml:id="echoid-s20059" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s20060" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s20061" xml:space="preserve">Theodoſii, propterea quòd planum trian-
              <lb/>
            guli C G I, per axem C I, atque adeò per polos mundi ſeu Aequatoris ductum ſit; </s>
            <s xml:id="echoid-s20062" xml:space="preserve">erit viciſſim & </s>
            <s xml:id="echoid-s20063" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Aequator ad planum trianguli C G I, rectus: </s>
            <s xml:id="echoid-s20064" xml:space="preserve">Eſt autem & </s>
            <s xml:id="echoid-s20065" xml:space="preserve">planum horologii declinantis rectum
              <lb/>
            ad idem planum@trianguli C G I, quòd hoc ad illud nuper oſtenſum ſit rectum. </s>
            <s xml:id="echoid-s20066" xml:space="preserve">Igitur communis
              <lb/>
            ſectio Aequatoris, & </s>
            <s xml:id="echoid-s20067" xml:space="preserve">plani horologii declinantis ad idem planum trianguli C G I, recta erit, atque
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0313-06" xlink:href="note-0313-06a" xml:space="preserve">19. vndec.</note>
            adeò & </s>
            <s xml:id="echoid-s20068" xml:space="preserve">perpendicularis erit, per defin. </s>
            <s xml:id="echoid-s20069" xml:space="preserve">3. </s>
            <s xml:id="echoid-s20070" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s20071" xml:space="preserve">11. </s>
            <s xml:id="echoid-s20072" xml:space="preserve">Euclidis, ad lineam indicis C G, in eo plano exi-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0313-07" xlink:href="note-0313-07a" xml:space="preserve">30</note>
            ſtentem. </s>
            <s xml:id="echoid-s20073" xml:space="preserve">Quare cum dicta communis ſectio ducenda ſit per punctum G, vt proximè oſtendimus,
              <lb/>
            erit G H, perpendicularis ducta ad C G, communis ſectio Aquatoris, & </s>
            <s xml:id="echoid-s20074" xml:space="preserve">plani horologii declinan-
              <lb/>
            tis, id eſt, linea æquinoctialis.</s>
            <s xml:id="echoid-s20075" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s20076" xml:space="preserve">ET quia punctum I, pro centro mundi acceptum eſt, ex quo cadit recta I K, ad planum horo
              <lb/>
            logii declinantis, per defin. </s>
            <s xml:id="echoid-s20077" xml:space="preserve">4. </s>
            <s xml:id="echoid-s20078" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s20079" xml:space="preserve">11. </s>
            <s xml:id="echoid-s20080" xml:space="preserve">Euclidis, perpendicularis, quòd perpendicularis ducta ſit ad
              <lb/>
            C G, communem ſectionem plani horologii, & </s>
            <s xml:id="echoid-s20081" xml:space="preserve">trianguli C G I, quod ad illud rectum eſt; </s>
            <s xml:id="echoid-s20082" xml:space="preserve">erit re-
              <lb/>
            cta I K, ſtylus, eiusq́ue locus in K, puncto lineæ indicis; </s>
            <s xml:id="echoid-s20083" xml:space="preserve">quia nulla alia linea ad planum horolo-
              <lb/>
            gii recta, præter K I, in centrum mundi I, cadere poteſt, vt patet.</s>
            <s xml:id="echoid-s20084" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s20085" xml:space="preserve">IAM verò ſi circulus ex centro L, deſcriptus circumduci intelligatur circa æquinoctialem li-
              <lb/>
            neam G H, donec centrum eius L, cum centro mundi I, coniungatur, (coniungetur autem neceſſa
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0313-08" xlink:href="note-0313-08a" xml:space="preserve">40</note>
            rio cum eo; </s>
            <s xml:id="echoid-s20086" xml:space="preserve">quia rectæ G I, G L, æquales ſunr, & </s>
            <s xml:id="echoid-s20087" xml:space="preserve">vtraque ad lineam æquinoctialem perpendicula-
              <lb/>
            ris eſt, ſi triangulum C G I, intelligatur eſſe rectum ad planum horologii) erunt rectæ per centrũ
              <lb/>
            L, quod tunc idem eſt, quod centrum Aequatoris, & </s>
            <s xml:id="echoid-s20088" xml:space="preserve">per diuiſiones circuli emiſſæ, communes ſe-
              <lb/>
            ctiones Aequatoris, & </s>
            <s xml:id="echoid-s20089" xml:space="preserve">horariorum circulorum à meridie, vel media nocte, quemadmodum in ho
              <lb/>
            rologio horizontali demonſtrauimus propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s20090" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s20091" xml:space="preserve">ſuperioris lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s20092" xml:space="preserve">Nam in illa poſitione circulus hic
              <lb/>
            idem centrum cum Aequatore habens exiſtit in plano Aequatoris. </s>
            <s xml:id="echoid-s20093" xml:space="preserve">Principium autem diuiſionis
              <lb/>
            circuli ſumitur à recta L M, quæ per centrum L, & </s>
            <s xml:id="echoid-s20094" xml:space="preserve">punctum M, vbi linea horæ 12. </s>
            <s xml:id="echoid-s20095" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s20096" xml:space="preserve">linea æqui-
              <lb/>
            noctialis ſe mutuo interſecant, duo
              <unsure/>
            itur; </s>
            <s xml:id="echoid-s20097" xml:space="preserve">quia ea linea communis ſectio eſt Aequatoris, & </s>
            <s xml:id="echoid-s20098" xml:space="preserve">Meridia-
              <lb/>
            ni, ſeu circuli horæ 12. </s>
            <s xml:id="echoid-s20099" xml:space="preserve">cum plano horologii occurrat in puncto M, per quod linea meridiana, & </s>
            <s xml:id="echoid-s20100" xml:space="preserve">
              <lb/>
            linea æquinoctialis tranſeunt: </s>
            <s xml:id="echoid-s20101" xml:space="preserve">hinc enim fit, vmbram ſtyli in punctum M, cadere, cum Sol in com
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0313-09" xlink:href="note-0313-09a" xml:space="preserve">50</note>
            muni ſectione Meridiani, & </s>
            <s xml:id="echoid-s20102" xml:space="preserve">Aequatoris exiſtit, vt colligi vel facile poteſt ex propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s20103" xml:space="preserve">11. </s>
            <s xml:id="echoid-s20104" xml:space="preserve">primi lib.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s20105" xml:space="preserve">Quoniam enim, Sole exiſtente in vtrolibet illorum circulorum, vmbra ſtyli cadit, per dictam pro-
              <lb/>
            poſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s20106" xml:space="preserve">in communem ſectionem ipſius, & </s>
            <s xml:id="echoid-s20107" xml:space="preserve">plani horologii, fit vt, Sole exiſtente in puncto, vbi ſe mu
              <lb/>
            tuo dicti circuli ſecant, vmbra ſtyli cadat in punctum, vbi communes ſectiones ipſorum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s20108" xml:space="preserve">plani
              <lb/>
            horologii ſe interſecant, cuiuſmodi eſt punctum M; </s>
            <s xml:id="echoid-s20109" xml:space="preserve">alias non caderet in vtramque lineam, vt pa-
              <lb/>
            tet. </s>
            <s xml:id="echoid-s20110" xml:space="preserve">Quæ
              <unsure/>
            cum ita ſint, ſecabunt circuli horarij planum horologii declinantis in ijſdem punctis, in
              <lb/>
            quibus rectæ per centrum L, & </s>
            <s xml:id="echoid-s20111" xml:space="preserve">per diuiſiones circuli eductæ, tanquam communes ſectiones di-
              <lb/>
            ctorum circulorum & </s>
            <s xml:id="echoid-s20112" xml:space="preserve">Aequatoris, lineæ æquinoctiali G H, occurrunt; </s>
            <s xml:id="echoid-s20113" xml:space="preserve">atque adeo communes ſe-
              <lb/>
            ctiones eorundem circulorum, ac plani horologii declinantis, hoc eſt, lineæ horariæ, per eadem
              <lb/>
            puncta ducendæ erunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s20114" xml:space="preserve">Cum ergo eædem, ex coroll. </s>
            <s xml:id="echoid-s20115" xml:space="preserve">propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s20116" xml:space="preserve">21. </s>
            <s xml:id="echoid-s20117" xml:space="preserve">primi libri ſe mutuo ſecent in C,
              <lb/>
            centro horologij, erunt rectæ ex C, per puncta æquinoctialis lineæ ductæ, lineæ horarum à </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>