Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Table of figures

< >
[221] a p h f l g e o k a n m e z q b
[222] a f h p g o e k d m n c q z b
[223] a f h p l g o e k d b m c q z n
[224] a f l p g e o k d b n m c z
[225] h a b g e f d e z
[226] h a b e d c z
[227] e a b d f c
[228] a r c p e h b z b d
[229] a n r l c x m h e p z g b b f d o k
[230] a l g h e z d k b t
[231] e a g e z b
[232] k o g e c n a d z f h m l p b
[233] e o k a c n g d z h m l p b
[234] a k r q c n g h l m d p z b
[235] ad m g p h l k q bn z c
[236] a d e i f p m h l k b z q o c
[237] a p k d m e l o g h b z c
[238] a q p k d m e g l o b z f c
[239] a d p m h e ſ g o k b n z c
[240] a h m g e n k z b c ſ d
[241] a h g m x e n k z l b c d
[242] a h g f m r e n k b p q d c ſ
[243] a f h m g e n k b p q d c l
[244] a h m g e r o n k b s z c l d
[245] a b g p e d z m h o h l c
[246] k q f b o r c l m e z f g
[247] b g f t n d h k z a m e
[248] b d g q h n k z o a p e m
[249] g a e h c d b z
[250] d a k g e c b z h
< >
page |< < (17) of 778 > >|
31917LIBER I. b d a ſunt recti: erit itaq; ք præ cedẽtẽ proximã angulus b a c maior angulo b a d: erit ergo per 32 p 1
angulus a b c minor angulo a b d.
Similiterq́; patet, quoniã angulus a b c minimus eſt omniũ angu-
lorũ cõtẽtorũ ſub linea obliquè incidẽte à pũcto a lineę b c, & ſub ipſa linea b c.
Propinquior quoq;
illi eſt minor remotiore.
Ducatur enim à pũcto b in ſubſtrata ſuperficie linea, ut cõtingit, quę ſit b e,
& à pũcto c ducatur in eadẽ ſuperficie linea քpẽdicularis ſuper lineã b e, q̃ ſit linea c e, & ꝓducatur
linea a e, quę ք 22 huius erit perpẽdicularis ſuper lineã b e.
Et quoniã angulus b d c eſt rectus, & an-
gulus c e b rectus, & angulus b c d maior eſt angulo b c e per cõuerſam pręmiſſæ, quoniã linea e c ad
lineã c b maiorẽ habet ꝓportionẽ ꝗ̃ linea d c ad lineã c b.
Linea itaq; e c eſt multõ maior ꝗ̃ linea c d:
ſed cathetus a c քpendiculariter incidit lineis c e & c d ք definitionẽ lineę erectæ:
maior ergo eſt li-
nea a e ꝗ̃ linea a d ք 47 p 1:
linea enim c e eſt maior ꝗ̃ linea c d. Linea itaq; b a ad lineã a d maiorẽ ha-
bet proportionẽ ꝗ̃ ad lineã e a ք 8 p 5:
& anguli a d b & a e b ſunt recti: angulus itaq; b a d eſt maior
angulo b a e per præcedentẽ:
ergo per 32 p 1 angulus a b d minor eſt angulo a b e. Similiter quoque
demonſtrandũ, quòd ſemper angulus propinquior, minor eſt remotiore:
ſolũ uerò duo ex utraque
parte æquales cõſiſtunt:
ſuper punctũ enim b terminũ lineæ c b in ſubiecta ſuperficie conſtituatur
angulus æqualis angulo d b c per 23 p 1, qui ſit c b f:
& à puncto c ducatur linea c f perpendiculariter
ſuper lineã b f per 12 p 1, & ducatur linea a f.
Quia itaq; angulus c b d eſt æqualis angulo c b f ex hypo
theſi, & angulus c d b eſt rectus æqualis angulo c f b recto, & linea c b eſt cõmunis ambobus trigo-
nis b c d & b c f:
palàm per 26 p 1, quoniam latus b d eſt æquale lateri b f, & latus d c eſt æquale lateri
c f:
ſed quia linea a c eſt cathetus ſuper ſuperficiẽ b c d, eſt per pendicularis ſuper ambas lineas d c &
f c.
Eſt itaq; linea a d æqualis lineæ a f. Quoniã itaq; æqualis eſt linea d b lineæ b f, & linea b a eſt cõ-
munis ambobus trigonis d b a & b a f, & linea d a æqualis lineæ a f, erit angulus a b d æqualis angu-
lo a b f per 8 p 1.
Similiter quoq; demonſtrandũ, quoniã angulo a b d non erit aliquis alius æqualis.
Eſt ergo angulus a b c minimus, &c.
ut proponitur: patet itaq; intentum.
304[Figure 304]b f c h e k a g d
40. Omnium ſuperficierum æquidiſtantiũ laterũ
diagonij per æqualia ſe ſecãt: ex quo patet, quòd pun
ctum interſectionis diagoniorum eſt medium pun- ctum eiuſdem ſuperficiei.
Sit ſuperficies æquidiſtantiũ laterũ, ſiue ſit quadra
ta, ſiue altera parte longior, quæ a b c d, in qua ducan-
tur diagonij, quæſint a c & b d, ſecantes ſe in puncto e.

Dico, quòd diagonij ſecant ſe adinuicem per ęqualia:

& quòd punctũ e eſt mediũ punctũ ſuperficiei a b c d.

Palàm enim, quia trigona b e c & a e d per 15 & 29 p 1
ſunt æquiangula:
& erit angulus e b c æqualis angulo
e d a, ꝗa ſunt coalterni.
Similiter quoq; angulus e c b,
eſt æ qualis angulo e a d:
ergo per 4 p 6 erit proportio
lineæ b e ad lineam e d, ſicut lineæ c e ad lineam e a:
&
ſicut lineæ b c ad lineã a d:
ſed linea b c eſt æqualis li-
neæ a d per 34 p 1.
Linea ergo b e eſt æqualis lineę e d,
& linea c e æqualis lineę e a.
Illę ergo diagonij diuidũt
ſe adinuicẽ per æqualia.
Et ք hoc manifeſtũ eſt corollariũ: punctũ enim e æqualiter diſtat ab omni-
bus extremis:
in quo tñ ſi aliquod dubiũ fuerit, ducãtur à pũcto e lineę æquidiſtantes lateribus ſu-
perficiei propoſitę per 31 p 1, quę ſint f g & h k:
ſequeturq́; propter æqualitatem partiũ ipſarũ diago-
niorũ modo prædicto argumẽtãdo, lineã f e æqualẽ fieri lineę e g, & lineã h e æqualẽ fieri lineæ e k.

Patet itaq;
, quoniã ſecundum omnem modum, punctum e æqualiter diſtat à punctis extrem arum
linearum:
directè igitur oppoſitum eſt: ergo medium inter illa: quod eſt propoſitum.
305[Figure 305]a b n l e p m d c
41. Datæ ſuperficiei æquidiſtantium laterũ ſimilem ſuperficiẽ,
cuius latera æquidiſtent datæ ſuperficiei laterib{us}, inſcribere.
Data ſuperficies ęquidiſtãtiũ laterũ, cui altera inſcribi modo prę-
dicto debeat, ſit a b c d, in qua ducãtur diagonij a c & b d, ſecãtes ſe in
puncto e:
palamq́; per proximã pręcedentẽ, quoniã illæ diagonij per
æqualia ſe ſecantin puncto e:
ſed & ipſæ adinuicẽ ſunt æquales: & ſi
quidẽ data ſuperficies fuerit rectangula:
tunc patet per 34 & 47 p 1,
quoniã ipſarũ diagonij ſunt æquales, & ipſarũ medietates æquales.

A' puncto itaq;
e, à medietatibus diagoniorũ partes æquales abſcin
dantur ք 3 p 1.
Et ſi data ſuperficies nõ fuerit rectangula: tũc erũt dia
gonij forſitan inęquales:
ab illis ergo partes proportionales refecen
tur, ſecundũ 3 huius:
utcunq; autẽ hoc contingat, abſcindantur illæ
partes ex parte puncti e, quæ ſint e l, e m, e n, e p, & ducantur lineæ
l m, l n, n p, m p.
Dico itaq; , quòd ſuperficies l m p n eſt datæ ſuperfi-
ciei ſimilis, & quòd latera ipſius æquidiſtant lateribus datę ſuperfi-
ciei.
Quoniã enim in trigono b e c reſecta ſunt latera b e & c e in pun
ctis l & m, & eſt proportio b l ad l e, ſicut c m ad m e:
patet ergo per 2
p 6, quoniam linea l m æquidiſtat lineæ b c.
Similiter quoq; linea l n

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index