320304GNOMONICES
ris;
ſine enim hac nullo modo haberi poteſt in recta R S, punctum S, vt patet:
accidit autem aliquando,
vt ęgrè hora hęc abſque errore duci poſſit, propterea quòd perpendicularis F α, nonnunquam in remotiſ-
ſimum punctum rectę A B, incidit; quod quidem tum euenit, cum valdè exigua eſt declinatio plani horo-
logij à Verticali circulo, ac proinde linea declinationis E F, prope à recta C D, abeſt, vt manifeſtum eſt;
11Quo pacto li-
nea horæ 6. du-
ci queat in pla-
nis parũ à Ver-
ticali declinan-
tibus. docet idem Andreas, quo pacto hora 6. tum, cum hoc accidit, poſſit deſcribi, etiam ſi recta F α, non ſit
ducta. Ita autem rem cum illo exequemur: Ex puncto β, ducatur ad A B, perpendicularis β Z, vel ipſi
C D, parallela, quam in Z, ſecet recta C Z, perpendicularis ad C D, parallelaveipſi A B. Deinde in Z,
conſtituatur angulus declinationis C Z a, ſupra quidem rectam C Z, ſi planum à meridie declinet, infra
verò, ſi à Septentrione; quod intelligendum eſt, ſi punctum β, extiterit in parte oppoſita lineæ declina-
tionis E F, vt in nostro exemplo: Nam ſi punctum β, & recta E F, ad eaſdem partes rectę C D, exti-
2210 terint, conſtituend{us} erit angul{us} declinationis C Z a, infra C Z, in auſtralibus horologijs, ſupra verò in
borealibus. Sumpta quoque recta Z a, ęquali ipſi Z β, ducatur per punctum a, (quod inueniemus forſi-
tan facilius, ſi ex Z, ad interuallum Z β, arcum C a, deſcribamus ſupra rectam C Z, vel infra, vt de an-
gulo C Z a, dixim{us}, numerem{us}{q́ue} declinationem plani horologij à puncto C, vſque ad a) recta a b, paral
lela ipſi A B, vel perpendicularis ad β Z, ſecans β Z, in b. Nam recta per b, & C, puncta educta da-
bit horam 6. optatam.
vt ęgrè hora hęc abſque errore duci poſſit, propterea quòd perpendicularis F α, nonnunquam in remotiſ-
ſimum punctum rectę A B, incidit; quod quidem tum euenit, cum valdè exigua eſt declinatio plani horo-
logij à Verticali circulo, ac proinde linea declinationis E F, prope à recta C D, abeſt, vt manifeſtum eſt;
11Quo pacto li-
nea horæ 6. du-
ci queat in pla-
nis parũ à Ver-
ticali declinan-
tibus. docet idem Andreas, quo pacto hora 6. tum, cum hoc accidit, poſſit deſcribi, etiam ſi recta F α, non ſit
ducta. Ita autem rem cum illo exequemur: Ex puncto β, ducatur ad A B, perpendicularis β Z, vel ipſi
C D, parallela, quam in Z, ſecet recta C Z, perpendicularis ad C D, parallelaveipſi A B. Deinde in Z,
conſtituatur angulus declinationis C Z a, ſupra quidem rectam C Z, ſi planum à meridie declinet, infra
verò, ſi à Septentrione; quod intelligendum eſt, ſi punctum β, extiterit in parte oppoſita lineæ declina-
tionis E F, vt in nostro exemplo: Nam ſi punctum β, & recta E F, ad eaſdem partes rectę C D, exti-
2210 terint, conſtituend{us} erit angul{us} declinationis C Z a, infra C Z, in auſtralibus horologijs, ſupra verò in
borealibus. Sumpta quoque recta Z a, ęquali ipſi Z β, ducatur per punctum a, (quod inueniemus forſi-
tan facilius, ſi ex Z, ad interuallum Z β, arcum C a, deſcribamus ſupra rectam C Z, vel infra, vt de an-
gulo C Z a, dixim{us}, numerem{us}{q́ue} declinationem plani horologij à puncto C, vſque ad a) recta a b, paral
lela ipſi A B, vel perpendicularis ad β Z, ſecans β Z, in b. Nam recta per b, & C, puncta educta da-
bit horam 6. optatam.
QVOD ſi idem horologium declinans à Verticali circulo deſcribendum ſit in dato plano, ad quam-
33Conſtructio ho
rologii declinã
tis ad datam
ſtyli longitudi-
nem, cuius etiã
locus datus ſit. cunque ſtyli longitudinem, cuius etiam locus datus ſit, progrediemur hoc artificio. Sit in plano horologij
datus loc{us} ſlyli in puncto K, eius{q́ue} longitudo K F. Ducantur per K, locum ſtyli duærectę A B, F D,
ſe mutuo ſecantes in K, ad angulos rectos: Vel, ſi planum ſtabile ſit, & ad Horizontem rectum, duca-
4420 tur per K, recta A B, Horizonti ęquidiſtans beneficio libellæ & perpendiculi, quam in K, ad rectos an
gulos ſecet D F, quæ ad Horizontem perpendicularis erit, vt demonſtrabim{us}: Vel primo loco ducatur
218[Figure 218]55306640
beneficio perpendiculi ad Horizontem perpendicularis F D, per locum ſtyli K, quam in K, ad rectos an-
gulos ſecet A B, quę Horizonti erit ęquidiſtans, immo communis ſectio Horizontis & plani horologii de-
7750 clinantis. quod etiam demonſir abimus. In F D, autem ſumpta longitudine dati ſtyli K F, ſiuc ſurſum,
ſiue deorſum verſus, deſcribatur ex F, vt centro, verſus A B, arcus circuli D H, verſus B, quidem, ſi
murus, planumve horologii à meridie in ortum, vel à Septentrione in occaſum declinet; verſus A, vero,
ſi deflectat à meridie in occaſum, aut à borea in ertum. In hoc vero arcu numer ata declinatione muri
D H, (Hanc ponimus continere gr. 30. à meridie in ortum, vt antea) ducta{q́ue} recta F H, ſecante ipſam
A B, in E, agatur per E, recta C E, ipſi F D, parallela, ſeu ad A B, perpendicularis. Nam C E, erit
linea meridiana, ſiue horę 12. Deinde in arcu H D, ex altera parte rectæ F D, producto ſupputetur cõ-
plementum declinationis D N, ducatur{q́ue} recta F N, vel certe ducatur recta F α, ad F E, perpendicu
laris ſecans A B, in α Per punctum enim α, ducenda eſt & linea æquinoctialis, & linea boræ 6. Sumpta
quoque in A B, recta E β, ſiue ad dextram, ſiue ad ſiniſtram meridianæ lineę C E, quę ipſi E F, ęqualis
ſit, deſcribatur ex β, verſus C E, arcus circuli ſurſum quidem verſus in horologio declinante à
33Conſtructio ho
rologii declinã
tis ad datam
ſtyli longitudi-
nem, cuius etiã
locus datus ſit. cunque ſtyli longitudinem, cuius etiam locus datus ſit, progrediemur hoc artificio. Sit in plano horologij
datus loc{us} ſlyli in puncto K, eius{q́ue} longitudo K F. Ducantur per K, locum ſtyli duærectę A B, F D,
ſe mutuo ſecantes in K, ad angulos rectos: Vel, ſi planum ſtabile ſit, & ad Horizontem rectum, duca-
4420 tur per K, recta A B, Horizonti ęquidiſtans beneficio libellæ & perpendiculi, quam in K, ad rectos an
gulos ſecet D F, quæ ad Horizontem perpendicularis erit, vt demonſtrabim{us}: Vel primo loco ducatur
gulos ſecet A B, quę Horizonti erit ęquidiſtans, immo communis ſectio Horizontis & plani horologii de-
7750 clinantis. quod etiam demonſir abimus. In F D, autem ſumpta longitudine dati ſtyli K F, ſiuc ſurſum,
ſiue deorſum verſus, deſcribatur ex F, vt centro, verſus A B, arcus circuli D H, verſus B, quidem, ſi
murus, planumve horologii à meridie in ortum, vel à Septentrione in occaſum declinet; verſus A, vero,
ſi deflectat à meridie in occaſum, aut à borea in ertum. In hoc vero arcu numer ata declinatione muri
D H, (Hanc ponimus continere gr. 30. à meridie in ortum, vt antea) ducta{q́ue} recta F H, ſecante ipſam
A B, in E, agatur per E, recta C E, ipſi F D, parallela, ſeu ad A B, perpendicularis. Nam C E, erit
linea meridiana, ſiue horę 12. Deinde in arcu H D, ex altera parte rectæ F D, producto ſupputetur cõ-
plementum declinationis D N, ducatur{q́ue} recta F N, vel certe ducatur recta F α, ad F E, perpendicu
laris ſecans A B, in α Per punctum enim α, ducenda eſt & linea æquinoctialis, & linea boræ 6. Sumpta
quoque in A B, recta E β, ſiue ad dextram, ſiue ad ſiniſtram meridianæ lineę C E, quę ipſi E F, ęqualis
ſit, deſcribatur ex β, verſus C E, arcus circuli ſurſum quidem verſus in horologio declinante à
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib