Clavius, Christoph, Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur

Page concordance

< >
Scan Original
31 11
32 12
33 13
34 14
35 15
36 16
37 17
38 18
39 19
40 20
41 21
42 22
43 23
44 24
45 25
46 26
47 27
48 28
49 29
50 30
51 31
52 32
53 33
54 34
55 35
56 36
57 37
58 38
59 39
60 40
< >
page |< < (13) of 677 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="it" type="free">
        <div xml:id="echoid-div38" type="section" level="1" n="15">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s941" xml:space="preserve">
              <pb o="13" file="0033" n="33" rhead="LIBER PRIMVS."/>
            ipſorum ducuntur: </s>
            <s xml:id="echoid-s942" xml:space="preserve">atque eodem modo paralleli ſingulorum graduum Eclipticæ inu ſtigari poſ-
              <lb/>
            ſunt; </s>
            <s xml:id="echoid-s943" xml:space="preserve">ſi nimirum circulus M P N Q, in ſingulos gra dus diſtribuatur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s944" xml:space="preserve">reliqua fiant, quæ prius.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s945" xml:space="preserve">Nam in vniuerſu@ rectæ, quæ ipſi P Q, parallelæ ſunt, abſcindunt ex Meridiano arcus declinatio-
              <lb/>
            num eorum arcuum Eclipticæ, qui arcubus circuli M P N Q, ſi miles ſunt, ſicut & </s>
            <s xml:id="echoid-s946" xml:space="preserve">duodecim ſi-
              <lb/>
            gna Zodiaci duodecim arcubus Q X, X Y, &</s>
            <s xml:id="echoid-s947" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s948" xml:space="preserve">ſimilia ſunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s949" xml:space="preserve">Quod quidem hac fere ratione cum
              <lb/>
            Petro Nonio lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s950" xml:space="preserve">2. </s>
            <s xml:id="echoid-s951" xml:space="preserve">de arte nauigandi demonſtrabimus.</s>
            <s xml:id="echoid-s952" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s953" xml:space="preserve">INTELLIGATVR circa E M, deſcriptus ſemicirculus Eclipticæ A M B, & </s>
            <s xml:id="echoid-s954" xml:space="preserve">circa E H, ſe-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0033-01" xlink:href="note-0033-01a" xml:space="preserve">Demon ſtrati@
                <lb/>
              deſcriptionis
                <lb/>
              Analemmatis.
                <unsure/>
              </note>
            micirculus Aequatoris A H B, & </s>
            <s xml:id="echoid-s955" xml:space="preserve">vtriuſque ſectio communis ſit recta A B; </s>
            <s xml:id="echoid-s956" xml:space="preserve">ſitq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s957" xml:space="preserve">A, principium ♈,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s958" xml:space="preserve">B, principium ♎. </s>
            <s xml:id="echoid-s959" xml:space="preserve">Et quoniam M, eſt principium ♋, vel ♑, cum H M, portio Meridiani
              <lb/>
            circuli ſit maxima declinatio ſolis; </s>
            <s xml:id="echoid-s960" xml:space="preserve">diſtat autem vtrumque horũ ab æquinoctialibus punctis qua-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0033-02" xlink:href="note-0033-02a" xml:space="preserve">10</note>
            drante integro; </s>
            <s xml:id="echoid-s961" xml:space="preserve">erunt arcus A M, B M, quadrantes, atque adeo anguli A E M, B E M, recti. </s>
            <s xml:id="echoid-s962" xml:space="preserve">Secet
              <lb/>
            iam recta X R, in plano Meridiani per arcum H M, & </s>
            <s xml:id="echoid-s963" xml:space="preserve">rectas E H, E M, M O, ducto rectã M O,
              <lb/>
            in puncto φ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s964" xml:space="preserve">rectam E M, in puncto C. </s>
            <s xml:id="echoid-s965" xml:space="preserve">Intelligatur quoque per rectam X R, planũ duci Aequa-
              <lb/>
            tori A H B, parallelum occurrens rectæ E M in C, (quoniam enim circulus M P N Q, cum in
              <lb/>
            Analemmate iaceat in plano Meridiani, ad Aequatorem rectus eſt, eſtq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s966" xml:space="preserve">Q H P E, communis ſe-
              <lb/>
            ctio Aequatoris & </s>
            <s xml:id="echoid-s967" xml:space="preserve">eiuſdem pla
              <lb/>
            ni Meridiani, & </s>
            <s xml:id="echoid-s968" xml:space="preserve">recta X R, di-
              <lb/>
            ctæ ſectioni Q H P E, parallela,
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0033-01" xlink:href="fig-0033-01a" number="11">
                <image file="0033-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0033-01"/>
              </figure>
            poterit per ipſam X R, duci
              <lb/>
            planũ Aequatori æquidiſtans.)
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s969" xml:space="preserve">
              <note position="left" xlink:label="note-0033-03" xlink:href="note-0033-03a" xml:space="preserve">20</note>
            faciensq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s970" xml:space="preserve">in Ecliptica quidem
              <lb/>
            cõmunem ſectionem D K, re-
              <lb/>
            ctam; </s>
            <s xml:id="echoid-s971" xml:space="preserve">In Sphæra autem circu-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0033-04" xlink:href="note-0033-04a" xml:space="preserve">3. vndec.</note>
            lum D γ k, ex propos. </s>
            <s xml:id="echoid-s972" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s973" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s974" xml:space="preserve">1.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s975" xml:space="preserve">Theod. </s>
            <s xml:id="echoid-s976" xml:space="preserve">tranſeuntem per pun-
              <lb/>
            ctum γ, in quo recta X R, arcũ
              <lb/>
            Meridiani H M, ſecat. </s>
            <s xml:id="echoid-s977" xml:space="preserve">Quo-
              <lb/>
            niam igitur eſt, vt M C, ad C E,
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0033-05" xlink:href="note-0033-05a" xml:space="preserve">2. ſexti.</note>
            ita M φ, ad φ O, erit & </s>
            <s xml:id="echoid-s978" xml:space="preserve">compo
              <lb/>
            nendo, vt M E, ad CE, ita M O,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0033-06" xlink:href="note-0033-06a" xml:space="preserve">30</note>
            ad φ O; </s>
            <s xml:id="echoid-s979" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s980" xml:space="preserve">permutando, vt M E, ſemidiameter Eclipticæ ad M O, ſemidiametrũ circuli M P Q,
              <lb/>
            ita C E, ad φ O: </s>
            <s xml:id="echoid-s981" xml:space="preserve">Eſt autem C E, æqualis ſinui arcus D A, hoc eſt, rectæ D F, ex D, ad A B, ad rectos
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0033-07" xlink:href="note-0033-07a" xml:space="preserve">34. primi.</note>
            angulos ductæ (ſunt enim A B, D K, communes ſectiones planorum parallelorũ, nempe Aequa-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0033-08" xlink:href="note-0033-08a" xml:space="preserve">16. undec.</note>
            toris A H B, & </s>
            <s xml:id="echoid-s982" xml:space="preserve">circuli D γ K, factæ ab Eclipticæ plano A M B, parallelæ nec non & </s>
            <s xml:id="echoid-s983" xml:space="preserve">C E, D F, pa-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0033-09" xlink:href="note-0033-09a" xml:space="preserve">28. primi.</note>
            rallelæ) & </s>
            <s xml:id="echoid-s984" xml:space="preserve">φ O, eadem ratione ęqualis ſinui arcus Q X, hoc eſt, rectæ X ω, quæ ad Q E, perpendi-
              <lb/>
            cularis eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s985" xml:space="preserve">Igitur ſemidiametri M E, M O, eandem habent proportionem, quam ſinus D F, X ω,
              <lb/>
            ac propterea arcus A D, Q X, ſimiles ſunt, vt mox lemmate ſequenti demonſtrabimus. </s>
            <s xml:id="echoid-s986" xml:space="preserve">Oſtenden
              <lb/>
            dum ergo eſt, arcum H γ, quem aufert parallela X R, ex Meridiano, æqualem eſſe arcui declina-
              <lb/>
            tionis, quam habet Eclipticæ arcus A D, quem arcui Q X, circuli M P Q, ſimilem iam demonſtra
              <lb/>
            uimus. </s>
            <s xml:id="echoid-s987" xml:space="preserve">quod quidem facile præſtabimus hoc modo. </s>
            <s xml:id="echoid-s988" xml:space="preserve">Deſcripto per polos mundi, hoc eſt, per po-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0033-10" xlink:href="note-0033-10a" xml:space="preserve">40</note>
            los parallelorum A H B, D γ K, & </s>
            <s xml:id="echoid-s989" xml:space="preserve">per D, punctum circulo maximo D G, erit arcus D G, arcus de-
              <lb/>
            clinationis puncti D, cum intercipiatur inter ipſum punctum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s990" xml:space="preserve">Aequatorem. </s>
            <s xml:id="echoid-s991" xml:space="preserve">Cum ergo arcus
              <lb/>
            circulorum maximorum, qui per polos parallelorum deſcribuntur, inter ipſos parallelos interce-
              <lb/>
            pti, ex propoſitione 15. </s>
            <s xml:id="echoid-s992" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s993" xml:space="preserve">2. </s>
            <s xml:id="echoid-s994" xml:space="preserve">Theodoſii, æquales ſint; </s>
            <s xml:id="echoid-s995" xml:space="preserve">Sint autem arcus H γ, D G, circulorum ma-
              <lb/>
            ximorum per polos parallelorum A H B, D γ K, deſcriptorum, intercipianturq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s996" xml:space="preserve">inter ipſos paral-
              <lb/>
            lelos, æqualis erit arcus H γ, arcui D G. </s>
            <s xml:id="echoid-s997" xml:space="preserve">Aufert igitur in Analemmate parallela X R, arcum H γ,
              <lb/>
            æqualem arcui declinationis illius arcus Eclipticæ, qui arcui Q X, ſimilis eſt, qualis eſtarcus A D.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s998" xml:space="preserve">Idemq́ue dicendum eſt de reliquis parallelis Y S, Z T, & </s>
            <s xml:id="echoid-s999" xml:space="preserve">α V. </s>
            <s xml:id="echoid-s1000" xml:space="preserve">Conſtat ergo arcus H γ, H β, H δ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1001" xml:space="preserve">
              <lb/>
            H ε. </s>
            <s xml:id="echoid-s1002" xml:space="preserve">æquales eſſe declinationibus reliquorum ſignorum Zodiaci inter ♋ & </s>
            <s xml:id="echoid-s1003" xml:space="preserve">♑, quandoqui-
              <lb/>
            dem arcus ſignorũ in Ecliptica ſimiles ſunt arcubus Q X, X Y, &</s>
            <s xml:id="echoid-s1004" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s1005" xml:space="preserve">in circulo M P N Q. </s>
            <s xml:id="echoid-s1006" xml:space="preserve">tam enim
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0033-11" xlink:href="note-0033-11a" xml:space="preserve">50</note>
            hi, quàm illi, duodecimæ partes ſunt ſuorum circulorum. </s>
            <s xml:id="echoid-s1007" xml:space="preserve">Quoniam verò ſectiones parallelorũ
              <lb/>
            per ſignorum initia ductorum factæ à Meridiani plano parallelæ ſunt, liquido conſtat, parallelas
              <lb/>
            illas per puncta M, β, γ, H, &</s>
            <s xml:id="echoid-s1008" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s1009" xml:space="preserve">ductas, eſſe diametros parallelorum, cum auferant ex circulo A B
              <lb/>
            C D, arcus ſimiles illis, quos ex Meridiano ab@cindunt re uera diametri dictorum parallelorum,
              <lb/>
            vt ante dictum eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s1010" xml:space="preserve">Quòd ſi circulus A B C D, æqualis eſſet Meridiano in Sphæra, tranſirent om-
              <lb/>
            nino per illas parallelas paralleli per initia ſignorum ducti. </s>
            <s xml:id="echoid-s1011" xml:space="preserve">Idem prorſus demonſtrabimus, ſi pro
              <lb/>
            Meridiano circulus A B C D, intelligatur quicunque alius circulus maximus per polos mundi
              <lb/>
            ductus, qualis eſt Colurus ſolſtitiorum, vt ſupra in definitione Analemmatis diximus. </s>
            <s xml:id="echoid-s1012" xml:space="preserve">Analemma
              <lb/>
            ergo ad quamcunque poli altitudinem deſcripſimus. </s>
            <s xml:id="echoid-s1013" xml:space="preserve">Quod erat faciendum.</s>
            <s xml:id="echoid-s1014" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div46" type="section" level="1" n="16">
          <head xml:id="echoid-head19" xml:space="preserve">LEMMA.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1015" xml:space="preserve">QVAM proportionem habent ſinus toti, hoc eſt, ſemidiametri </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>