Musschenbroek, Petrus van, Physicae experimentales, et geometricae de magnete, tuborum capillarium vitreorumque speculorum attractione, magnitudine terrae, cohaerentia corporum firmorum dissertationes: ut et ephemerides meteorologicae ultraiectinae

Page concordance

< >
Scan Original
341 327
342 328
343 329
344 330
345 331
346 332
347 333
348 334
349 335
350 336
351 337
352 338
353 339
354 340
355 341
356 342
357 343
358 344
359 345
360 346
361 347
362 348
363 349
364 350
365 351
366 352
367 353
368
369
370
< >
page |< < (330) of 795 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div232" type="section" level="1" n="232">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8078" xml:space="preserve">
              <pb o="330" file="0344" n="344" rhead="DISSERTATIO"/>
            Experimenta Capitis primi. </s>
            <s xml:id="echoid-s8079" xml:space="preserve">Ex quibus igitur liquido conſtat cauſam
              <lb/>
            adſcenſus non ſitam eſſe, nec poni poſſe in ſolis liquoribus.</s>
            <s xml:id="echoid-s8080" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8081" xml:space="preserve">3. </s>
            <s xml:id="echoid-s8082" xml:space="preserve">Ipſos igitur Tubos adeamus, atque in iis quæramus cauſam:
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s8083" xml:space="preserve">Adſcendunt fluida in Tubos, motus igitur excitatur; </s>
            <s xml:id="echoid-s8084" xml:space="preserve">hic potentiam
              <lb/>
            moventem & </s>
            <s xml:id="echoid-s8085" xml:space="preserve">vim ſupponit, oportet igitur ut in ipſo Tubo vis la-
              <lb/>
            teat fluida elevans & </s>
            <s xml:id="echoid-s8086" xml:space="preserve">in ſe rapiens: </s>
            <s xml:id="echoid-s8087" xml:space="preserve">hoc mecum alii quoque animad-
              <lb/>
            verterunt Philoſophi: </s>
            <s xml:id="echoid-s8088" xml:space="preserve">ubi & </s>
            <s xml:id="echoid-s8089" xml:space="preserve">quænam hæc vis eritin Tubo quieſcente? </s>
            <s xml:id="echoid-s8090" xml:space="preserve">
              <lb/>
            vel hæret in cavitate, vel in Tubi ſolida ſubſtantia, inde in cavum
              <lb/>
            exeuns: </s>
            <s xml:id="echoid-s8091" xml:space="preserve">aſt poſito Tubo in vacuo nihil eſt in cavitate, quod ſen-
              <lb/>
            ſus aut ratio detegit: </s>
            <s xml:id="echoid-s8092" xml:space="preserve">adeoque erit in ſolida Tubiſubſtantia; </s>
            <s xml:id="echoid-s8093" xml:space="preserve">qualis hæc
              <lb/>
            erit? </s>
            <s xml:id="echoid-s8094" xml:space="preserve">ea, quæ admodum univerſalis eſt, qua duo corpora aſeremota,
              <lb/>
            ſua ſponte accedunt; </s>
            <s xml:id="echoid-s8095" xml:space="preserve">hanc Attractionem vocamus, quia eo nomi-
              <lb/>
            ne uti voluerunt Philoſophi, poſſet enim appellari alio quocunque
              <lb/>
            nomine, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8096" xml:space="preserve">forſitan haud pejus, Acceſſus mutuus: </s>
            <s xml:id="echoid-s8097" xml:space="preserve">Obſervamus
              <lb/>
            enim in innumeris phænomenis, quæ corpora, fere omnia hacte-
              <lb/>
            nus cognita, edunt, eam dari Legem Naturæ, ut ſi a ſe mutuo
              <lb/>
            parum abſint bina, ad ſe accedant ſua ſponte, vel ſi alterutrum te-
              <lb/>
            neatur firmum, accedat alterum; </s>
            <s xml:id="echoid-s8098" xml:space="preserve">hæc ſe attingentia, vi ſe am-
              <lb/>
            plectuntur inſigni, qua ſeparationi reſiſtunt: </s>
            <s xml:id="echoid-s8099" xml:space="preserve">non ex Hypotheſi
              <lb/>
            quadam hæc profero, ſed tantum ex obſervatis phænomenis: </s>
            <s xml:id="echoid-s8100" xml:space="preserve">hanc
              <lb/>
            legem admittunt omnes Philoſophi, qui, non meditabundi ſedent
              <lb/>
            modo in muſæo, ſed ipſam Naturam explorant, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8101" xml:space="preserve">obſervando
              <lb/>
            detegunt, quænam hæc moliatur. </s>
            <s xml:id="echoid-s8102" xml:space="preserve">Vi hujus legis omnia phæno-
              <lb/>
            mena Tuborum Capillarium ſiunt: </s>
            <s xml:id="echoid-s8103" xml:space="preserve">Immittatur enim Tubus novus
              <lb/>
            liquori, hunc adſe trahet, elevabitaliquam partem, quæ externæ ſu-
              <lb/>
            perſiciei adhærebit, donec gravitas liquoris cum hac viin æquilibrio
              <lb/>
            ſit: </s>
            <s xml:id="echoid-s8104" xml:space="preserve">elevabit intus in cavitatem ſuam partem liquoris aliam, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8105" xml:space="preserve">quia ſu-
              <lb/>
            perficies cavæ ſibi propinquæ ſunt, ſeſeque reſpiciunt, mutuâque vi
              <lb/>
            ſibi auxiliantur, elevabitur major quantitas; </s>
            <s xml:id="echoid-s8106" xml:space="preserve">atque ad majorem
              <lb/>
            altitudinem in cavum adſcendet, donec quoquc inter gravitatem
              <lb/>
            ſublati liquoris & </s>
            <s xml:id="echoid-s8107" xml:space="preserve">vim elevantem detur æquilibrium. </s>
            <s xml:id="echoid-s8108" xml:space="preserve">Quando Tu-
              <lb/>
            bus ad horizontem parum inclinatur, atque Aqua pattem ſuperio-
              <lb/>
            rem occupans deorſum ruit, uti in Experimento. </s>
            <s xml:id="echoid-s8109" xml:space="preserve">VIII. </s>
            <s xml:id="echoid-s8110" xml:space="preserve">Cap. </s>
            <s xml:id="echoid-s8111" xml:space="preserve">I. </s>
            <s xml:id="echoid-s8112" xml:space="preserve">de-
              <lb/>
            ſcendit partim gravitate, partim hac vi attrahente, quam Tubi
              <lb/>
            pars inferior habet, ſi
              <unsure/>
            vero eo uſque deſcenderit liquor, ut vispar-
              <lb/>
            tis ſuperioris Tubi, quam reliquit, deorſum ruendo ſuperet </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>