Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Table of contents

< >
[251.] 51. Ab uno cui{us}libet ſpeculi puncto, unum uiſibilis punctum ad unum uiſum reflectitur. 29. 30. 31 p 5. Item 37 p 5: item in præfat. 1. 5. & 10 librorum.
[252.] ALHAZEN FILII ALHAYZEN OPTICAE LIBER QVINTVS.
[253.] PROOEMIVM LIBRI. CAP. I. 1. Imago eſt form a uiſibilis, à polit a ſuperficie reflexa. In def. 5 libri.
[254.] DE LOCIS IMAGINVM. CAP. II. 2. In ſpeculo plano imago uidetur in concurſu perpendicularis incidentiæ & lineæ reflexio-nis. 37 p 5.
[255.] 3. In ſpeculo ſphærico conuexo, imago uidetur in concurſu perpendicularis incidentiæ & li-neæ reflexionis. 11 p 6.
[256.] 4. In ſpeculis conuexis cylindraceo, conico, imago uidetur in concurſu perpendicularis inci-dentiæ & lineæ reflexionis. 37 p 5.
[257.] 5. Rectarum linearum ab eodem uiſibilis puncto in ſpecula planum uel conuexum caden-tium: minima eſt perpendicularis. 21 p 1.
[258.] 6. In ſpeculo ſpbærico cauo, imago uidetur in concurſu perpendicularis incidentiæ & lineæ refle xionis. 37 p 5.
[259.] 7. In ſpeculis cauis cylindraceo, conico, imago uidetur in concurſu perpendicularis inciden-tiæ & lineæ reflexionis. 37 p 5.
[260.] 8. Imago in quocun ſpeculo, uidetur in concurſu perpendicularis incidentiæ & lineæ refle-scionis. 37 p 5.
[261.] 9. Imago in ſpeculo plano uidetur in perpendiculari incidentiæ. 36 p 5.
[262.] 10. Imago in ſpeculis conuexis, cauis: ſphærico, cylindraceo, conico uidetur in perpendiculari incidentiæ. 36 p 5.
[263.] 11. Viſibile & imago à ſpeculi plani ſuperficie in oppoſit {as} partes æquabiliter distant. 49 p 5.
[264.] 12. Viſu & uiſibili datis, in ſpeculo plano punctum reflexionis inuenire. 46 p 5.
[265.] 13. Si recta linea ab uno uiſu ſit perpendicularis ſpeculo plano, unum ipſi{us} punctũ; in quo uiſ{us} ſuperficiem ſecat, ab uno ſpeculi puncto, in quod cadit, ad eundem uiſum reflectetur. 32 p 5.
[266.] 14. Ab uno ſpeculi plani puncto, unum uiſibilis punctũ ad unũ uiſum reflectitur. 45 p 5.
[267.] 15. In ſpeculo plano, imagouni{us} puncti, una, & uno eodem́ in loco ab utroque uiſu uide-tur. 51 p 5.
[268.] 16. In ſpeculo ſphærico conuexo linea reflexionis & perpendicularis incidentiæ concurrunt: & imago uidetur in ipſarum concurſu. 9. 11 p 6. Idem 3 n.
[269.] 17. Finis contingentiæ in ſpeculo ſphærico, eſt concurſ{us} rectæ ſpeculum in reflexionis puncto tangentis, cum perpendiculari incidentiæ uel reflexionis. Et rect a à centro ſpeculi ſphærici conuexi ad imaginem, maior est recta ab imagine ad reflexionis punctum ducta. In def. 13 p 6.
[270.] 18. Si in ſpeculo ſphærico conuexo perpendicularis incidentiæ ſecetur à lineis reflexionis: & ſpeculum in reflexionis puncto tan-gente: erit, ut tota perpendicularis ad inferum ſegmentum: ſic ſu-perum ad intermedium. Et pars perpendicularis inter punctum contingentiæ, & peripheriam, communem ſectionem ſuperficie-rum reflexionis, & ſpeculi, erit minor eiuſdem peripheriæ ſemidia metro. 12. 14 p 6.
[271.] 19. Sirecta linea ab uno uiſu ſit perpendicularis ſpeculo ſphæ-rico conuexo: unum ipſi{us} punctum, in quo uiſ{us} ſuperficiem ſe-cat, ab uno ſpeculi puncto, in quod cadit, ad eundem uiſum refle-ctetur. 10 p 6.
[272.] 20. Sipars lineæ reflexionis, intra peripheriam circuli (qui eſt communis ſectio ſuperficie-rum reflexionis & ſpeculi ſphærici conuexi) continuatæ, æquetur ſemidiametro eiuſdem peri-pheriæ: imago intra ſpeculum uidebitur. 24 p 6.
[273.] 21. Si reflexio fiat à peripheria circuli (qui eſt communis ſectio ſuperficierum, reflexionis & ſpeculi ſphærici conuexi) inter rectam à uiſu ad ſpeculi centrum ductam, & lineam reflexionis, æquantem partem ſuam intra peripheriam, eiuſdem ſemidiametro: imago intra ſpeculum ui-debitur. 25 p 6.
[274.] 22. Si reflexio fiat à peripheria circuli (qui eſt communis ſectio ſuperficierum reflexionis & ſpeculi ſphærici conuexi) inter rectam à uiſu ſpeculum tangentem, reflexionis puncto proxi-mam, & lineam reflexionis æquãtem partem ſuam intra peripheriam eiuſdem ſemidiametro: imago aliàs intra ſpeculum: aliàs in ſuperficie: aliàs extra uidebitur. 26 p 6. Item 27. 7 p 6.
[275.] 23. Si linea reflexionis ſecans diametrum ſpeculi ſphærici conuexi: æquet ſegmentum ſuum inter ſpeculi ſuperficiem & dictam diametrum, ſegmento eiuſdem diametri contermino centro ſpeculi: erit hoc ſegmentum imaginum expers. 28 p 6.
[276.] 24. Si in diametro ſpeculi ſphærici conuexi extra uiſ{us} centrum ducta, in́ apparentem ſuperficiem continuata, imaginum meta notetur: Imagines dictæ diametri uidebuntur inter metam & ſpeculi ſuperficiem. 29 p 6.
[277.] 25. Si linea reflexionis ſecans ſpeculum ſphæricum conuexum, æquet ſegmentum intra ipſi-{us} ſuperficiem, eiuſdem ſemidiametro: & ſemidiameter per terminum lineæ reflexionis con-currat cum rect a à uiſu ſpeculum tangente: Imagines concurrentis ſemidiametri, inter concur ſum & ſpeculι ſuperficiem uidebuntur. 30 p 6.
[278.] 26. Si linea reflexionis æquans ſua parte inſcripta ſemidiametrum circuli (qui est communis ſectio ſuperficierum reflexionis & ſpeculi ſphærici conuexi) terminetur in peripheria non appa rente: perpẽdicularis incidẽtiæ, ſecãs peripheriã inter lineã reflexionis, & rectã à uiſu ſpeculũ tangentẽ: habebit quaſdam imagines intra, quaſdam extra ſpeculũ: unam in ſuperficie. 31 p 6.
[279.] 27. Si linea reflexionis, æquans ſua parte in ſcripta ſemidiametrum circuli (qui eſt commu-nis ſectio ſuperficierum reflexionis & ſpeculi ſphærici conuexi) terminetur in peripheria nõ ap-parente: perpendicularis incidentiæ ſecans peripheriam inter terminos lineæ reflexionis & quadr antis peripheriæ, à puncto tact{us}, rectæ à uiſu ſpeculum tangentis, inchoati, habebit i-magines extra ſpeculum. 32 p 6.
[280.] 28. Perpendicularis incidentiæ ſecans occult ãperipheriam cir culι (quieſt communis ſectio ſuperficierum reflexionis & ſpeculi ſphærici conuexi) inter terminos rectæ per centra uiſ{us} ac ſpeculi ductæ, & quadrantis peripheriæ, à puncto tact{us} rectæ à uiſu ſpe-culum tangentis, inchoati: imaginem nullam habet. 33 p 6.
< >
page |< < (46) of 778 > >|
34846VITELLONIS OPTICAE b d, continet angulum rectum, ut fortè cum linea k m. Quia itaq; anguli c k l & k c g ſunt minores
duobus rectis:
concurret linea k l cum perpendiculari h c g per 14 huius. Ergo per 2 huius illa linea
contingens, quę k l, concurret cum perpendiculari e b d.
Similiter quoq; in parte ſectionis, quæ eſt
b a d, facta deductione, patet propoſitum.
116. Omnes oxygoniæ pyramidales ſectiones ampliantur exparte baſis pyramidis: quod nõ
accidit in columnis.
Hoc quod proponitur, accidit propter corporis pyramidalis acuitatẽ, & propter columnarum
æqualitatem.
Si enim ſecundum punctum axis pyramidis, cui incidit linea perpendicularis ſuper
ſectionem pyramidalem, circumducatur pyramidi circulus per 102 huius, & imaginetur columna,
cuius baſis ſit ille circulus:
patet, quòd inferior pars pyramidis excedit illam columnam, & colu-
mna excedit ſuperiorem partem pyramidis:
& ſic inferior pars ſectionis pyramidalis continebit
inferiorem partem ſectionis columnaris, & ſuperior pars ſectionis columnaris cõtinebit ſuperio-
rem ſectionis partem pyramidalis.
Partes autem ſectionis columnaris ſunt æquales propter æqua-
litatem corporis & angulorum ſuper axem per 92 huius.
Patet ergo propoſitum.
117. Omnis ſuperficiei planæ ſuper axem fixum reuolutæ, donec ad locũ, unde exiuit, redeat,
linea mota deſcribit ſuperficiem corporis ſibi ſimilem, cui{us} ſuperficiei corporis & ſuperficiei
planæ ipſum corp{us} per axem ſecantis, communis ſectio eſt linea ſimilis motæ lineæ illam ſuper-
ficiem cauſſanti.
Quod hic proponitur, patet ſatis euidenter in lineis rectis motis: quælibet enim illarum linea-
rum circa axem aliquem mota deſcribit ſuperficiem, cuius omnes lineæ ſunt ſimiles ipſi lineæ mo-
tæ cauſſanti motu ſuo illam ſuperficiem.
Hoc enim patet in ſuperficie rectangula, quæ uno latere
fixo ſuo & alijs tribus motis deſcribit columnam rotundã, cuius ſuperficiei & ſuperficiei planę co-
lumnam per axem ſecantis, communis ſectio eſt linea ſimilis lineæ priori motæ.
Et hoc idem patet
in triangulo moto, qui motu ſuorum duorum laterum, fixo tertio, efficit pyramidem rotundam:
&,
ut patet per 90 huius, omnis ſuperficiei planæ ſecantis ipſam pyramidem per axem & ſuperficiei
conicæ pyramidis, communis ſectio eſt triangulus continens lineas ſimiles prioribus lineis motis
& axi.
Hoc idem etiã in ſemicirculo moto, cuius diametro fixa deſcribitur ſphæra, & omnis ſuper-
ficiei planæ ſecantis ſphæram per axem, qui eſt diameter, & ſuperficiei ſphæricæ communis ſectio
eſt circulus, ut patent hæc omnia ex principijs lib.
11. Quòd ſi linea mota circa axem fixum (qui ſit
368[Figure 368]b d a c e f g369[Figure 369]a b c d e f fg) fuerit compoſi-
ta ex lineis rectis,
ut ex a b & b c & c d
& d e, continẽtibus
angulos a b c, b c d,
c d e:
uel ſi linea mo
ta fuerit compoſita
ex lineis rectis &
curuis actu, ut ſi a b
& c d ſint rectę, qua
rũ media b c utrãq;

rectarum illarũ co-
pulans, ſit curua, fiatq́;
motus circa axẽ fixum, qui e f, fiet adhuc ſuperficies corporis deſcripti ſimi-
les habẽs lineas ipſis lineis cauſſantibus illam rotundam ſuperficiem motu ſuo.
Quòd ſi linea mo-
ta fuerit compoſita eſſentialiter ex natura linearum rectarũ & curuarum, ut ſunt multæ lineæ, quæ
370[Figure 370]a h b z d g fiunt per motũ, uerbi gratia, aliqua ſectio co-
nica, ut ſi ſectionis parabolæ medietas, quæ
mouetur, ſit a b g, cuius axis a d, & ſit linea g
d perpẽdicularis ſuper ipſum axem a d, figa-
turq́;
axis a d, & reuoluatur ſectio a b g, do-
nec redeat ad locum, à quo exiuit:
tũc fiet ex
motu illius lineæ ſuperficies cõcaua uel con-
uexa, cuius baſis erit circulus proueniens ex
motu lineæ rectæ, quæ eſt d g:
ſitq́; ille circu-
lus g e z, & eius centrum eſt punctum d:
quo-
niam punctum g motu ſuo illius circuli peri-
pheriam deſcribit, eritq́;
uertex illius cauſſati
corporis pũctum a.
Egrediatur quoq; ex axe
illius corporis, qui eſt a d, ſuperficies plana,
utcũq;
id ſit poſsibile accidere, & ſecet illius corporis ſuperficiẽ. Palàm itaq; per 3 p 11, quoniã illius
ſuperficiei & ſuperficiei corporis cõmunis eſt linea, quę ſit a h e.
Dico, quòd linea a h e eſt ſectio pa-
rabola ęqualis & ſimilis ſectioni a b g.
Ducatur enim linea d e, & imaginetur moueri ſectio a b g cir-
ca axẽ a d.
Cum ergo punctũ g քuenit ad punctũ e, cooperit tota ſuքficies a b g d totã ſuperficiẽ a h
e d, & fiẽt ſuքficies una.
Et quoniã ſectio a b g d facit euenire ſuքficiẽ concauã uel cõuexam: palàm,

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index