Apian, Petrus, Instrvmentvm Sinvvm, sev primi mobilis

Page concordance

< >
Scan Original
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
< >
page |< < of 97 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div30" type="section" level="1" n="19">
          <pb file="0035" n="35" rhead="TABVLARVM SINVVM PER PET. APIANVM."/>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div32" type="section" level="1" n="20">
          <head xml:id="echoid-head24" xml:space="preserve">PRONVNCIATVM VIII.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1192" xml:space="preserve">Habita iam aſcenſione recta in æquinoctiali, arcum ipſius eclypticæ cum
              <lb/>
            eo aſcendentem in ſphæra recta cognoſcere.</s>
            <s xml:id="echoid-s1193" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1194" xml:space="preserve">Pronunciatũ hoc quo inuertit quod ſuperior docuerat, at ideo qñ multũ cõueniũt
              <lb/>
            ambæ illæ, diutius hic nõ immorabimur oſtendẽdo, quõ aſcenſio recta debeat intelligi,
              <lb/>
            ſed prætermiſsis amba gibus & </s>
            <s xml:id="echoid-s1195" xml:space="preserve">inuolutis uerbis, ad ipſam ſtatim operationẽ uenia mus.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s1196" xml:space="preserve">Vbi iam noris, qualis declinatio eclypticæ fit penes arcũ æquinoctialis, ex ſuperiori ꝓ-
              <lb/>
            poſitiõe aſcenſionẽ eclypticæ cũ æquino ctiali facile inuenies hoc modo. </s>
            <s xml:id="echoid-s1197" xml:space="preserve">Si multiplices
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0035-01" xlink:href="note-0035-01a" xml:space="preserve">
                <emph style="it">Primũ in-</emph>
                <lb/>
                <emph style="it">uenies m-</emph>
                <lb/>
                <emph style="it">greſſu late</emph>
                <lb/>
                <emph style="it">rali, ſecũdũ</emph>
                <lb/>
                <emph style="it">uero per a-</emph>
                <lb/>
                <emph style="it">realem.</emph>
              </note>
            ſinum declinatiõis cũ toto ſinu, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1198" xml:space="preserve">ꝓductũ diuidas cum ſinu maximæ declinatiõis ☉(sun), ar
              <lb/>
            cus quotientis mõſtrabit tibi arcũ eclypticæ, qui cũ arcu æquatoris aſcẽdit in ſphæra re
              <lb/>
            cta. </s>
            <s xml:id="echoid-s1199" xml:space="preserve">Habe eius rei hoc tibi exemplũ. </s>
            <s xml:id="echoid-s1200" xml:space="preserve">Sit arcus æquatoris à principio æquinoctialis 60.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s1201" xml:space="preserve">gra. </s>
            <s xml:id="echoid-s1202" xml:space="preserve">21. </s>
            <s xml:id="echoid-s1203" xml:space="preserve">mi. </s>
            <s xml:id="echoid-s1204" xml:space="preserve">declinatio aũt eclypticæ in eoloco 20. </s>
            <s xml:id="echoid-s1205" xml:space="preserve">gra. </s>
            <s xml:id="echoid-s1206" xml:space="preserve">42. </s>
            <s xml:id="echoid-s1207" xml:space="preserve">mi. </s>
            <s xml:id="echoid-s1208" xml:space="preserve">ſinus eius 35347. </s>
            <s xml:id="echoid-s1209" xml:space="preserve">ſinũ hũc
              <lb/>
            ubi duxeris in totũ ſinũ ꝓductũ inde diuiſeris in ſinũ rectũ maximæ declinatiõis ☉(sun), puta
              <lb/>
            39874. </s>
            <s xml:id="echoid-s1210" xml:space="preserve">ꝓuenient in quotiẽte 88647. </s>
            <s xml:id="echoid-s1211" xml:space="preserve">ſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s1212" xml:space="preserve">ij gradus ſunt 62. </s>
            <s xml:id="echoid-s1213" xml:space="preserve">mi. </s>
            <s xml:id="echoid-s1214" xml:space="preserve">26. </s>
            <s xml:id="echoid-s1215" xml:space="preserve">hoc ipſum ſi numerem à
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0035-02" xlink:href="note-0035-02a" xml:space="preserve">
                <emph style="it">Hoc areali</emph>
                <lb/>
                <emph style="it">introitu</emph>
                <lb/>
                <emph style="it">quœrenti</emph>
                <lb/>
                <emph style="it">apparet.</emph>
              </note>
            principio ♈, deſinet numerus in 2. </s>
            <s xml:id="echoid-s1216" xml:space="preserve">gra. </s>
            <s xml:id="echoid-s1217" xml:space="preserve">26. </s>
            <s xml:id="echoid-s1218" xml:space="preserve">mi. </s>
            <s xml:id="echoid-s1219" xml:space="preserve">II. </s>
            <s xml:id="echoid-s1220" xml:space="preserve">ubi Sol fuit hora intronizationis. </s>
            <s xml:id="echoid-s1221" xml:space="preserve">Etſi
              <lb/>
            aũt modus ille non ſit uerus ac ſolidus, quũ uſurpari nequeat in arcu æquatoris, ſed ad de
              <lb/>
            clinationẽ tantũ, nolui tamẽ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1222" xml:space="preserve">hũc ipſum te latere, ne ꝗd haberes ambiguum in ijs quæ
              <lb/>
            obiter tibi circa hãc rem poſſent offerri & </s>
            <s xml:id="echoid-s1223" xml:space="preserve">incidere. </s>
            <s xml:id="echoid-s1224" xml:space="preserve">Alia etea quidẽ aptiſsima operatio
              <lb/>
            hæc eſt, propoſitum habes arcũ æquatoris, iam´ cupis inuenire arcum ſuum coaſcẽden
              <lb/>
            tem in eclyptica, multiplica principio ſinum cõplementi arcus æquinoctialis propoſiti,
              <lb/>
            ſi ſaltem ſit quadrante minor, cũ ſinu maximæ declinationis, ꝓductũ inde diuide per ſinũ
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0035-03" xlink:href="note-0035-03a" xml:space="preserve">
                <emph style="it">Hoc reſp♉-</emph>
                <lb/>
                <emph style="it">det laterali</emph>
                <lb/>
                <emph style="it">ingreſſu.</emph>
              </note>
            totũ & </s>
            <s xml:id="echoid-s1225" xml:space="preserve">ſubtracto quotientis arcu à 90. </s>
            <s xml:id="echoid-s1226" xml:space="preserve">ſinũ reſidui tibi ꝓpone, ſimul´ ſinũ arcus propoſi
              <lb/>
            ti æquatoris, uter eorũ fuerit minor, multiplicandus erit cũ toto ſinu, ꝓductum´ diui-
              <lb/>
            dendum in ſinũ maiorem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1227" xml:space="preserve">tunc arcus quotientis monſtrabit tibi arcũ eclypticæ, qui cũ
              <lb/>
            arcu æquatoris propoſito aſcendit in ſphæra recta. </s>
            <s xml:id="echoid-s1228" xml:space="preserve">lam autẽ fixo hic pede priuſ̈ ulteri-
              <lb/>
            us in regula progrediamur, lubet exemplo rem apertius declarare, quando adhuc opera
              <lb/>
            tio in recenti memoria hæret. </s>
            <s xml:id="echoid-s1229" xml:space="preserve">?</s>
            <s xml:id="echoid-s1230" xml:space="preserve">? Eſto ut hora intronizationis Solis in aſcenſione recta
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0035-04" xlink:href="note-0035-04a" xml:space="preserve">EXEM-
                <lb/>
              PLVM
                <lb/>
                <emph style="it">Epiſoo
                  <unsure/>
                pi.</emph>
              </note>
            contigerit 60. </s>
            <s xml:id="echoid-s1231" xml:space="preserve">gra. </s>
            <s xml:id="echoid-s1232" xml:space="preserve">21. </s>
            <s xml:id="echoid-s1233" xml:space="preserve">mi ego aũt cupiã ſcire gradũ Solis in eclyptica, eum facile cogno
              <lb/>
            ſcam ſi quæſiero arcũ eclypticæ, qui cũ arcu æquatoris aſcẽdit in ſphæra recta: </s>
            <s xml:id="echoid-s1234" xml:space="preserve">ita quũ
              <lb/>
            duco ſinũ cõplementi arcus propoſiti æquatoris. </s>
            <s xml:id="echoid-s1235" xml:space="preserve">ſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s1236" xml:space="preserve">29. </s>
            <s xml:id="echoid-s1237" xml:space="preserve">gra. </s>
            <s xml:id="echoid-s1238" xml:space="preserve">39. </s>
            <s xml:id="echoid-s1239" xml:space="preserve">mi. </s>
            <s xml:id="echoid-s1240" xml:space="preserve">49471. </s>
            <s xml:id="echoid-s1241" xml:space="preserve">in ſinũ maxi-
              <lb/>
            mæ declinatiõis Solis, puta 39874. </s>
            <s xml:id="echoid-s1242" xml:space="preserve">productũ diuido cũ ſinu toto, prodibunt in quotiẽte
              <lb/>
            19726. </s>
            <s xml:id="echoid-s1243" xml:space="preserve">arcus eius eſt 11. </s>
            <s xml:id="echoid-s1244" xml:space="preserve">gra. </s>
            <s xml:id="echoid-s1245" xml:space="preserve">23. </s>
            <s xml:id="echoid-s1246" xml:space="preserve">mi. </s>
            <s xml:id="echoid-s1247" xml:space="preserve">Cõplementũ uero 78. </s>
            <s xml:id="echoid-s1248" xml:space="preserve">gra. </s>
            <s xml:id="echoid-s1249" xml:space="preserve">37. </s>
            <s xml:id="echoid-s1250" xml:space="preserve">mi. </s>
            <s xml:id="echoid-s1251" xml:space="preserve">habet in ſinu pro-
              <lb/>
            poſiti arcus æquatoris 86906. </s>
            <s xml:id="echoid-s1252" xml:space="preserve">ſinum illum (quãdo minimus eſt) multiplico cũ toto, pro-
              <lb/>
            ductum diuido in maiorem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1253" xml:space="preserve">prouenient in quotiente 88647. </s>
            <s xml:id="echoid-s1254" xml:space="preserve">arcus eius eſt 62. </s>
            <s xml:id="echoid-s1255" xml:space="preserve">gra. </s>
            <s xml:id="echoid-s1256" xml:space="preserve">26
              <lb/>
            mi. </s>
            <s xml:id="echoid-s1257" xml:space="preserve">at is eſt arcus eclypticæ ſimul aſcendens cum arcu æquatoris propoſito in ſphæ-
              <lb/>
            ra recta, tunc ſi reijciam 60. </s>
            <s xml:id="echoid-s1258" xml:space="preserve">hoc eſt 2 ſigna remanebunt 2. </s>
            <s xml:id="echoid-s1259" xml:space="preserve">gra. </s>
            <s xml:id="echoid-s1260" xml:space="preserve">26. </s>
            <s xml:id="echoid-s1261" xml:space="preserve">mi. </s>
            <s xml:id="echoid-s1262" xml:space="preserve">II. </s>
            <s xml:id="echoid-s1263" xml:space="preserve">Quod ſi autem
              <lb/>
            arcus propoſitus æquatoris maior ſit ̈ 90. </s>
            <s xml:id="echoid-s1264" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s1265" xml:space="preserve">tamẽ minor ̈ 180. </s>
            <s xml:id="echoid-s1266" xml:space="preserve">ſubduc eum à ſemicir
              <lb/>
            culo, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1267" xml:space="preserve">deinde cum reſiduo operare modo prædicto. </s>
            <s xml:id="echoid-s1268" xml:space="preserve">atqui numerus poſtremo inuentus
              <lb/>
            uerus nõ eſt, niſi eũ à ſemicirculo ſubtrahes, tunc tandem manebit arcus quælitus, quem
              <lb/>
            ſemper numerabis à principio ♈. </s>
            <s xml:id="echoid-s1269" xml:space="preserve">Quid uero ſi arcus propoſitus æquatoris fuerit ſemi-
              <lb/>
            circulo maior @ tunc ſane ſubtrahe ſemicir culum gra. </s>
            <s xml:id="echoid-s1270" xml:space="preserve">180. </s>
            <s xml:id="echoid-s1271" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s1272" xml:space="preserve">cum eo, quod reliquũ ma-
              <lb/>
            net, operare ſicut edoctus es antea. </s>
            <s xml:id="echoid-s1273" xml:space="preserve">At extremũ quũ omnia iam perfeceris, adhuc adde
              <lb/>
            180. </s>
            <s xml:id="echoid-s1274" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s1275" xml:space="preserve">ſic demum habebis arcum eclypticæ, quem tam operoſe hactenus inquirebas.</s>
            <s xml:id="echoid-s1276" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div34" type="section" level="1" n="21">
          <head xml:id="echoid-head25" xml:space="preserve">PRONVNCIATVM IX.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1277" xml:space="preserve">Quum arcum aliquẽ eclypticæ cognoſcere cupis, cum quo æqualis arcus
              <lb/>
            æquatoris aſcẽdit in ſphæra recta, iam´ principiũ ſiue terminus illius arcus
              <lb/>
            tibi innotuit, alterum quo terminũ ex artificioſa ſupputatione colligere.</s>
            <s xml:id="echoid-s1278" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1279" xml:space="preserve">Arcũ hic eclypticæ intellige inter duo ſigna cardinalia intercluſum, ut inter ♈ & </s>
            <s xml:id="echoid-s1280" xml:space="preserve">pri
              <lb/>
            mũ mi. </s>
            <s xml:id="echoid-s1281" xml:space="preserve">♋, inter primũ pũctũ ♋ & </s>
            <s xml:id="echoid-s1282" xml:space="preserve">primũ mi. </s>
            <s xml:id="echoid-s1283" xml:space="preserve">♎, ſimiliter inter ♎ & </s>
            <s xml:id="echoid-s1284" xml:space="preserve">♑ & </s>
            <s xml:id="echoid-s1285" xml:space="preserve">♑ & </s>
            <s xml:id="echoid-s1286" xml:space="preserve">♈, tbi ſa
              <lb/>
            nè talis erit operatio. </s>
            <s xml:id="echoid-s1287" xml:space="preserve">Eius termini ſiue principij tandẽ ſiue finis tibi cogniti quære de
              <lb/>
            clinationẽ per ꝓpoſitionẽ 5. </s>
            <s xml:id="echoid-s1288" xml:space="preserve">declinationis illius ſinũ cõplementi tibi propone, ſimul´ </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>