Clavius, Christoph, Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur

Table of contents

< >
[271.] PROBLEMA 12. PROPOSITIO 12.
Page: 348 (332)
[272.] SCHOLIVM.
Page: 350 (334)
[273.] DE HOROLOGIIS, QVAE ab Horizonte declinant. PROBLEMA 13. PROPOSITIO 13.
Page: 350 (334)
[274.] SCHOLIVM.
Page: 353 (337)
[275.] PROBLEMA 14. PROPOSITIO 14.
Page: 357 (341)
[276.] PROBLEMA 15. PROPOSITIO 15.
Page: 359 (343)
[277.] SCHOLIVM.
Page: 360 (344)
[278.] PROBLEMA 16. PROPOSITIO 16.
Page: 360 (344)
[279.] SCHOLIVM.
Page: 361 (345)
[280.] PROBLEMA 17. PROPOSITIO 17.
Page: 362 (346)
[281.] SCHOLIVM.
Page: 362 (346)
[282.] PROBLEMA 18. PROPOSITIO 18.
Page: 363 (347)
[283.] PROBLEMA 19. PROPOSITIO 19.
Page: 363 (347)
[284.] PROBLEMA 20. PROPOSITIO 20.
Page: 363 (347)
[285.] SCHOLIVM.
Page: 364 (348)
[286.] PROBLEMA 21. PROPOSITIO 21.
Page: 365 (349)
[287.] SCHOLIVM.
Page: 366 (350)
[288.] PROBLEMA 22. PROPOSITIO 22.
Page: 367 (351)
[289.] PROBLEMA 23. PROPOSITIO 23.
Page: 368 (352)
[290.] SCHOLIVM.
Page: 368 (352)
[291.] PROBLEMA 24. PROPOSITIO 24.
Page: 368 (352)
[292.] DE HOROLOGIIS ad Horizontem inclinatis.
Page: 369 (353)
[293.] PROBLEMA 25. PROPOSITIO 25.
Page: 369 (353)
[294.] PRÆCEPTVM I.
Page: 369 (353)
[295.] PRAECEPTVM II.
Page: 369 (353)
[296.] PRAECEPTVM III.
Page: 370 (354)
[297.] PRAECEPTVM IIII.
Page: 370 (354)
[298.] PRAECEPTVM V.
Page: 370 (354)
[299.] PRAECEPTVM VI.
Page: 370 (354)
[300.] SCHOLIVM.
Page: 372 (356)
< >
page |< < (334) of 677 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="it" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1131" type="section" level="1" n="271">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s22303" xml:space="preserve">
              <pb o="334" file="0350" n="350" rhead="GNOMONICES"/>
            diurna tropici ♋, & </s>
            <s xml:id="echoid-s22304" xml:space="preserve">11. </s>
            <s xml:id="echoid-s22305" xml:space="preserve">nocturna tropici ♑, bifariam ſecari. </s>
            <s xml:id="echoid-s22306" xml:space="preserve">Quamobrem circulus maximus ho-
              <lb/>
            rarius horæ inæqualis 11. </s>
            <s xml:id="echoid-s22307" xml:space="preserve">diurnæ tropici ♋, tranſibit in plano horologii per punctum k, in quod
              <lb/>
            nimirum caderet vinbra ſtyli per propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s22308" xml:space="preserve">11. </s>
            <s xml:id="echoid-s22309" xml:space="preserve">primi libri, Sole exiſtente in hora 11. </s>
            <s xml:id="echoid-s22310" xml:space="preserve">nocturna tropi-
              <lb/>
            ci ♑, niſi terra radios Solis impediret; </s>
            <s xml:id="echoid-s22311" xml:space="preserve">quæ quidem hora inæqualis 11. </s>
            <s xml:id="echoid-s22312" xml:space="preserve">nocturna tropici ♑, in eo-
              <lb/>
            dem circulo maximo horario exiſtit, in quo hora 11. </s>
            <s xml:id="echoid-s22313" xml:space="preserve">inæqualis diurna tropici ♋, eſt, vt oſtendi-
              <lb/>
            mus. </s>
            <s xml:id="echoid-s22314" xml:space="preserve">Igitur communis ſectio plani horologij, & </s>
            <s xml:id="echoid-s22315" xml:space="preserve">circuli horæ 11. </s>
            <s xml:id="echoid-s22316" xml:space="preserve">inæqualis per punctum K, tran-
              <lb/>
            ſibit, ac proinde recta coniungens punctum K, cum puncto horę 11. </s>
            <s xml:id="echoid-s22317" xml:space="preserve">arcus diurni ♑, dabit hotam
              <lb/>
            vndecimam inæqualem; </s>
            <s xml:id="echoid-s22318" xml:space="preserve">adeo vt recta illa communis ſectio ſit plani horologii, & </s>
            <s xml:id="echoid-s22319" xml:space="preserve">circuli horæ
              <lb/>
            vndecimæ inæqualis: </s>
            <s xml:id="echoid-s22320" xml:space="preserve">quandoquidem hic circulus tranſit per horam vndecimam inæqualem tam
              <lb/>
            in tropico ♋, quàm in tropico ♑, vt in ſcholio propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s22321" xml:space="preserve">10. </s>
            <s xml:id="echoid-s22322" xml:space="preserve">primi libri oſtendimus, idemq́ue, vt
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0350-01" xlink:href="note-0350-01a" xml:space="preserve">10</note>
            proximè demonſtrauimus, per horam vndecimam inæqualem nocturnam in tropico ♑, ducitur.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s22323" xml:space="preserve">Eadem ratione demonſtrabimus, rectain, quæ punctum P, cum puncto horæ decimæ arcus diur-
              <lb/>
            ni tropici ♑, iungit, dare horam decimam inæqualem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s22324" xml:space="preserve">ſic de cæteris. </s>
            <s xml:id="echoid-s22325" xml:space="preserve">Hæc omnia, ſi adhibea-
              <lb/>
            tur ſphæra materialis, facilius percipientur.</s>
            <s xml:id="echoid-s22326" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s22327" xml:space="preserve">EADEM hæc demonſtratio locum habet in omnibus horologiis Antiquis; </s>
            <s xml:id="echoid-s22328" xml:space="preserve">quia ſemper
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0350-02" xlink:href="note-0350-02a" xml:space="preserve">Circulus hora-
                <lb/>
              rius cuiuſcun-
                <lb/>
              que horæ in
                <lb/>
              æqualis in tro-
                <lb/>
              pico Cãcri duci
                <lb/>
              tur & p horam
                <lb/>
              diurnà in tropi
                <lb/>
              co Capricorni
                <lb/>
              & per eandem
                <lb/>
              horam noctur-
                <lb/>
              nam in eodem
                <lb/>
              tropico.</note>
            oſtendemus horam quamcunque inæqualem durnam in tropico ♋, per diametrum opponi horę
              <lb/>
            inæquali eidem nocturnæ in tropico ♑, & </s>
            <s xml:id="echoid-s22329" xml:space="preserve">contra; </s>
            <s xml:id="echoid-s22330" xml:space="preserve">ac proinde circulum horæ cuiuſcunque in-
              <lb/>
            æqualis tropici ♋, duci & </s>
            <s xml:id="echoid-s22331" xml:space="preserve">per horam diurnam tropici ♑, & </s>
            <s xml:id="echoid-s22332" xml:space="preserve">per eandem horam nocturnam eiuſ-
              <lb/>
            dem tropici. </s>
            <s xml:id="echoid-s22333" xml:space="preserve">In ſuperioribus autem horologiis nihil hac de re ſcripſimus, quoniam omnes horæ
              <lb/>
            inæquales commodiſſimè per horas à meridie, vel media nocte lineæ æquinoctialis duci poſſunt,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0350-03" xlink:href="note-0350-03a" xml:space="preserve">20</note>
            quod in declinante horologio fieri non poteſt ſine magna difficultate; </s>
            <s xml:id="echoid-s22334" xml:space="preserve">propterea quòd horarum
              <lb/>
            aliquæ nimis procul cum linea æquinoctiali conueniunt.</s>
            <s xml:id="echoid-s22335" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s22336" xml:space="preserve">QVOD ſi arcus diurnus horarum 6. </s>
            <s xml:id="echoid-s22337" xml:space="preserve">qui ſupra lineam horizontalem eſt arcus nocturnus ho
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0350-04" xlink:href="note-0350-04a" xml:space="preserve">Eiuſdem Anti
                <lb/>
              qui horologu
                <lb/>
              deſcriptio ex ta
                <lb/>
              bulis arcus di
                <lb/>
              urni horarũ 6.
                <lb/>
              & nocturni ho
                <lb/>
              tarum 18.</note>
            rarum 18. </s>
            <s xml:id="echoid-s22338" xml:space="preserve">deſcribatur, idem horologium Antiquum deſcriberur ex tabulis 9. </s>
            <s xml:id="echoid-s22339" xml:space="preserve">10. </s>
            <s xml:id="echoid-s22340" xml:space="preserve">13. </s>
            <s xml:id="echoid-s22341" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s22342" xml:space="preserve">14. </s>
            <s xml:id="echoid-s22343" xml:space="preserve">pro-
              <lb/>
            poſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s22344" xml:space="preserve">33. </s>
            <s xml:id="echoid-s22345" xml:space="preserve">libri primi, vt in figura apparet. </s>
            <s xml:id="echoid-s22346" xml:space="preserve">Horologium ergo Antiquum declinans à Verticali con
              <lb/>
            ſtruximus. </s>
            <s xml:id="echoid-s22347" xml:space="preserve">Quod faciendum erat.</s>
            <s xml:id="echoid-s22348" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div1136" type="section" level="1" n="272">
          <head xml:id="echoid-head281" style="it" xml:space="preserve">SCHOLIVM.</head>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s22349" xml:space="preserve">LINEAE horarum inæqualium auſtralis horologii productæ vltra horizontalem lineã conficient
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0350-05" xlink:href="note-0350-05a" xml:space="preserve">30</note>
            borologium Antiquum boreale, ſi fiat permutatio partium, vt in ſuperioribus dictum eſt.</s>
            <s xml:id="echoid-s22350" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div1138" type="section" level="1" n="273">
          <head xml:id="echoid-head282" xml:space="preserve">DE HOROLOGIIS, QVAE
            <lb/>
          ab Horizonte declinant.</head>
          <head xml:id="echoid-head283" xml:space="preserve">PROBLEMA 13. PROPOSITIO 13.</head>
          <note position="left" xml:space="preserve">40</note>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s22351" xml:space="preserve">HOROLOGIVM Aſtronomicum ab Horizonte declinans,
              <lb/>
            hoc eſt, lineas horarum à meridie, vel media nocte in plano, quod cir-
              <lb/>
            culo cuipiam maximo æquidiſtat, qui ab Horizonte declinat, ſed ad
              <lb/>
            Verticalem circulum rectus eſt, deſcribere.</s>
            <s xml:id="echoid-s22352" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s22353" xml:space="preserve">QVEMADMODVM ſe habent in ſphæra omnes circuli Verticales, quorum communis
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0350-07" xlink:href="note-0350-07a" xml:space="preserve">Ita ſe habẽt cir
                <lb/>
              culi poſitionũ
                <lb/>
              ab Horizonte
                <lb/>
              declinanies ad
                <lb/>
              Verticalẽ pro-
                <lb/>
              prie dictũ, quẽ-
                <lb/>
              admodum Ver
                <lb/>
              ticales circuli à
                <lb/>
              proprie dicto
                <lb/>
              Verticali decli
                <lb/>
              nantes ad Ho-
                <lb/>
              rizontem.</note>
            ſectio eſt axis Horizontis, ad Horizontem, ita ſe habent omnes circuli maximi, quorum commu-
              <lb/>
            nis ſectio eſt axis Verticalis circuli proprie dicti, quales ſunt omnes circuli poſitionum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s22354" xml:space="preserve">ex quo-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0350-08" xlink:href="note-0350-08a" xml:space="preserve">50</note>
            rum numero eſt ipſe Horizon, ad Verticalem circulum propriè dictum; </s>
            <s xml:id="echoid-s22355" xml:space="preserve">adeo vt ſi Verticalis cir-
              <lb/>
            culus propriè dictus concipiatur eſſe Horizon aliquis, Horizon ipſe ſit tanquam Verticalis pro-
              <lb/>
            priè dictus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s22356" xml:space="preserve">alii circuli poſitionum ab Horizonte declinantes, inſtar Verticalium declinan-
              <lb/>
            tium, vt ex ſphæra materiali conſtat. </s>
            <s xml:id="echoid-s22357" xml:space="preserve">Ex quo fit, eandem eſſe deſcriptionem horologiorum
              <lb/>
            ab Horizonte declinantium, & </s>
            <s xml:id="echoid-s22358" xml:space="preserve">declinãtium à Verticali, de quibus ſupra egimus, his exceptis, quæ
              <lb/>
            ſequuntur. </s>
            <s xml:id="echoid-s22359" xml:space="preserve">Loco declinationis à Verticali circulo ſumenda eſt in declinantibus ab Horizonte de-
              <lb/>
            clinatio ab Horizonte, hoc eſt, inclinatio ad Horizontem, ita vt angulus D E F, declinationis ab
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0350-09" xlink:href="note-0350-09a" xml:space="preserve">Deſcriptio ho-
                <lb/>
              rologii Aſtrono
                <lb/>
              mici ab Hori-
                <lb/>
              zonte declinan
                <lb/>
              tis.</note>
            Horizonte, ſeu potius inclinationis ad Horizontem, (quæ qua induſtria inueſtigetur, oſtendimus
              <lb/>
            propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s22360" xml:space="preserve">23. </s>
            <s xml:id="echoid-s22361" xml:space="preserve">primi libri) conſtituatur infra rectam AB, verſus punctum A, ſi horologium ſuperius
              <lb/>
            ſit, & </s>
            <s xml:id="echoid-s22362" xml:space="preserve">ad occaſum ſpectet; </s>
            <s xml:id="echoid-s22363" xml:space="preserve">verſus B, autem, ſi ſit ſuperius, ſpectetq́ue ad ortum. </s>
            <s xml:id="echoid-s22364" xml:space="preserve">Quòd ſi horolo-
              <lb/>
            gium inferius ſit, occaſumq́ue reſpiciat, conſtituendus erit idem angulus ſupra rectam A B, </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>
Impressum