Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Page concordance

< >
Scan Original
341 39
342 40
343 41
344 42
345 43
346 44
347 45
348 46
349 47
350 48
351 49
352 50
353 51
354 52
355 53
356 54
357 55
358 56
359 57
360 58
361 59
362 60
363 61
364 62
365 63
366 64
367 65
368 66
369 67
370 68
< >
page |< < (54) of 778 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="lat" type="free">
        <div xml:id="echoid-div864" type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s23509" xml:space="preserve">
              <pb o="54" file="0356" n="356" rhead="VITELLONIS OPTICAE"/>
            in d g:</s>
            <s xml:id="echoid-s23510" xml:space="preserve"> erit ergo per 16 p 6 proportio a n primi ad g d ſecundum, ſicut b g tertij ad d h quartũ:</s>
            <s xml:id="echoid-s23511" xml:space="preserve"> ſed pro
              <lb/>
            batum eſt in præcedentibus, quòd proportio lineæ a n ad lineam d g eſt, ſicut diameter b g ad lineã
              <lb/>
            e q.</s>
            <s xml:id="echoid-s23512" xml:space="preserve"> Igitur per 9 p 5 linea d h eſt æqualis lineę e q.</s>
            <s xml:id="echoid-s23513" xml:space="preserve"> Quod eſt propoſitum.</s>
            <s xml:id="echoid-s23514" xml:space="preserve"> Si uerò linea a g ſit minor ꝗ̃
              <lb/>
            linea a b, ſecabit linea d a circulum in arcu a b.</s>
            <s xml:id="echoid-s23515" xml:space="preserve"> Sit ergo ut ſecet ipſum in puncto h:</s>
            <s xml:id="echoid-s23516" xml:space="preserve"> & ducatur linea
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0356-01" xlink:href="fig-0356-01a" number="388">
                <variables xml:id="echoid-variables372" xml:space="preserve">d q n g a e b h</variables>
              </figure>
            g h & linea g n, æquidiſtans lineę b a.</s>
            <s xml:id="echoid-s23517" xml:space="preserve"> Palã ergo ք 29 p 1, quoniã an-
              <lb/>
            gulus n g d eſt ęqualis angulo a b g:</s>
            <s xml:id="echoid-s23518" xml:space="preserve"> ſed angulus a b g eſt ęqualis an-
              <lb/>
            gulo a h g per 27 p 3:</s>
            <s xml:id="echoid-s23519" xml:space="preserve"> quoniã ambo cadunt in arcũ g a, & ſunt ſuք cir
              <lb/>
            cumferentiã circuli:</s>
            <s xml:id="echoid-s23520" xml:space="preserve"> ergo angulus n g d eſt æqualis angulo a h g:</s>
            <s xml:id="echoid-s23521" xml:space="preserve"> &
              <lb/>
            angulus n d g cõmunis eſt ambobus trigonis, ſcilicet n d g & d h g:</s>
            <s xml:id="echoid-s23522" xml:space="preserve">
              <lb/>
            eſt ergo tertius d n g ęqualis tertio, ſcilicet d g h ք 32 p 1.</s>
            <s xml:id="echoid-s23523" xml:space="preserve"> Ergo per 4
              <lb/>
            p 6 erit proportio lineę h d ad lineam d g, ſicut lineæ d g ad lineam
              <lb/>
            d n:</s>
            <s xml:id="echoid-s23524" xml:space="preserve"> ergo per 17 p 6 illud, quod fit ex ductu h d in d n eſt ęquale qua-
              <lb/>
            drato lineę g d:</s>
            <s xml:id="echoid-s23525" xml:space="preserve"> ſed illud, qđ fit ex ductu b d in d g ք 36 p 3, eſt ęquale
              <lb/>
            ei quod fit ex ductu h d in d a:</s>
            <s xml:id="echoid-s23526" xml:space="preserve"> illud aũt, quod fit ex ductu h d in d a,
              <lb/>
            eſt ք 1 p 2 ęquale ei, qđ fit ex ductu lineę h d in d n, & lineę h d in n a:</s>
            <s xml:id="echoid-s23527" xml:space="preserve">
              <lb/>
            illud uerò quod fit ex ductu lineę b d in d g, per 3 p 2 ualet illud, qđ
              <lb/>
            fit ex ductu lineæ b g in g d & quadratũ g d.</s>
            <s xml:id="echoid-s23528" xml:space="preserve"> Ablatis ergo ęqualibus
              <lb/>
            hinc inde, erit illud, quod fit ex ductu h d in n a ęquale ei, quod fit ex
              <lb/>
            ductu b g in g d:</s>
            <s xml:id="echoid-s23529" xml:space="preserve"> erit ergo, ut prius, ꝓportio lineæ a n ad lineam d g,
              <lb/>
            ſicut lineę b g ad lineã h d.</s>
            <s xml:id="echoid-s23530" xml:space="preserve"> Sed iã oſtenſum eſt ſuprà, quòd eſt ꝓpor
              <lb/>
            tio lineę a n ad lineã d g, ſicut lineę b g ad lineã e q.</s>
            <s xml:id="echoid-s23531" xml:space="preserve"> Igitur linea e q
              <lb/>
            eſt æqualis lineę h d per 9 p 5.</s>
            <s xml:id="echoid-s23532" xml:space="preserve"> Quod eſt propoſitum:</s>
            <s xml:id="echoid-s23533" xml:space="preserve"> quoniã à pun-
              <lb/>
            cto a dato ducta eſt linea ſecãs circulũ, cuius pars à pũcto ſectionis
              <lb/>
            uſque ad concurſum cum diametro producta, æqualis eſt datæ li-
              <lb/>
            neæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s23534" xml:space="preserve"> Patet ergo quod proponebatur.</s>
            <s xml:id="echoid-s23535" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div866" type="section" level="0" n="0">
          <head xml:id="echoid-head705" xml:space="preserve" style="it">131. Inter duas rectas ſe ſecantes ex unaparte à puncto dato hyperbolẽ, illas lineas nõ cõtingẽ
            <lb/>
          tem ducere, ex alia parte cõmunis puncti illarũ linearũ hyperbolẽ priori oppoſit ã deſignare. Ex
            <lb/>
          quo patet, quòd cũ fuerint duæ ſectiones oppoſitæ inter duas lineas, et producatur linea minima
            <lb/>
          ab una ſectione ad aliã: erit pars illi{us} lineæ interiacens unã ſectionũ, & reliquãlineam æqualis
            <lb/>
          ſuæ partialiam ſectionem, & reliquam lineam interiacenti. 4. 8 th. 2 conicorum Apollonij.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s23536" xml:space="preserve">Quod hic proponitur, demonſtratum eſt ab Apollonio in libro ſuo de conicis elementis:</s>
            <s xml:id="echoid-s23537" xml:space="preserve"> dicun-
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0356-02" xlink:href="fig-0356-02a" number="389">
                <variables xml:id="echoid-variables373" xml:space="preserve">n u l c u x g t c m f q t k p h p z</variables>
              </figure>
            tur aũt ſectiones am
              <lb/>
            blygonię ſiue hyper
              <lb/>
            bolæ oppoſitæ, qñ
              <lb/>
            gibboſitas unius i-
              <lb/>
            pſarũ ſequitur gib-
              <lb/>
            boſitatẽ alterius, ita
              <lb/>
            utillæ gibboſitates
              <lb/>
            ſe reſpiciãt, & amba
              <lb/>
            rum diametri ſintin
              <lb/>
            una linea recta.</s>
            <s xml:id="echoid-s23538" xml:space="preserve"> Ver
              <lb/>
            bi gratia:</s>
            <s xml:id="echoid-s23539" xml:space="preserve"> ſit, ut duæ
              <lb/>
            lineæ h l & z n ſecẽt
              <lb/>
            ſe in puncto x, & ex una parte ipſarum, ſcilicet ſub angulo h x z, uel ſub angulo h x n à dato puncto,
              <lb/>
            qui ſit t, ducatur ſectio amblygonia, quæ ſit t p, & ex altera parte ſub angulo n x l, uel ſub angulo z x
              <lb/>
            l ducatur ſectio illi opp oſita, quæ ſit c u, ita, quòd diametri quarumlibet oppoſitarum ambarum ſe-
              <lb/>
            ctionum illarũ ſint in una linea, quæ t c, à uertice unius ad uerticẽ alterius producta:</s>
            <s xml:id="echoid-s23540" xml:space="preserve"> quę neceſſariò
              <lb/>
            eſt minima omnium linearum inter illas duas ſectiones productarum.</s>
            <s xml:id="echoid-s23541" xml:space="preserve"> Et ex ijs declarauit Apollo-
              <lb/>
            nius illud, quod corollatiuè proponitur, ſcilicet, quòd ſi linea t c ſecet lineam h l in puncto f, & lineã
              <lb/>
            z n in puncto q, quòd linea t q erit ęqualis lineæ c f:</s>
            <s xml:id="echoid-s23542" xml:space="preserve"> & ſi linea t c pertrãſeat punctum x, erit linea t x
              <lb/>
            ęqualis lineę x c:</s>
            <s xml:id="echoid-s23543" xml:space="preserve"> & nos utimur hoc illo, ut per Apollonium demonſtrato, & propter conformitatẽ
              <lb/>
            portionis ſectionum reſpectu linearum ſe interſecantium.</s>
            <s xml:id="echoid-s23544" xml:space="preserve"> Patet ergo propoſitum.</s>
            <s xml:id="echoid-s23545" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div868" type="section" level="0" n="0">
          <head xml:id="echoid-head706" xml:space="preserve" style="it">132. In uertice alteri{us} conicarum ſectionum poſito pede circini immobili, ſecundum quan-
            <lb/>
          titatem lineæ breuißimæ inter illas ſectiones ductæ, deſcriptus circulus ſectionem reliquam con-
            <lb/>
          tinget: ſecundum uerò maiorem, in duobus tantùm punctis reliquam ſecabit.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s23546" xml:space="preserve">Quod hic proponitur, facile eſt, & ſola indiget declaratione.</s>
            <s xml:id="echoid-s23547" xml:space="preserve"> Sint ut enim in præcedenti propoſi
              <lb/>
            tione duæ ſectiones conicæ oppoſitæ adinuicẽ, quę ſint t p & c u, inter quas linea minima uertices,
              <lb/>
            ſcilicet ambarum ſectionum continuans, ſit linea t c:</s>
            <s xml:id="echoid-s23548" xml:space="preserve"> & poſito in altero punctorum tuel c pede cir-
              <lb/>
            cini, utpote in puncto t, deſcribatur circulus ſecundum quantitatem diametri t c.</s>
            <s xml:id="echoid-s23549" xml:space="preserve"> Hic ergo cir-
              <lb/>
            culus, quia ſectionem c u non attingit niſi in puncto c, & omnes alię lineæ ducibiles interipſas ſe-
              <lb/>
            ctiones, ſunt maiores quã linea t c:</s>
            <s xml:id="echoid-s23550" xml:space="preserve"> ſunt ergo maiores ſemidiametro circuli:</s>
            <s xml:id="echoid-s23551" xml:space="preserve"> ſecabuntur ergo oẽs
              <lb/>
            per circulũ, nec attinget circulus alicubi ſectionem niſi in puncto c.</s>
            <s xml:id="echoid-s23552" xml:space="preserve"> Patet ergo primũ propoſitorũ.</s>
            <s xml:id="echoid-s23553" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Qđ ſi linea t c ſemidiameter circuli ſit maior ꝗ̃ linearũ minima, inter oppoſitas ſectiões ꝓductarũ,
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>