Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Page concordance

< >
Scan Original
341 39
342 40
343 41
344 42
345 43
346 44
347 45
348 46
349 47
350 48
351 49
352 50
353 51
354 52
355 53
356 54
357 55
358 56
359 57
360 58
361 59
362 60
363 61
364 62
365 63
366 64
367 65
368 66
369 67
370 68
< >
page |< < (62) of 778 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="lat" type="free">
        <div xml:id="echoid-div882" type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s24043" xml:space="preserve">
              <pb o="62" file="0364" n="364" rhead="VITELLONIS OPTICAE"/>
            ctum, quod ſit f:</s>
            <s xml:id="echoid-s24044" xml:space="preserve"> & ex hoc puncto tertia trahatur diameter per centrũ e, quę ſit f g:</s>
            <s xml:id="echoid-s24045" xml:space="preserve"> & à duob.</s>
            <s xml:id="echoid-s24046" xml:space="preserve"> termi-
              <lb/>
            nis iſtius diámetri f g ducãtur duę lineę in intrinſeca
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0364-01" xlink:href="fig-0364-01a" number="399">
                <variables xml:id="echoid-variables383" xml:space="preserve">h n m l
                  <gap/>
                a x r t s c e d z b g o p q k</variables>
              </figure>
            ſuperficie orę uaſis:</s>
            <s xml:id="echoid-s24047" xml:space="preserve"> quę neceſſariò erunt perpẽdicu-
              <lb/>
            lares ſuper ſuperficiẽ fundi laminę, ideo, qđ ſuperfi-
              <lb/>
            cies orę, in qua perpẽdiculares iſtę ꝓducuntur, ſunt
              <lb/>
            erectę ſuper ſuperficiẽ fundi, ut patet ſuprà.</s>
            <s xml:id="echoid-s24048" xml:space="preserve"> Illę quo-
              <lb/>
            que perpendiculares ſint f h & g k:</s>
            <s xml:id="echoid-s24049" xml:space="preserve"> & in altera iſtarũ
              <lb/>
            linearũ, ut in f h, ſignentur tria puncta æquidiſtantia
              <lb/>
            ſecundũ quãtitatẽ medietatis grani hordei, quę ſint
              <lb/>
            l, m, n, quorũ primũ, qđ eſt l, ſit propinquius baſi ua-
              <lb/>
            ſis & ipſi puncto f, à quo diſtet per quantitatẽ medie
              <lb/>
            tatis grani hordei.</s>
            <s xml:id="echoid-s24050" xml:space="preserve"> Et deinde reducatur uas ad torna
              <lb/>
            torium, & ſignẽtur in ipſo tres circuli æquidiſtãtes,
              <lb/>
            tranſeuntes ք illa tria pũcta l, m, n:</s>
            <s xml:id="echoid-s24051" xml:space="preserve"> ք circuli diuident
              <lb/>
            lineã g k iſti diuiſę lineę, quę eſt f h, oppoſitã, ꝓpor-
              <lb/>
            tionaliter prius diuiſę per 17 p 11, ſintq́;</s>
            <s xml:id="echoid-s24052" xml:space="preserve"> diuiſiones li-
              <lb/>
            neę g k puncta o, p, q:</s>
            <s xml:id="echoid-s24053" xml:space="preserve"> & fient in in unoquoq;</s>
            <s xml:id="echoid-s24054" xml:space="preserve"> iſtorũ
              <lb/>
            triũ circulorũ duo pũcta oppoſita, q̃ ſunt extremita-
              <lb/>
            tes alicuius diametri illorũ circulorũ:</s>
            <s xml:id="echoid-s24055" xml:space="preserve"> ut pũcto diui-
              <lb/>
            ſionis lineę fh (qđ eſt punctũ l) opponitur in linea g k punctũ o, & fit linea l o diameter circuli æ-
              <lb/>
            quidiſtantis circulo a c b d:</s>
            <s xml:id="echoid-s24056" xml:space="preserve"> & ſimiliter linea m p fit diameter alterius circuli, & linea n q fit diame-
              <lb/>
            ter circulitertij.</s>
            <s xml:id="echoid-s24057" xml:space="preserve"> Diuidatur itaq;</s>
            <s xml:id="echoid-s24058" xml:space="preserve"> medius iſtorũ ctrculorũ in 360 partes, & ſi poſsibile fuerit, ք minu
              <lb/>
            ta:</s>
            <s xml:id="echoid-s24059" xml:space="preserve"> deinde ſuper lineã f h alterã duarũ linearũ perpẽdiculariũ, quę ſunt f h & g k, punctũ mediũ, qđ
              <lb/>
            eſt m, perforetur foramẽ rotundũ:</s>
            <s xml:id="echoid-s24060" xml:space="preserve"> & ſit medietas diametri foraminis ſecundũ quantitatẽ diſtantię
              <lb/>
            circulorũ, quę eſt linea m l:</s>
            <s xml:id="echoid-s24061" xml:space="preserve"> attinget ergo foramẽ illud ambos circulos extremos, & medius circulo
              <lb/>
            rũ diuidet circulũ foraminis ք æqualia, quoniã trãſit ք centrũ foraminis.</s>
            <s xml:id="echoid-s24062" xml:space="preserve"> Deinde accipiatur lamina
              <lb/>
            ænea plana aliquantulum ſpiſſa, & ſit eius ſpiſsitudo ſicut orę ipſius inſtrumẽti, & eius lõgitudo ſit
              <lb/>
            duorũ digitorũ, ſicut & ora uaſis, & eius latitudo ſit prope hoc, & ſit ęquidiſtantiũ ſuperficierũ:</s>
            <s xml:id="echoid-s24063" xml:space="preserve"> pla
              <lb/>
            neturq́;</s>
            <s xml:id="echoid-s24064" xml:space="preserve"> adeò, ut cõmunis ſectio ſuperficierũ ſuę latitudinis & ſpiſsitudinis ſit linea recta, quę ſit r s,
              <lb/>
            diui daturq́;</s>
            <s xml:id="echoid-s24065" xml:space="preserve"> in duo æqualia ք 10 p 1:</s>
            <s xml:id="echoid-s24066" xml:space="preserve"> & ab eius medio puncto, qđ ſit t, ducatur linea recta perpendi-
              <lb/>
            culariter ſuper ipſam lineã r s in ſuperficie latitudinis, quę ſit t u:</s>
            <s xml:id="echoid-s24067" xml:space="preserve"> & hęc, ut patet ex pręmiſsis & per
              <lb/>
            29 p 1, neceſſario ęquidiſtabit ambabus lineis lõgitudinis, diuidens ſuperficiẽ tabulę per ęqualia:</s>
            <s xml:id="echoid-s24068" xml:space="preserve"> &
              <lb/>
            in hac linea perpendiculari, quę eſt t u, à parte lineę r s, cui ſuperſtat, incipiendo, ſignentur tria pun
              <lb/>
            cta ęqualiter diſtantia ab inuicẽ ſecũdũ quãtitatẽ medietatis grani hordei, quę ſint x, y, z, & à medio
              <lb/>
            iſtorũ pũctorũ, quod eſt y, pforetur lamina foramine rotũdo:</s>
            <s xml:id="echoid-s24069" xml:space="preserve"> ſicq́;</s>
            <s xml:id="echoid-s24070" xml:space="preserve"> foraminis peripheria ad alia duo
              <lb/>
            puncta pertinget, eritq́;</s>
            <s xml:id="echoid-s24071" xml:space="preserve"> hoc foramen ęquale foramini l m n prius facto in
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0364-02" xlink:href="fig-0364-02a" number="400">
                <variables xml:id="echoid-variables384" xml:space="preserve">u g z y x r t s</variables>
              </figure>
            ora uaſis.</s>
            <s xml:id="echoid-s24072" xml:space="preserve"> Deinde in duo ęqualia diuidatur ſemidiameter uaſis fundi, quę
              <lb/>
            eſt f e, cuius extremitati in ora uaſis ſuperſtat una linearũ perpendiculariũ,
              <lb/>
            quę eſt f h:</s>
            <s xml:id="echoid-s24073" xml:space="preserve"> ſitq́;</s>
            <s xml:id="echoid-s24074" xml:space="preserve"> punctus diuiſionis t:</s>
            <s xml:id="echoid-s24075" xml:space="preserve"> & ab hoc puncto medio t ducatur li-
              <lb/>
            nea perpen dicularis ſuper eandẽ diametrum, quę ſit r t s:</s>
            <s xml:id="echoid-s24076" xml:space="preserve"> deinde ponatur
              <lb/>
            baſis paruę laminę ſuper hãc lineã, donec linea, quę eſt differẽtia cõmunis
              <lb/>
            latitudinis & ꝓfunditatis laminę, quę eſt r t s, ſupponatur lineę iſti perpen
              <lb/>
            diculari ductę ſuper diametrũ, quę ſimiliter eſt r t s:</s>
            <s xml:id="echoid-s24077" xml:space="preserve"> ſitq́;</s>
            <s xml:id="echoid-s24078" xml:space="preserve"> punctus diuidens
              <lb/>
            lineã laminę, quę eſt cõmunis differentia ſuperficierum latitudinis & pro-
              <lb/>
            funditatis, qui eſt punctus t, ſuperpoſitus puncto t, ſignato in linea f e ſemi
              <lb/>
            diametro uaſis:</s>
            <s xml:id="echoid-s24079" xml:space="preserve"> deinde cõſolidetur parua lamina fundo uaſis:</s>
            <s xml:id="echoid-s24080" xml:space="preserve"> erit quoq;</s>
            <s xml:id="echoid-s24081" xml:space="preserve"> tũc foramẽ
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0364-03" xlink:href="fig-0364-03a" number="401">
                <image file="0364-03" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/figures/0364-03"/>
              </figure>
            x y z, quod eſt in parua lamina, quę eſt r u s, directè oppoſitũ foramini l m n, qđ eſt in
              <lb/>
            uaſis ora:</s>
            <s xml:id="echoid-s24082" xml:space="preserve"> & erit linea recta, quę eſt m y, copulãs cẽtra iſtorũ foraminũ in ſuperficie cir
              <lb/>
            culi medij triũ circulorũ prius ſignatorũ, cuius diameter eſt linea m p:</s>
            <s xml:id="echoid-s24083" xml:space="preserve"> eritq́;</s>
            <s xml:id="echoid-s24084" xml:space="preserve"> linea m y
              <lb/>
            ęquidiſtans diametro uaſis, quę eſt f e.</s>
            <s xml:id="echoid-s24085" xml:space="preserve"> Deinde reſecetur ex ora uaſis pars interiacẽs
              <lb/>
            duas diametros orthogonaliter ſe ſecãtes, quę ſit pars quarta proximè ſequẽs quartã
              <lb/>
            illã, in qua eſt foramẽ, cui foramẽ laminę opponitur:</s>
            <s xml:id="echoid-s24086" xml:space="preserve"> & eſt in circulo a c b d, correſpõ-
              <lb/>
            dens arcui a d, & planetur locus ſectionis, donec fiat una ſuperficies cũ ſuperficie fun
              <lb/>
            di uaſis.</s>
            <s xml:id="echoid-s24087" xml:space="preserve"> Et ducta quarta circuli, quę ſit a d, ſecundũ quãtitatẽ circuli orę diuidatur in
              <lb/>
            90 grad.</s>
            <s xml:id="echoid-s24088" xml:space="preserve"> & diuidantur grad.</s>
            <s xml:id="echoid-s24089" xml:space="preserve"> in minuta:</s>
            <s xml:id="echoid-s24090" xml:space="preserve"> & iſti uaſi taliter informato & figurato, dein-
              <lb/>
            ceps damus nomẽ inſtrumẽti.</s>
            <s xml:id="echoid-s24091" xml:space="preserve"> Deinde accipiatur regula ęnea quadrãgula, cuius lõgi
              <lb/>
            tudo ſit unius cubiti, & ſint quatuor ſuperficies ipſam cõtinentes, latitudinis duorũ
              <lb/>
            digitorũ, & adęquẽtur ſuperficies eius, donec fiant ęquales rectãgulę.</s>
            <s xml:id="echoid-s24092" xml:space="preserve"> Deinde in me-
              <lb/>
            dio pũcto lõgitudinis regulę, & in medio alicuius illarũ ſuperficierũ fiat foramen ro-
              <lb/>
            tundũ, cuius amplitudo ſit capax corporis, qđ eſt in dorſo inſtrumẽti:</s>
            <s xml:id="echoid-s24093" xml:space="preserve"> & ſit foramen
              <lb/>
            perpẽdiculare ſuper ſuperficiẽ regulę trãſiens ad aliã partẽ ſuperficiei oppoſitę, fiatq́;</s>
            <s xml:id="echoid-s24094" xml:space="preserve">
              <lb/>
            taliter, qđ reuoluatur in ipſo inſtrumentũ nõ leui reuolutione, ponaturq́;</s>
            <s xml:id="echoid-s24095" xml:space="preserve"> inſtrumen
              <lb/>
            tũ ſuper regulã immiſſo corpore, qđ eſt in eius dorſo in foramẽ regulę, donec ſuperfi
              <lb/>
            cies inſtrumẽti cõiungatur ſuքficiei regulę:</s>
            <s xml:id="echoid-s24096" xml:space="preserve"> erit q́;</s>
            <s xml:id="echoid-s24097" xml:space="preserve"> lõ git udo regulę ęqualis diametro
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>