Apian, Petrus, Instrvmentvm Sinvvm, sev primi mobilis

Table of handwritten notes

< >
< >
page |< < of 97 > >|
37TABVLARVM SINVVM. natio, amplitudinem ortiuam in quacun eleuatione poli perſcrutari.
Quandoquidẽ quid ſibi uelit hoc loco Amplitudinis uocabulum, ita omnibus ma-
ximè
huius diſciplinæ tyronibus cõſtat, conſultũ uidetur ſuper eo nonnihil hic diſſerere.
11Amplitudo
ortus quid.
Amplitudo ortus, eſt arcus horizontis inter ortum æquatoris &
punctum, ubi Sol ſiue
ſtella
oritur, interceptus.
Amplitudo occaſus, eſt arcus inter occaſum æquatoris & pun
22Amplitudo
occaſus.
ctum horizontis, ubi occidit Sol ſiue ſtella.
Ortus aũt æ quinoctialis, eſt pũctus horizon
tis
in quo Sol oritur in primo minuto &
, ſimili modo imaginaberis etiã occaſum
æquatoris
, eo loco ubi Sol occidit in primo puncto uel .
Ortus hic æquinoctialis, ali
33Ortus æꝗ-
noctialis et
uerus idem
âs etiam uerus ortus dici ſolet, ad eum religioſa &
ſancta cõſuetudine iam inde à priſcis
eccleſiæ
proceribus deducta, extrui ſolent omnia templa.
Ortum illũ quacun hora in-
uenire
potes per compaſſum uiatorium, quoniã hora 6.
occaſum hunc & ortum, duodeci
ma
aũt meridiem &
ſeptentrionẽ repræſentant. Quicquid iam ab ortu uero ſiue æquino
ctiali
numeratur uerſus meridiem in horizõte per gra.
& mi. uſ ad punctũ ortus (sun) uel
ſtellæ
, amplitudo dicitur ortus meridionalis, ſi aũt ortus hic fiat uerſus ſeptẽtrionẽ, arcus
ille
horizontis amplitudo dicetur ortus ſeptentrionalis:
idem´ planè iudiciũ eſt de occa
ſu
.
Operationẽ porrò conſicies in hunc modũ: Propone tibi ſinũ cõplementi altitudi-
nis
poli tuæ regionis, &
ſinum declinationis Solis uel ſtellæ, ſinũ minorẽ duc in totũ illũ,
ꝓductũ
diuide in maiorẽ, &
arcus quotientis oſtendet amplitudinẽ ortus meridionalem,
ſi
ta men punctus datus ab æquatore uerſus meridiẽ declinet, qui ſi uergat ad ſeptentrio-
nem
, amplitudo ea dicetur ſeptentrionalis.
? ? Exempliloco, pono Solem ut antea in
44EXEM-
PLVM

E
piſoopi.
2.
gra. 26. mi. II. declinationẽ huius inueni ex 5. pronũciato 20. gra. 42. mi. Intronizatio
aũt
facta ſit in 48.
gra. eleuatiõis polaris, iam ſinũ declinatio nis ex ꝓnunciato 5. inuentũ
35347
.
duco in ſinũ totũ, ꝓductũ diuido in ſinũ cõplemẽti altitudinis poli, ſcilicet 66913.
quotiens erit 52825. arcus uero 31. gra. 53. mi. amplitudo nimirum illa quæſita.
Occurrit hic aliquid mihi, quod te celare neuti̈ poſſum, qm̃ in ſphæra recta quilibet
gradus
zodiaci maiorem in horizõte amplitudinẽ admittit, ̈ ſit declinatio ipſius.
Si
quidẽ
declinatio in ſphæra recta alicuius gradus eclypticæ, etiã amplitudo eſt illius gra
dus
, nec aliqua alia indiget ſupputatiõe noua.
Sciendũ eſt inſuper, nulla amplitudo fit
minor
̈ ſit illius gradus declinatio.
maior tamẽ fieri poteſt, ꝗa quo magis adcreſcit ele-
uatio
poli, plus accedit &
amplitudini: tamdiu etiam creſcit amplitudo ab æquinoctia
li
uerſus utroſ polos, donec gradus ille ſiue in eclyptica, ſiue ſtella fuerit fixa, horizõtẽ
55Amplitudo
Solis ſiue
ſtellæ ſemꝑ
maior aut
æqualis ect
declinatiõe
nunquam
minor.
amplius attingit, tũc em̃ ſtella iſta uel (sun) amplius exoritur, ſed ſupra horizontem
ſemper
manet.
Quum´ declinatio Solis ſiue ſtellæ tãta efficitur, quantũ eſt cõplemen
tum
altitudinis poli, tũc Sol ſiue ſtella horizontẽ in parte ſeptentrionali in pũcto attin-
git
, nec amplius ſub horizontẽ uenit:
ſed ſi declinatio ſit maior cõplemẽto altitudinis po
li
, tunc ſtella aut Sol horizontẽ penitus attingit.
Conſtat etiã, declinatio ſepten
trionalis
æque magnã facit amplitudinem at illa meridionalis.
igitur (sun) eſt in ,
tantã
facit amplitudinẽ, quantã quũ eſt in , in ut in &
c. Pronunciati huius
operationẽ
experiri uolẽs, multiplica ſinũ cõplementi altitudinis poli cum ſinu amplitu
dinis
ortiuæ, productũ diuide in ſinũ perfectũ, &
arcus quotientis tibi monſtrabit declina
tionem
puncti illius, quod amplitudinẽ hãc fecit.
ꝓnunciatũ aũt. 6. inuenire te docuit ex
declinatione
gradũ eclypticæ ſibi reſpondentẽ.
? ? Sed exemplo rẽ hanc plenius ex
66EXEM-
PLVM

E
piſoopi.
plicemus, quãdo ꝓnunciatũ hoc cõtrariũ habet ſuperioris, exemplũ quo illius inuerte-
mus
tantũ hoc modo.
Amplitudinẽ habeo 31. gra. 33. mi. ſinus eius eſt 52825. facta autẽ
ſit
intronizatio in eleuatiõe polari 48.
gra. ſinus complementi altitudinis poli ſit 66913.
iam multiplica unum numerũ ſinuũ reliquo, productũ diuide in totũ ſinum, & inueni-
es
in quotiente 35347.
arcus illius 20. gra. 42. mi. mõſtrat tibi declinationẽ Solis quæſitã.
Inuenturus
a dhuc porrò gradũ Solis, cõperies illũ per 6.
ꝓnunciatũ gra. 2. mi. 26. II

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index