3714SECVNDVS.
ſtudioſiores, fabros eſſe ſe profiterent{ur}.
Cũergo hæc ita fuerĩt prĩo cõſtitu
ta, & natura nõ ſolũ ſẽſib{us}ornauiſſet gẽtes quẽadmodũ reliq̈ aĩalia, ſed ẽt co
gitatõibus & cõſiliis armauiſſet mẽtes, & ſubieciſſet cætera aĩalia ſub ptãte,
tũc vero & fabricatõib{us}ædificio℞ gradatim ꝓgreſſiad cæteras artes & diſci-
plinas, e fera agreſti uita ad mãſuetã pduxerũt hũanitatẽ, Tũ ãt ĩſtruẽtes
aioſe & ꝓſpiciẽtes maiorib{us} cogitatiõib{us}ex varietate artiũnatis: nõ caſas ſed
ẽt domos fũdatas ex lateritiis ꝑietib{us}: aut e lapide ſtructas materia et tegu
la tectas ꝑficë ceꝑunt, deide obſuatõib{us} ſtudio℞ euagãtib{us}iudiciis ex icertis
ad certas ſymmetria℞ rõnes ꝑduxerũt, poſtea ꝗ̃aĩaduerterũt ꝓfuſos eẽ ꝑt{us}
ab natura materiæ, & abũdãtẽ copiã ad ædiſiſicatões ab ea cõparatã tractãdo
nutriuerũt, & auctã ꝑ artes ornauerũt uoluptatib{us}ad elegãtiã vitæ. Igit{ur} de
his reb{us}q̃ ſũt ĩ ædiſiciis ad vſũ idoneæ, ꝗbuſ ſint q̈litatib{us}, & q̃s hẽant virtu
tes(vt potero)dicã, Sed ſiꝑs de ordĩe hui{us}libri diſputare voluerit, ꝙ putaue
rit eũ primũ iſtitui oportuiſſe, ne putet me errauiſſe, ſic reddã rõnẽ. Cum
corp{us}architecturæ ſcriberẽ prĩo volumĩe, putaui ꝑb{us}eruditiõib{us} & diſcipli-
nis eẽt ornata exponẽ, finire terminatõib{us}ei{us}ſpẽs, & e ꝑb{us}reb{us}eẽt nata dicẽ
Ita ꝗd oporteat eẽ i architecto ibi ꝓnũtiaui, Ergo ĩprĩo d’artis officio, ĩ h’
d’ naturalbib{us}materiæ reb{us}, quẽ hẽant vſũ diſputabo, Nã h’ liber ñ ꝓſitet{ur} vñ
architectura naſcat{ur}, ſed vñ origines ædificio℞ ſũt ĩſtitutæ, & ꝗb{us} rõnib{us} enu
tritæ et progreſſæ ſint gradatim ad hãc finitionẽ, Ergo ita ſuo ordine et loco
hui{us} erit voluminis cõſtitutio. Nũc reuertar ad ꝓpoſitũ, & d’ copiis q̃ aptæ
ſt{ur} ædificio℞ ꝑfectõib{us}quẽadmodũ uideãt{ur} eẽ ab natura re℞ ꝓcreatæ, ꝑbuſ
mixtiõib{us}prĩcipio℞ cogreſſus tẽperẽt{ur}, ne obſcura ſed ꝑſpicua legẽtib{us} ſint,
rõcinabor. Nã nulla materia℞ gña ne corpora ne res ſine principio℞
cœtu naſcineꝙ ſubiici intellectui pñt, ne aliter natura re℞ p̃ceptis phyſi-
corũ ueras patit{ur} habere explicationes, niſi cauſæ, quæ ſunt in his rebus, quẽ
admodum, & ꝗd ita ſint ſubtilibus rationibus habeant demonſtrationes.
ta, & natura nõ ſolũ ſẽſib{us}ornauiſſet gẽtes quẽadmodũ reliq̈ aĩalia, ſed ẽt co
gitatõibus & cõſiliis armauiſſet mẽtes, & ſubieciſſet cætera aĩalia ſub ptãte,
tũc vero & fabricatõib{us}ædificio℞ gradatim ꝓgreſſiad cæteras artes & diſci-
plinas, e fera agreſti uita ad mãſuetã pduxerũt hũanitatẽ, Tũ ãt ĩſtruẽtes
aioſe & ꝓſpiciẽtes maiorib{us} cogitatiõib{us}ex varietate artiũnatis: nõ caſas ſed
ẽt domos fũdatas ex lateritiis ꝑietib{us}: aut e lapide ſtructas materia et tegu
la tectas ꝑficë ceꝑunt, deide obſuatõib{us} ſtudio℞ euagãtib{us}iudiciis ex icertis
ad certas ſymmetria℞ rõnes ꝑduxerũt, poſtea ꝗ̃aĩaduerterũt ꝓfuſos eẽ ꝑt{us}
ab natura materiæ, & abũdãtẽ copiã ad ædiſiſicatões ab ea cõparatã tractãdo
nutriuerũt, & auctã ꝑ artes ornauerũt uoluptatib{us}ad elegãtiã vitæ. Igit{ur} de
his reb{us}q̃ ſũt ĩ ædiſiciis ad vſũ idoneæ, ꝗbuſ ſint q̈litatib{us}, & q̃s hẽant virtu
tes(vt potero)dicã, Sed ſiꝑs de ordĩe hui{us}libri diſputare voluerit, ꝙ putaue
rit eũ primũ iſtitui oportuiſſe, ne putet me errauiſſe, ſic reddã rõnẽ. Cum
corp{us}architecturæ ſcriberẽ prĩo volumĩe, putaui ꝑb{us}eruditiõib{us} & diſcipli-
nis eẽt ornata exponẽ, finire terminatõib{us}ei{us}ſpẽs, & e ꝑb{us}reb{us}eẽt nata dicẽ
Ita ꝗd oporteat eẽ i architecto ibi ꝓnũtiaui, Ergo ĩprĩo d’artis officio, ĩ h’
d’ naturalbib{us}materiæ reb{us}, quẽ hẽant vſũ diſputabo, Nã h’ liber ñ ꝓſitet{ur} vñ
architectura naſcat{ur}, ſed vñ origines ædificio℞ ſũt ĩſtitutæ, & ꝗb{us} rõnib{us} enu
tritæ et progreſſæ ſint gradatim ad hãc finitionẽ, Ergo ita ſuo ordine et loco
hui{us} erit voluminis cõſtitutio. Nũc reuertar ad ꝓpoſitũ, & d’ copiis q̃ aptæ
ſt{ur} ædificio℞ ꝑfectõib{us}quẽadmodũ uideãt{ur} eẽ ab natura re℞ ꝓcreatæ, ꝑbuſ
mixtiõib{us}prĩcipio℞ cogreſſus tẽperẽt{ur}, ne obſcura ſed ꝑſpicua legẽtib{us} ſint,
rõcinabor. Nã nulla materia℞ gña ne corpora ne res ſine principio℞
cœtu naſcineꝙ ſubiici intellectui pñt, ne aliter natura re℞ p̃ceptis phyſi-
corũ ueras patit{ur} habere explicationes, niſi cauſæ, quæ ſunt in his rebus, quẽ
admodum, & ꝗd ita ſint ſubtilibus rationibus habeant demonſtrationes.
De principiis re℞ ſecundũ ph’orum opiniones. # Caput. II.
Thales ꝑdẽ primũ aquã putauit oĩum re℞ eẽ prĩcipiũ, Heraclit{us} epheſi{us} ꝗꝑꝑ
obſcuritatẽ ſcripto℞ a græcis σχοΤς ẽ appellat{us}, ignẽ, Democrit{us} ꝑ eũ ſe
cut{us}ẽ, epicur{us}atomos, q̈s noſtri ĩſecabilia corꝑa: nõnulliĩdiuidua vocitaue
rũt, Pythagoreo℞vero diſciplĩa. adiecit ad aquã et ignẽ aera et terrenũ, ergo
Democrit{us}et ſiñ ꝓprie res noĩauit, Sed tm̃ ĩdiuidua corꝑa ꝓpoſuit, iõ eaip̃a
dixiſſe uidet{ur}, ꝙ ea cũ ſint diſiũcta, neclegũt{ur}, nec iternitionẽ recipiũt, nec ſe-
ctiõib{ur}diuidũt{ur}, ſed ſempiterno æuo ꝑpetuo ifinitã retinẽt ĩ ſe ſoliditatẽ. Ex
his ergo cõgruẽtib{us}cũ res oẽs coire naſci uideãt{ur}, & eæ ĩ ĩfinitis gñib{us} rerũ
natura eẽt diſparatæ, putaui oportë d’ varietatib{ur} & diſcriminib{ur}uſus earũ
quaſ hẽrẽt ĩædificiis q̈litates expõere, vti cum fuerĩt notæ, non hẽant qui
ædificare cogitãt, errorem, ſed aptas ad uſum copias ædificiis comparent.
obſcuritatẽ ſcripto℞ a græcis σχοΤς ẽ appellat{us}, ignẽ, Democrit{us} ꝑ eũ ſe
cut{us}ẽ, epicur{us}atomos, q̈s noſtri ĩſecabilia corꝑa: nõnulliĩdiuidua vocitaue
rũt, Pythagoreo℞vero diſciplĩa. adiecit ad aquã et ignẽ aera et terrenũ, ergo
Democrit{us}et ſiñ ꝓprie res noĩauit, Sed tm̃ ĩdiuidua corꝑa ꝓpoſuit, iõ eaip̃a
dixiſſe uidet{ur}, ꝙ ea cũ ſint diſiũcta, neclegũt{ur}, nec iternitionẽ recipiũt, nec ſe-
ctiõib{ur}diuidũt{ur}, ſed ſempiterno æuo ꝑpetuo ifinitã retinẽt ĩ ſe ſoliditatẽ. Ex
his ergo cõgruẽtib{us}cũ res oẽs coire naſci uideãt{ur}, & eæ ĩ ĩfinitis gñib{us} rerũ
natura eẽt diſparatæ, putaui oportë d’ varietatib{ur} & diſcriminib{ur}uſus earũ
quaſ hẽrẽt ĩædificiis q̈litates expõere, vti cum fuerĩt notæ, non hẽant qui
ædificare cogitãt, errorem, ſed aptas ad uſum copias ædificiis comparent.
DeLateribus. # Caput. # III.
Ita primũ de laterib{us}, qua de terra duci eos oporteat dicã, Nõ.
n.
de arenoſo,
ne calculoſo, ne ſabuloſo luto ſũt ducẽdi, qd’ ex his generibus cum
ne calculoſo, ne ſabuloſo luto ſũt ducẽdi, qd’ ex his generibus cum