370348M. VITRVVII POLL.
numerauerim{us}, Quintum balnearum Palatinarum:
&
extra vrbem, ad Primam
portam Præterea toto ſinu Baiano, Cumis, & Puteolis. Maltha inducebantur tena-
cißima, & , vt vtar Plinij verbis, duriciam lapidis antecedente. Ea fiebat calce in
vino restincta, & tuſa cum adipe ſuillo, & ſucco fici, aut cum eodem adipe & pi-
ce. Op{us} ipſum priuſquam malthetur, oleo perfricandum. Senatuſconſultum eſt apud
Iulium Frontinum, quod aquam non niſi ex castello duci permittebat, ne aut riui,
aut fistulæ publicæ lacerarentur. Calix, id eſt modul{us} æne{us}, castello aut riuo in-
duebatur, is erat modul{us} erogatori{us}, huic fistula applicabatur, non qualiſcunque,
id eſt eiuſdem luminis, quo calix ſignat{us} eſt, ſed luminis, id eſt capacitatis, quanta
impetrata fuerat, & longitudinis non min{us} digitorum duodecim, is eſt modul{us}
acceptori{us}. Fuerunt autem modulorum differentiæ XXV. quamuis in vſu XV.
tantum frequentes, qu{as} recenſet idem Frontin{us} lib. I.
portam Præterea toto ſinu Baiano, Cumis, & Puteolis. Maltha inducebantur tena-
cißima, & , vt vtar Plinij verbis, duriciam lapidis antecedente. Ea fiebat calce in
vino restincta, & tuſa cum adipe ſuillo, & ſucco fici, aut cum eodem adipe & pi-
ce. Op{us} ipſum priuſquam malthetur, oleo perfricandum. Senatuſconſultum eſt apud
Iulium Frontinum, quod aquam non niſi ex castello duci permittebat, ne aut riui,
aut fistulæ publicæ lacerarentur. Calix, id eſt modul{us} æne{us}, castello aut riuo in-
duebatur, is erat modul{us} erogatori{us}, huic fistula applicabatur, non qualiſcunque,
id eſt eiuſdem luminis, quo calix ſignat{us} eſt, ſed luminis, id eſt capacitatis, quanta
impetrata fuerat, & longitudinis non min{us} digitorum duodecim, is eſt modul{us}
acceptori{us}. Fuerunt autem modulorum differentiæ XXV. quamuis in vſu XV.
tantum frequentes, qu{as} recenſet idem Frontin{us} lib. I.
Tríplex immíſſarium.
] Receptaculum, vnde postea erogetur aqua.
Díuíſæ in omnes lacus.
] Et lacuum frequens eſt mentio apud Fronti-
num. Erant enim publica aquarum conceptacula, vbi Romana plebs ablueret lin-
tea, & ſimilia. Inde balnearum, fullonum, coriariorum, aliorum\’ neceßitatib{us} ſa-
tisfiebat, postremum horti irrigabantur. Sed inter plurima caducæ aquæ commoda
illud non extremum putat Frontin{us}, quòd & vrbis ſalubritati maximè conferret,
quia immundiciarum facies, impurior ſpirit{us}, & cauſæ grauioris cœli, quib{us}
apud veteres vrbis infamis aër fuerat, remotæ eſſent.
num. Erant enim publica aquarum conceptacula, vbi Romana plebs ablueret lin-
tea, & ſimilia. Inde balnearum, fullonum, coriariorum, aliorum\’ neceßitatib{us} ſa-
tisfiebat, postremum horti irrigabantur. Sed inter plurima caducæ aquæ commoda
illud non extremum putat Frontin{us}, quòd & vrbis ſalubritati maximè conferret,
quia immundiciarum facies, impurior ſpirit{us}, & cauſæ grauioris cœli, quib{us}
apud veteres vrbis infamis aër fuerat, remotæ eſſent.
Et ſalíentes.
] Capita ſunt fistularum, qui &
ſiphunculi dicuntur, quorum
ora ſi perenniter fluunt, mastis, id eſt mammis teguntur. Varro cap. XIIII. lib. III.
de re restica, vocat papill{as}, ſiue, vt aliqua exemplaria habent, mamill{as}, Caßio-
dor{us} vbera Et quòd interdum pro mastis ſcalpentur ora Leonina, quod testatur
Plutarch{us} libro quarto ſympoſiacorum, problemate quinto, apud Aegyptios fieri, ea
sidoni{us} Apollinaris dicit Leones. Si, cùm libet, obturantur & laxantur, id fit epi-
ſtomijs, quorum manubriola dum torquentur, patefaciunt nares, atque ita manat
aqua: contraria verſatione eaſdem obturant.
ora ſi perenniter fluunt, mastis, id eſt mammis teguntur. Varro cap. XIIII. lib. III.
de re restica, vocat papill{as}, ſiue, vt aliqua exemplaria habent, mamill{as}, Caßio-
dor{us} vbera Et quòd interdum pro mastis ſcalpentur ora Leonina, quod testatur
Plutarch{us} libro quarto ſympoſiacorum, problemate quinto, apud Aegyptios fieri, ea
sidoni{us} Apollinaris dicit Leones. Si, cùm libet, obturantur & laxantur, id fit epi-
ſtomijs, quorum manubriola dum torquentur, patefaciunt nares, atque ita manat
aqua: contraria verſatione eaſdem obturant.
Ex quíbus tertío ín domos príuatas.
] Scribit Frontin{us} lib.
II.
apud
antiquos omnem aquam in publicos vſ{us} erogari ſolitam eſſe, lege\’ cautum, ne quis
priuat{us} aliam duceret, quàm quæ ex lacu humum acceßiſſet (caducam vocabant)
& hanc ipſam non in alium vſum, quàm balnearum, aut fullonicorum, vectiga-
lis\’ ſtatutam mercedem, quæ in publicum penderetur, aliquid & in domos Prin-
cipum daretur, vide reliqua. Scitu illud dignum, quod tradit Galen{us} libro deci-
moſexto de vſu partium, ne in ciuitatib{us} quidem aquam mole ac pondere æqua-
lem locis omnib{us} eſſe diſpertitam, balneo enim publico, aut deorum luco, partem
aquæ maiorem tribui, fontib{us} verò biuiorum, & priuatis balneis minorem.
antiquos omnem aquam in publicos vſ{us} erogari ſolitam eſſe, lege\’ cautum, ne quis
priuat{us} aliam duceret, quàm quæ ex lacu humum acceßiſſet (caducam vocabant)
& hanc ipſam non in alium vſum, quàm balnearum, aut fullonicorum, vectiga-
lis\’ ſtatutam mercedem, quæ in publicum penderetur, aliquid & in domos Prin-
cipum daretur, vide reliqua. Scitu illud dignum, quod tradit Galen{us} libro deci-
moſexto de vſu partium, ne in ciuitatib{us} quidem aquam mole ac pondere æqua-
lem locis omnib{us} eſſe diſpertitam, balneo enim publico, aut deorum luco, partem
aquæ maiorem tribui, fontib{us} verò biuiorum, & priuatis balneis minorem.
Vectigalibus tueantur per publícanos.
] Publicani dicuntur, qui
quid à fiſco conducunt, vt publicum vectigal, port{us} vænalium rerum, ſalinarum,
metallorum autore Vlpiano Fandect. lib. XXXIX. de public. & vectig. & eodem,
& Caio lib. L. de rerum & verb. ſignific.
quid à fiſco conducunt, vt publicum vectigal, port{us} vænalium rerum, ſalinarum,
metallorum autore Vlpiano Fandect. lib. XXXIX. de public. & vectig. & eodem,
& Caio lib. L. de rerum & verb. ſignific.
Sin autem medij montes erunt.
] Palladi{us} lib.
IX.
cap.
II.
ita ex-
preßit. Si quis mons interiect{us} occurrerit, aut per latera ei{us} aquam ducem{us} obli-
quam, aut ad aquæ caput ſpelunc{as} librabim{us}, per quarum ſtructuram perueniat.
preßit. Si quis mons interiect{us} occurrerit, aut per latera ei{us} aquam ducem{us} obli-
quam, aut ad aquæ caput ſpelunc{as} librabim{us}, per quarum ſtructuram perueniat.