Clavius, Christoph, Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur

Page concordance

< >
Scan Original
31 11
32 12
33 13
34 14
35 15
36 16
37 17
38 18
39 19
40 20
41 21
42 22
43 23
44 24
45 25
46 26
47 27
48 28
49 29
50 30
51 31
52 32
53 33
54 34
55 35
56 36
57 37
58 38
59 39
60 40
< >
page |< < (20) of 677 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="it" type="free">
        <div xml:id="echoid-div66" type="section" level="1" n="19">
          <pb o="20" file="0040" n="40" rhead="GNOMONICES"/>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div70" type="section" level="1" n="20">
          <head xml:id="echoid-head23" xml:space="preserve">THEOREMA 2. PROPOSITIO 3.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1422" xml:space="preserve">RADIVS Solis in Aequatore quidem exiſtentis, motu diurno cir-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0040-01" xlink:href="note-0040-01a" xml:space="preserve">Sol in Aequa-
                <lb/>
              tore exiſtens de
                <lb/>
              ſcribit ſuo ra-
                <lb/>
              dio æquinoctia
                <lb/>
              lem circulum.
                <lb/>
              extra vero Ae-
                <lb/>
              quatorem duas
                <lb/>
              conicas ſuperfi-
                <lb/>
              cies.</note>
            ca centrum mundi deſcribit circulum, nem pe ipſummet Aequatorem:
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s1423" xml:space="preserve">extra verò Aequatorem conſtituti, duas conicas ſuperficies ad centrum
              <lb/>
            mundi, tanquam ad communem verticem, coniunctas, quarum vnius
              <lb/>
            baſis eſt parallelus à centro Solis deſcriptus, alterius autem, parallelus pa-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0040-02" xlink:href="note-0040-02a" xml:space="preserve">10</note>
            rallelo huic oppoſitus; </s>
            <s xml:id="echoid-s1424" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s1425" xml:space="preserve">vtriuſque axis idem, qui mundi.</s>
            <s xml:id="echoid-s1426" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1427" xml:space="preserve">IN Analemmate A B C D, cuius centrum E, axis mundi ſit D B; </s>
            <s xml:id="echoid-s1428" xml:space="preserve">communis ſectio Aequatoris,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s1429" xml:space="preserve">Meridiani recta A C; </s>
            <s xml:id="echoid-s1430" xml:space="preserve">duorum parallelorum oppoſitorum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1431" xml:space="preserve">eiuſdem Meridiani communes
              <lb/>
            ſectiones rectæ F G, H I, ſecantes axem in Q, R, punctis, quæ centra erunt ipſorum parallelorũ,
              <lb/>
            ex propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s1432" xml:space="preserve">10. </s>
            <s xml:id="echoid-s1433" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s1434" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s1435" xml:space="preserve">Theodoſii, quandoquidem axis per ipſorum polos ducitur, atque adeo ex di-
              <lb/>
            cta propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s1436" xml:space="preserve">per centra eorundem tranſit. </s>
            <s xml:id="echoid-s1437" xml:space="preserve">In telligantur quoque circa diametros A C, F G, H I, de-
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0040-01" xlink:href="fig-0040-01a" number="18">
                <image file="0040-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0040-01"/>
              </figure>
            ſcripti circuli, nempe Aequator
              <lb/>
            A K C L, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1438" xml:space="preserve">duo paralleli F M
              <lb/>
            G N, H O I P, ad Meridianum
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0040-03" xlink:href="note-0040-03a" xml:space="preserve">20</note>
            recti. </s>
            <s xml:id="echoid-s1439" xml:space="preserve">In Sphæra enim Aequator,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s1440" xml:space="preserve">ei
              <emph style="sub">9</emph>
            paralleli ad Meridiani pla-
              <lb/>
            num, ex propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s1441" xml:space="preserve">15. </s>
            <s xml:id="echoid-s1442" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s1443" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s1444" xml:space="preserve">Theo
              <lb/>
            doſii, recti ſunt, cum eos Meri-
              <lb/>
            dianus circulus per ipſorum po-
              <lb/>
            los ſecet. </s>
            <s xml:id="echoid-s1445" xml:space="preserve">Quoniam igitur, Sole
              <lb/>
            in Aequatore exiſtente, nimirũ
              <lb/>
            in puncto A, centrum eius à cir-
              <lb/>
            cunferẽtia Aequatoris A K C L,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s1446" xml:space="preserve">radius A E, ad centrum mun-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0040-04" xlink:href="note-0040-04a" xml:space="preserve">30</note>
            di pertinens à plano eiuſdem
              <lb/>
            Aequatoris, quod per centrum
              <lb/>
            etiam mundi ducitur, non rece-
              <lb/>
            dit, ſed motu diurno in eo ſem-
              <lb/>
            per circunfertur, (Negligimus
              <lb/>
            enim nũc declinationem, quam
              <lb/>
            proprio motu Sol acqui@it.) </s>
            <s xml:id="echoid-s1447" xml:space="preserve">per-
              <lb/>
            ſpicuum eſt, ex definitione circu
              <lb/>
            li, à Solis radio circulum, nem-
              <lb/>
            pe ipſummet Aequa@orem A K-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0040-05" xlink:href="note-0040-05a" xml:space="preserve">40</note>
            C L, deſcribi, cuius circunferen-
              <lb/>
            tiam centrum eiuſdẽ deſcribit.</s>
            <s xml:id="echoid-s1448" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1449" xml:space="preserve">AT vero Sole extra Aequatorem conſtituto, vt in puncto F, radius eius F E, ad mundi centrũ
              <lb/>
            pertinens, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1450" xml:space="preserve">in rectum, continuumq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s1451" xml:space="preserve">productus, conuertitur (manente puncto E, ſixo) circa cir-
              <lb/>
            cunferentiam circuli F M G N, (cũ ad motum diurnum cẽtrum Solis ab ea non recedat) & </s>
            <s xml:id="echoid-s1452" xml:space="preserve">altera
              <lb/>
            ex parte circa circunferentiam circuli H O I P, qui illi æqualis eſt, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1453" xml:space="preserve">oppoſitus. </s>
            <s xml:id="echoid-s1454" xml:space="preserve">Igitur radius So-
              <lb/>
            lis F E, productus ad I, deſcribit conicas ſuperficies E F G, E I H, ad centrum E, aptatas, quarum
              <lb/>
            baſes ſunt paralleli oppoſiti F M G N, H O I P; </s>
            <s xml:id="echoid-s1455" xml:space="preserve">vertex communis E, centrum mundi; </s>
            <s xml:id="echoid-s1456" xml:space="preserve">axis verò
              <lb/>
            vtriuſque E Q, E R, idem, qui axis mundi, quandoquidem, Q, R, centra ſunt, vt oſtendimus, cir-
              <lb/>
            culorum F M G N, H O I P. </s>
            <s xml:id="echoid-s1457" xml:space="preserve">Quæ omnia perſpicua ſunt ex definitionibus Apollonij Pergæi.</s>
            <s xml:id="echoid-s1458" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="left" xml:space="preserve">50</note>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1459" xml:space="preserve">EAEDEM ſuperficies conicæ deſcribentur, dum Sol in puncto I, oppoſito fuerit conſtitutus,
              <lb/>
            vt patet.</s>
            <s xml:id="echoid-s1460" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1461" xml:space="preserve">DENIQVE, ſi à quouis puncto cęli per centrum mundi recta linea ducatur, deſcribet
              <lb/>
            ipſa motu diurno circumlata duas ſuperficies conicas ad centrum mundi connexas, quarum baſes
              <lb/>
            deſcribuntur à puncto illo, eiusq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s1462" xml:space="preserve">oppoſito, axesq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s1463" xml:space="preserve">habent partes axis mundi. </s>
            <s xml:id="echoid-s1464" xml:space="preserve">Vt ſi a puncto S,
              <lb/>
            paralleli ſemper apparentium maximi recta S E, per centrum mundi extendatur, deſcribentur mo-
              <lb/>
            tu diurno conicæ ſuperficies E S V, E α Y, ad centrum E, tanquam verticem communem aptatas,
              <lb/>
            quarum baſes ſunt paralleli à puncto S, eiusq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s1465" xml:space="preserve">oppoſito α, deſcripti, quorum S T V X, maximus
              <lb/>
            eſt eorum, qui ſemper apparent, at Y Z α β, maximus eorum, qui nunquam apparent ſupra Ho-
              <lb/>
            rizontem Y V. </s>
            <s xml:id="echoid-s1466" xml:space="preserve">Eademq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s1467" xml:space="preserve">eſt ratio de cæteris celi punctis. </s>
            <s xml:id="echoid-s1468" xml:space="preserve">Radius ergo Solis in Aequatore quidem
              <lb/>
            exiſtentis, motu diurno, &</s>
            <s xml:id="echoid-s1469" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s1470" xml:space="preserve">Quod erat demonſtrandum.</s>
            <s xml:id="echoid-s1471" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>