4121DE ARCHITEC. LIB. I.
de elementis.
Item Hippocrates ei{us} argumenti libris.
Inuicem verò eſſe commuta-
bilia multis locis Aristotelis docemur. Sed & Seneca lib. III. quæstionum natu-
ralium testimonio eſt. Recentiores audaci{us} definierunt. aiunt enim ex vno terra
pugillo decem aquæ fieri, centum aëris, mille ignis. Rurſum mille pugillos ignis in
centum aëris cogi, decem aquæ, & vnum terræ.
bilia multis locis Aristotelis docemur. Sed & Seneca lib. III. quæstionum natu-
ralium testimonio eſt. Recentiores audaci{us} definierunt. aiunt enim ex vno terra
pugillo decem aquæ fieri, centum aëris, mille ignis. Rurſum mille pugillos ignis in
centum aëris cogi, decem aquæ, & vnum terræ.
In quíbus corporíbus cum exuperat è príncípíjs calor.
] Si ca-
lidi, frigidi, humidi & ſicci temperies ſanit{as} eſt, certè hui{us} contrarium neceſſe
eſt morbum eſſe, vel autore Galeno libro primo de morborum differentijs, & mille
alijs locis.
lidi, frigidi, humidi & ſicci temperies ſanit{as} eſt, certè hui{us} contrarium neceſſe
eſt morbum eſſe, vel autore Galeno libro primo de morborum differentijs, & mille
alijs locis.
Plurímúmque ex aërís &
terrení ſunt compoſítæ.
] Alij codices
ſcribunt ex aëre & terrenis. Ego ex aëre & terreno. Id\’ ex Vitruuio paulò antè.
Quòd autem hîc tradit piſcium natur{as} temperat{as} eſſe à calido, id videtur ex
Empedoclis ſententia dictum. Quem reprehendit libro de reſpiratione Aristoteles,
quòd dicat animalia calidißima, & ſummam ignis vim habentia, aquatilis eſſe
generis, quò caloris exuperantiam, quam in ſe ſentiunt, vitent. Audio in inferiori
Pannonia ad Budam piſces in calidis aquis degere: & refert in Pomponium Me-
lam Ioachim{us} Vadian{us}. Aelian{us} quoque in Africa tradit eſſe feruentis aqua
lacum, in quo piſces & viuant, & natent, quos in frigidam ſi quis iniecerit, aſſe-
runt interire.
ſcribunt ex aëre & terrenis. Ego ex aëre & terreno. Id\’ ex Vitruuio paulò antè.
Quòd autem hîc tradit piſcium natur{as} temperat{as} eſſe à calido, id videtur ex
Empedoclis ſententia dictum. Quem reprehendit libro de reſpiratione Aristoteles,
quòd dicat animalia calidißima, & ſummam ignis vim habentia, aquatilis eſſe
generis, quò caloris exuperantiam, quam in ſe ſentiunt, vitent. Audio in inferiori
Pannonia ad Budam piſces in calidis aquis degere: & refert in Pomponium Me-
lam Ioachim{us} Vadian{us}. Aelian{us} quoque in Africa tradit eſſe feruentis aqua
lacum, in quo piſces & viuant, & natent, quos in frigidam ſi quis iniecerit, aſſe-
runt interire.
Caſtra ſtatíua conſtítuebantur.
] Castra ſunt aut temporaria, id eſt
momentis mutabilia, aut ſtataria, quib{us} hostem, dum ſe in loco munito continuerit,
occupare inſtitu{as}, aut ſustentoria, quib{us} vrgentem & laceſſentem hostem ſuſti-
ne{as}. De quib{us} Leo Baptista vir multæ eruditionis lib. V. cap. X. & XI. multa.
momentis mutabilia, aut ſtataria, quib{us} hostem, dum ſe in loco munito continuerit,
occupare inſtitu{as}, aut ſustentoria, quib{us} vrgentem & laceſſentem hostem ſuſti-
ne{as}. De quib{us} Leo Baptista vir multæ eruditionis lib. V. cap. X. & XI. multa.
Inſpícíebant íocínora.
] Ex animalium iocinorib{us} illæſis maiores loci ſa-
lubritatem ratiocinabantur. Sin autem vitio infecta apparuerant, vitandam loci
inſalubritatem arguebant, vetere inſtituto, & vſque à Demetrio ducto.
lubritatem ratiocinabantur. Sin autem vitio infecta apparuerant, vitandam loci
inſalubritatem arguebant, vetere inſtituto, & vſque à Demetrio ducto.
Sunt ſplenetíca.
] In alijs exemplarib{us} legitur ſynceri{us} commodi{us}\’,
ſplen habent. Neque enim dicit eſſe lienoſa, id eſt quorum lienes intumeſcant, ſed
habere apparentes, verum non affectos. Lienoſos autem fieri ſcribit Aristoteles lib.
III. de partib{us} animalium. Quoties pl{us} excrementi in lienem diuertit, quàm
excoquere poßit. Coërceri lienem aqua, in qua candens ferrum ſubinde tinctum ſit,
autor eſt Celſ{us} lib. IIII. cap. IX. argumento eſſe, quod animaduerſum ſit ani-
malia apud fabros ferrarios educata exiguos lienes habere. Sed hæc alteri{us} ſunt
inſtituti.
ſplen habent. Neque enim dicit eſſe lienoſa, id eſt quorum lienes intumeſcant, ſed
habere apparentes, verum non affectos. Lienoſos autem fieri ſcribit Aristoteles lib.
III. de partib{us} animalium. Quoties pl{us} excrementi in lienem diuertit, quàm
excoquere poßit. Coërceri lienem aqua, in qua candens ferrum ſubinde tinctum ſit,
autor eſt Celſ{us} lib. IIII. cap. IX. argumento eſſe, quod animaduerſum ſit ani-
malia apud fabros ferrarios educata exiguos lienes habere. Sed hæc alteri{us} ſunt
inſtituti.
Eam herbam collígendo, curant líenoſos hoc medícamento,
quod etíam Cretenſes ἄσπλκυομ uocítant. ] Aſplenium herbam offici-
næ ceterach uocant, eſt\’ ſcolopendræ vermi, id eſt Centipedi tam ſimile, vt qui al-
terum viderit, vtrunque noſſe iudicari poßit. Nam quæ ſcolopendria credita eſt, ab
aliquib{us} lingua ceruina multo æqui{us} nominata, quàm à Theodoro Gaɀa ſcolopen-
drion Theophrasti, qui recti{us} centipedariam vertiſſet, eam Dioſcorides phyllitim
appellat. Error\’ ille multis rationib{us} exploſ{us} eſt. Neque tamen neſcio Leonicenum,
Manardum, Ruellium, & Fuchſium putaſſe Hemionitidem Dioſcoridis eſſe vulga-
rem linguam ceruinam, ſiue ſcolopendriam vulgarem, quod falſum eſſe conſyde-
rantib{us} paruo negotio apparebit. Ridicula eſt Marcelli Vergilij notatio, qui aſplenon
quod etíam Cretenſes ἄσπλκυομ uocítant. ] Aſplenium herbam offici-
næ ceterach uocant, eſt\’ ſcolopendræ vermi, id eſt Centipedi tam ſimile, vt qui al-
terum viderit, vtrunque noſſe iudicari poßit. Nam quæ ſcolopendria credita eſt, ab
aliquib{us} lingua ceruina multo æqui{us} nominata, quàm à Theodoro Gaɀa ſcolopen-
drion Theophrasti, qui recti{us} centipedariam vertiſſet, eam Dioſcorides phyllitim
appellat. Error\’ ille multis rationib{us} exploſ{us} eſt. Neque tamen neſcio Leonicenum,
Manardum, Ruellium, & Fuchſium putaſſe Hemionitidem Dioſcoridis eſſe vulga-
rem linguam ceruinam, ſiue ſcolopendriam vulgarem, quod falſum eſſe conſyde-
rantib{us} paruo negotio apparebit. Ridicula eſt Marcelli Vergilij notatio, qui aſplenon