4116SECVNDVS.
de his rebus quẽadmodũ eẽ uideant{ur} expõere, Oĩbus locis &
regionib{us}non
eadẽ gña terræ, nec lapides naſcuntur, ſed nõnulla ſũt terroſa, alia ſabuloſa,
itẽ glareoſa, aliis locis arenoſa, nec min{us}aliis diuerſa & oĩno, diſſimili di-
ſpari gñe, vt in regionũ uarietatibus q̃litates ĩſũt in terra, Maxĩe aũt id li-
cet cõſiderare, ꝙ q̃ mõs apẽninus regiões italiæ etruriæ circũcingit, prope
oĩbus locis nõ deſũtfoſſitia arenaria, trãs Apẽninũ uero q̃ pars ẽ ad adriati-
cũmare, nulla ĩueniũt{ur}, itẽ achaia, aſia & oĩno tranſmare ne noĩant{ur} ꝗdẽ, Igit{ur}
nõĩ oĩbus locis ꝗb{us} efferuẽt aq̃ calidæ crebrifõtes, eædẽ opportunitates pñt
ſil{us}r cõcurrere, Sed oĩa vti natura re℞ cõſtituit, ñ ad volũtatẽ hoĩum ſed for
tuito diſparata ꝓcreant{ur}, Ergo ꝗbus locis nõ ſũt terroſi mõtes, ſed diſpoſite
materiæ q̈litatẽ hñtes, ignis uis ꝑei{us} venas egrediẽs adurit eã, & qd{us} molle ẽ
& tene℞, exurit, qd{us} aũt aſpe℞, relinꝗt, ita vti in cãpania exuſta terra pul-
uis, ſic in etruria excocta materia efficit{ur} carbũculus, Vtra aũt ſũt egrægia
in ſtructuris, ſed alia ĩ terrenis ædiſiciis alia ẽt in maritimis molib{us} hñt virtu
tẽ. Eſt aũt ibi materiæ ptãs mollior ꝗ̃toph{us}, ſolidior, ꝗ̃terra, quo penit{us} ab
imo vehementia vaporis aduſto nõnullis locis ꝓcreat{ur} id gen{us} arenæ, quod
dicit{ur} carbunculus. # De lapicidinis. # Caput. VII.
eadẽ gña terræ, nec lapides naſcuntur, ſed nõnulla ſũt terroſa, alia ſabuloſa,
itẽ glareoſa, aliis locis arenoſa, nec min{us}aliis diuerſa & oĩno, diſſimili di-
ſpari gñe, vt in regionũ uarietatibus q̃litates ĩſũt in terra, Maxĩe aũt id li-
cet cõſiderare, ꝙ q̃ mõs apẽninus regiões italiæ etruriæ circũcingit, prope
oĩbus locis nõ deſũtfoſſitia arenaria, trãs Apẽninũ uero q̃ pars ẽ ad adriati-
cũmare, nulla ĩueniũt{ur}, itẽ achaia, aſia & oĩno tranſmare ne noĩant{ur} ꝗdẽ, Igit{ur}
nõĩ oĩbus locis ꝗb{us} efferuẽt aq̃ calidæ crebrifõtes, eædẽ opportunitates pñt
ſil{us}r cõcurrere, Sed oĩa vti natura re℞ cõſtituit, ñ ad volũtatẽ hoĩum ſed for
tuito diſparata ꝓcreant{ur}, Ergo ꝗbus locis nõ ſũt terroſi mõtes, ſed diſpoſite
materiæ q̈litatẽ hñtes, ignis uis ꝑei{us} venas egrediẽs adurit eã, & qd{us} molle ẽ
& tene℞, exurit, qd{us} aũt aſpe℞, relinꝗt, ita vti in cãpania exuſta terra pul-
uis, ſic in etruria excocta materia efficit{ur} carbũculus, Vtra aũt ſũt egrægia
in ſtructuris, ſed alia ĩ terrenis ædiſiciis alia ẽt in maritimis molib{us} hñt virtu
tẽ. Eſt aũt ibi materiæ ptãs mollior ꝗ̃toph{us}, ſolidior, ꝗ̃terra, quo penit{us} ab
imo vehementia vaporis aduſto nõnullis locis ꝓcreat{ur} id gen{us} arenæ, quod
dicit{ur} carbunculus. # De lapicidinis. # Caput. VII.
De calce &
arena ꝗbus varietatib{us}ſint &
q̃s hẽant uirtutes dixi, ſeꝗtur or do
de lapicidinis explicare, de ꝗbus & q̃drata ſaxa & cemẽto℞ ad ædiſicia exi-
munt{ur} copiæ & cõparant{ur}, Hæ aũt ĩueniunt{ur} eẽ diſparib{us} & diſſimilib{us} uirtu-
tibus, Sũt. n. aliæ molles, vti ſũt circa vrbẽ rubræ, palliẽſes, ſidenates, albanæ,
aliæ tẽperatæ, vti tyburtinæ, amiterninæ, ſoractinæ, & q̃ ſũt his gñibus, nõ-
nullæ duræ, vti ſciliceæ, Sunt ẽt alia gña plura, vti in cãpania ruber & niger
tophus, in vmbria & piceno & venetia albus, ꝗ etiã ſerra dẽtata vti lignũ, ſe
cat{ur}, Sed hæc oĩa q̃ mollia ſũt, hãc hñt utilitatẽ, ꝙ ex his ſaxa cũ ſunt exẽpta,
in oꝑe facillime tractãt{ur}, & ſiſintĩ locis tectis, ſuſtinẽt laborẽ, ſin ãtĩ aꝑtis &
patẽtib{us}: gelicidiis & pruinis cõgeſta: ſriãt{ur} & diſſoluũt{ur}, itẽſecũdũ oras ma-
ritimas ab ſalſugine exeſa diſſluũt, ne ꝑferũt æſt{us}, Tyburtina uero & q̃ eo
dẽ gñe ſũt, oĩa ſuſſerũt & ab onerib{us} & a tẽpeſtatib{us}ĩiurias, ſed ab igniñ pñt
eẽ tuta, ſil{us} vt ſũt ab eo tacta diſſiliũt et diſſipãt{ur}, iõ qd{us}tẽꝑatura naturali par
uo ſũt hũore, itẽ qd{us}nõ multũ hñt terreni, ſed aeris pl{us}imũ & ignis, Igit{ur} cũ &
humor & terrenũ ĩ his min{us}ĩeſt, tũẽt ignis tactu & ui uaporis ex his aere fu
gato penit{us}ĩſequẽs & ĩteruenio℞ uacuitates occupans ferueſcit, & efficit ea
ſuis ardẽtia corꝑib{us} ſil'ia, Sũt uero itẽ lapicidinæ cõplures ĩfinib{us} tar ꝗniẽ-
ſiũ q̃ dñr anitianæ, colore ꝗdẽ, quẽadmodũ albãæ, q̃rũ officinæ maxĩæ ſũt cir
ca lacũ vulſiniẽſẽ, itẽ p̃fectura ſtatoniẽſi, Eæ aũt hñt ĩfinitas virtutes, ne. n.
his gelicidio℞ tẽpeſtas ne tact{us}ignis põt nocere, ſed ſt{ur} firmæ & ad vetuſta
tẽ iõ ꝑmanẽtes, ꝙ pa℞ hñt e naturæ mixtiõe aeris & ignis, hũoris aũt tẽꝑatæ
plurimũ terreni, ita ſpiſſis cõparatiõibus ſolidatæ ne ab tempeſtatibus
ne ab ignis uehemẽtia nocent{ur}, Id aũt maxĩe iudicare licet, emonumẽtis,
quæ ſunt circa municipiũ ferẽtis ex his facta lapicidinis, nam habent &
de lapicidinis explicare, de ꝗbus & q̃drata ſaxa & cemẽto℞ ad ædiſicia exi-
munt{ur} copiæ & cõparant{ur}, Hæ aũt ĩueniunt{ur} eẽ diſparib{us} & diſſimilib{us} uirtu-
tibus, Sũt. n. aliæ molles, vti ſũt circa vrbẽ rubræ, palliẽſes, ſidenates, albanæ,
aliæ tẽperatæ, vti tyburtinæ, amiterninæ, ſoractinæ, & q̃ ſũt his gñibus, nõ-
nullæ duræ, vti ſciliceæ, Sunt ẽt alia gña plura, vti in cãpania ruber & niger
tophus, in vmbria & piceno & venetia albus, ꝗ etiã ſerra dẽtata vti lignũ, ſe
cat{ur}, Sed hæc oĩa q̃ mollia ſũt, hãc hñt utilitatẽ, ꝙ ex his ſaxa cũ ſunt exẽpta,
in oꝑe facillime tractãt{ur}, & ſiſintĩ locis tectis, ſuſtinẽt laborẽ, ſin ãtĩ aꝑtis &
patẽtib{us}: gelicidiis & pruinis cõgeſta: ſriãt{ur} & diſſoluũt{ur}, itẽſecũdũ oras ma-
ritimas ab ſalſugine exeſa diſſluũt, ne ꝑferũt æſt{us}, Tyburtina uero & q̃ eo
dẽ gñe ſũt, oĩa ſuſſerũt & ab onerib{us} & a tẽpeſtatib{us}ĩiurias, ſed ab igniñ pñt
eẽ tuta, ſil{us} vt ſũt ab eo tacta diſſiliũt et diſſipãt{ur}, iõ qd{us}tẽꝑatura naturali par
uo ſũt hũore, itẽ qd{us}nõ multũ hñt terreni, ſed aeris pl{us}imũ & ignis, Igit{ur} cũ &
humor & terrenũ ĩ his min{us}ĩeſt, tũẽt ignis tactu & ui uaporis ex his aere fu
gato penit{us}ĩſequẽs & ĩteruenio℞ uacuitates occupans ferueſcit, & efficit ea
ſuis ardẽtia corꝑib{us} ſil'ia, Sũt uero itẽ lapicidinæ cõplures ĩfinib{us} tar ꝗniẽ-
ſiũ q̃ dñr anitianæ, colore ꝗdẽ, quẽadmodũ albãæ, q̃rũ officinæ maxĩæ ſũt cir
ca lacũ vulſiniẽſẽ, itẽ p̃fectura ſtatoniẽſi, Eæ aũt hñt ĩfinitas virtutes, ne. n.
his gelicidio℞ tẽpeſtas ne tact{us}ignis põt nocere, ſed ſt{ur} firmæ & ad vetuſta
tẽ iõ ꝑmanẽtes, ꝙ pa℞ hñt e naturæ mixtiõe aeris & ignis, hũoris aũt tẽꝑatæ
plurimũ terreni, ita ſpiſſis cõparatiõibus ſolidatæ ne ab tempeſtatibus
ne ab ignis uehemẽtia nocent{ur}, Id aũt maxĩe iudicare licet, emonumẽtis,
quæ ſunt circa municipiũ ferẽtis ex his facta lapicidinis, nam habent &