Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Page concordance

< >
Scan Original
321 cclxv
322 cclxvi
323 cclxvij
324 cclxviij
325 cclxix
326 cclxx
327 cclxxi
328 cclxxij
329 cclxxiij
330 cclxxiiij
331 cclxxv
332 cclxxvi
333 cclxxvij
334 cclxxviij
335 cclxxix
336 cclxxx
337 cclxxxi
338 cclxxxij
339 cclxxxiij
340 cclxxxiiij
341 cclxxxv
342 cclxxxvi
343 cclxxxvij
344 cclxxxviij
345 cclxxxix
346 ccxc
347 ccxci
348 ccxcij
349 ccxciij
350 ccxciiij
< >
page |< < (ccclxi) of 997 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="de" type="free">
        <div xml:id="echoid-div508" type="section" level="1" n="50">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s11822" xml:space="preserve">
              <pb o="ccclxi" file="0417" n="417" rhead="ſachen/ Das acht bůch."/>
            ſcherden/ mag das gantz vntödtlich ſein/ vnd die theil zerſtörlich/ wie man
              <lb/>
            diſes in den Elementẽ/ beſonderen arten der thieren vñ gewechſen erfaret.</s>
            <s xml:id="echoid-s11823" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s11824" xml:space="preserve">Darumb haben alle die ſo nateürlich geredt/ vnd die ſeel für vntödtlich
              <lb/>
            gehalten/ angezeigt/ es ſeye nur eine/ als Theophraſtus/ Themiſtius/ vnd
              <lb/>
            Auerr
              <unsure/>
            oes. </s>
            <s xml:id="echoid-s11825" xml:space="preserve">Wie dann nur eine vnnd ein theil an dem gantzẽ/ alſo iſt ſie auch
              <lb/>
            ewig/ vñ dem höchſten gemüt zůgeeygnet. </s>
            <s xml:id="echoid-s11826" xml:space="preserve">kommet alſo von auſſen herzů/
              <lb/>
            wie eines jeden ſeel/ darzů an der eigenſchafft des leibs ſo tödtlich ſeind. </s>
            <s xml:id="echoid-s11827" xml:space="preserve">da-
              <lb/>
            rumb hatt es an einem orth ſein ſubſtantz/ an dem anderen ſein würckung.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s11828" xml:space="preserve">Das gemüt hatt vier habitus oder gebreüchliche eigenſchafften. </s>
            <s xml:id="echoid-s11829" xml:space="preserve">zůhand-
              <lb/>
            len/ ſo fürſichtigkeit oder weißheit genennet. </s>
            <s xml:id="echoid-s11830" xml:space="preserve">zů würckẽ/ vnd heißet kunſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s11831" xml:space="preserve">
              <lb/>
            zů erkennen allein/ vnnd heißet ein Sciẽtia oder erfahrung. </s>
            <s xml:id="echoid-s11832" xml:space="preserve">oder iſt in den
              <lb/>
            angebornen erkantnuſſen/ vnnd dreyen vorgenden notwendigen dingen/
              <lb/>
            vnd wirt der Verſtand genẽnet/ als nam̃lich/ daß das gãtz allwegẽ größer
              <lb/>
            dann ſeine theil ſeind. </s>
            <s xml:id="echoid-s11833" xml:space="preserve">Ariſtoteles theilet die einfache erkantnuß in zwo ar-
              <lb/>
            then. </s>
            <s xml:id="echoid-s11834" xml:space="preserve">dann es iſt eintweders diſes/ ſo zům theil den ſinnen vnderworffen/
              <lb/>
            vnnd heißet ein ſcientia oder kunſt/ oder ſie ſeind ihnen nit vnderworffen/
              <lb/>
            vnd heißet die weißheit. </s>
            <s xml:id="echoid-s11835" xml:space="preserve">Vnnd ob diſes wol vngewiſſer dann die kunſt/ iſt
              <lb/>
            ſie doch vyl edler. </s>
            <s xml:id="echoid-s11836" xml:space="preserve">Alſo werden in gemein fünff Habitus vnd gebreüchliche
              <lb/>
            eigen ſchafften des gemüts/ durch wölche es faſt beſteth vnd erkẽnet wirt. </s>
            <s xml:id="echoid-s11837" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Die aller edelſte iſt/ derẽ man den minſtẽ theil hatt/ nam̃lich die Weißheit.</s>
            <s xml:id="echoid-s11838" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s11839" xml:space="preserve">Darumb iſt das gemüt der beſſer theil an der ſeel/ ſo an der ſubſtãtz vnd
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0417-01" xlink:href="note-0417-01a" xml:space="preserve">was glaub
                <lb/>
              ſeye.</note>
            ſeiner würckung ewig iſt/ vnd iſt etwas anders dañ die vorbereitung/ dañ
              <lb/>
            es mag etwas ſein/ wie auch die erſt matery. </s>
            <s xml:id="echoid-s11840" xml:space="preserve">Wie auch der leblichen geyſterẽ
              <lb/>
            růw ein ſchlaaff/ alſo iſt diſem der glaub. </s>
            <s xml:id="echoid-s11841" xml:space="preserve">wie auch der vollkommẽ ſchlaaff
              <lb/>
            ein vollkommen růw der geiſteren/ alſo iſt diſer ein vollkommene růw des
              <lb/>
            gemüts. </s>
            <s xml:id="echoid-s11842" xml:space="preserve">dann der vernünfftigen ſeel würckung höret zů beyden theilen vff.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s11843" xml:space="preserve">darũb haben die ein kleineren glaubẽ/ ſo einer ſterckerẽ vernũfft ſeind/ wie
              <lb/>
            auch in dem ſchlaaff/ die ſeel faſt frey/ ſich zů dem höchſten gemüt thůt/ zů
              <lb/>
            künfftige ding ſicht/ vnd nicht handlet/ alſo wirt auch im glaubẽ ein einig-
              <lb/>
            keit des vnſeren vnd des höchſten gemüt. </s>
            <s xml:id="echoid-s11844" xml:space="preserve">darumb handlet es etwas/ vnnd
              <lb/>
            ſicht nit zůkünfftige ding.</s>
            <s xml:id="echoid-s11845" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s11846" xml:space="preserve">Wie aber auch ehe ein berg ſich verſetzet/ dañ daß yenen ein lere ſtatt ſein
              <lb/>
            ſolte/ oder die matery ſich auſſerthalben die natur ſtrecken/ alſo wirt diſe ei-
              <lb/>
            nigkeit che laſſen die gantze welt zergehn/ dann das ſie nit wolt eins ſein vñ
              <lb/>
            ſich von einanderen ſünderen. </s>
            <s xml:id="echoid-s11847" xml:space="preserve">Wie aber das warhafft gemüt den willẽ hat/
              <lb/>
            alſo iſt alle ding recht abgetheilet. </s>
            <s xml:id="echoid-s11848" xml:space="preserve">darum můß alle ding dem glauben noch
              <lb/>
            beſchehen. </s>
            <s xml:id="echoid-s11849" xml:space="preserve">Wie aber in dem ſchlaff nit alle zeyt die ſeel hinauß faret/ auch
              <lb/>
            nitt zůkünfftige ding rathet vnnd ein wider glantz hatt/ alſo vyl minder
              <lb/>
            iſt ein einigkeit jm glauben. </s>
            <s xml:id="echoid-s11850" xml:space="preserve">Dann wañ die ſeel vnrein/ oder von außerlich
              <lb/>
            en anfechtungen betrübt/ vereinbaret ſie ſich nit/ faret auch nit hinauß.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s11851" xml:space="preserve">doch wellend wir von dem zů anderẽ zeyten reden. </s>
            <s xml:id="echoid-s11852" xml:space="preserve">darũb iſt diſes die höchſt
              <lb/>
            vollkommenheit diſes zergengklichen ſthats. </s>
            <s xml:id="echoid-s11853" xml:space="preserve">zů erſt namlich als jm leib/ da
              <lb/>
            mit es ein ſolliches ſeye. </s>
            <s xml:id="echoid-s11854" xml:space="preserve">zů dem anderen daß es diſes ſeye/ ſo in dem iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s11855" xml:space="preserve">dann
              <lb/>
            die ſeel iſt menſchlich. </s>
            <s xml:id="echoid-s11856" xml:space="preserve">demnach daß ein ewig gemüt darinnen. </s>
            <s xml:id="echoid-s11857" xml:space="preserve">zů letſt daß
              <lb/>
            es ſich als durch einen ſchlaff mit dem göttlichen vereinbare. </s>
            <s xml:id="echoid-s11858" xml:space="preserve">Bey dem ei-
              <lb/>
            nen iſt es/ als wann die geiſter vnnd leipliche vnrůw geſtillet. </s>
            <s xml:id="echoid-s11859" xml:space="preserve">bey dem an-
              <lb/>
            deren aber kommet es gar über ein/ als wann ſeine eigenſchafften faſt hin-
              <lb/>
            genommen.</s>
            <s xml:id="echoid-s11860" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>