420398M. VITR VVII POLL.
tardius fluendo dilatat morando ſpatia, &
efficit horas in Cancri ſigno
ſolſtitiales. A Cancro cum proclinat, & peragit per Leonem & Virgi-
nem, ad Libræ partis octauæ puncta reuertendo, & gradatim corripiendo
ſpatia, contrahit horas, & ita perueniens ad puncta Libræ, æquinoctiales
rurſus reddit horas. Per Scorpionis verò ſpatia & Sagittarii procliuius de-
primens ſeſe foramen, rediensq́; circumactione ad Capricorni partem
octauam, reſtituitur celeritate ſalientis ad brumales horarum breuitates.
Quæ ſunt in horologiorum deſcriptionibus rationes & apparatus, vt ſint
ad vſum expeditiores, quàm aptiſsime potui perſcripſi. Reſtat nunc de
machinationibus, & de earum principiis ratiocinari. Itaque de his vt cor-
pus emendatum Architecturæ perficiatur, in ſequenti volumine inci-
piam ſcribere.
ſolſtitiales. A Cancro cum proclinat, & peragit per Leonem & Virgi-
nem, ad Libræ partis octauæ puncta reuertendo, & gradatim corripiendo
ſpatia, contrahit horas, & ita perueniens ad puncta Libræ, æquinoctiales
rurſus reddit horas. Per Scorpionis verò ſpatia & Sagittarii procliuius de-
primens ſeſe foramen, rediensq́; circumactione ad Capricorni partem
octauam, reſtituitur celeritate ſalientis ad brumales horarum breuitates.
Quæ ſunt in horologiorum deſcriptionibus rationes & apparatus, vt ſint
ad vſum expeditiores, quàm aptiſsime potui perſcripſi. Reſtat nunc de
machinationibus, & de earum principiis ratiocinari. Itaque de his vt cor-
pus emendatum Architecturæ perficiatur, in ſequenti volumine inci-
piam ſcribere.
Scaphen ſiue hemiſphærium Ariſtarchus.
] Genera horologiorum
ſunt, ſicut & reliqua quæ ſequuntur, dicta à figura. Scaphia tradit Martian{us}
Capella lib. Geometriæ, vaſa eſſe rotunda, ærea, in quib{us} ſtyli in medio fundo ſui
proceritate horarum duct{us} diſcriminant. Vocabulum ipſum indicat non tam fuiſſe
rotunda, quàm ſcaphæ nauigioli excauata lineamento. Niſi concauitatem tantum
reſpexerint, ἀπὸ {Των} σκἀτΤμ, quod innuit Vitruui{us} cum inquit, ſiue hemiſphæ-
rium, ſi idem putauit. Potuit tamen id horologij, & ſcaphæ, & hemiſphærij defor-
mari excauaríue curuatura.
ſunt, ſicut & reliqua quæ ſequuntur, dicta à figura. Scaphia tradit Martian{us}
Capella lib. Geometriæ, vaſa eſſe rotunda, ærea, in quib{us} ſtyli in medio fundo ſui
proceritate horarum duct{us} diſcriminant. Vocabulum ipſum indicat non tam fuiſſe
rotunda, quàm ſcaphæ nauigioli excauata lineamento. Niſi concauitatem tantum
reſpexerint, ἀπὸ {Των} σκἀτΤμ, quod innuit Vitruui{us} cum inquit, ſiue hemiſphæ-
rium, ſi idem putauit. Potuit tamen id horologij, & ſcaphæ, & hemiſphærij defor-
mari excauaríue curuatura.
A Cteſibio Alexandrino, qui etiam ſpiritus naturales pneu-
maticáſque res inuenit. ] Hoc dicit etiam Plini{us} lib. VII. cap. XXXVII.
Pneumatica autem organa, quaſi dic{as} ſpiritalia, ſunt machinæ, quib{us} vi aëris
concepti\’ ſpirit{us}, aqua extollitur. Quæcunque igitur nulla manifesta cauſa, ſed
aëris vi aut fiunt, aut mouentur, ea certè pneumaticis organis fieri intelligim{us}, ſi-
cut quæ aquarum expreßionib{us} fiunt, hydraulicis, quaſi fistulis contenta aqua.
Extant pneumatica Heronis Alexandrini.
maticáſque res inuenit. ] Hoc dicit etiam Plini{us} lib. VII. cap. XXXVII.
Pneumatica autem organa, quaſi dic{as} ſpiritalia, ſunt machinæ, quib{us} vi aëris
concepti\’ ſpirit{us}, aqua extollitur. Quæcunque igitur nulla manifesta cauſa, ſed
aëris vi aut fiunt, aut mouentur, ea certè pneumaticis organis fieri intelligim{us}, ſi-
cut quæ aquarum expreßionib{us} fiunt, hydraulicis, quaſi fistulis contenta aqua.
Extant pneumatica Heronis Alexandrini.
Per canalem lineam in angulum deduxit.
] Id eſt funiculum, vt
alibi interpretati ſum{us}. Vtitur & lib. IIII. cap. IIII. Sic Palladi{us} lib. III. cap.
IX. Lineam (inquit) ſeruatis ijs ſpatijs, quæ placuerit custodire, candidis ſignis, vel
quibuſcunque notabim{us}, tunc tenſa per tabulam linea, & c.
alibi interpretati ſum{us}. Vtitur & lib. IIII. cap. IIII. Sic Palladi{us} lib. III. cap.
IX. Lineam (inquit) ſeruatis ijs ſpatijs, quæ placuerit custodire, candidis ſignis, vel
quibuſcunque notabim{us}, tunc tenſa per tabulam linea, & c.
Cum animaduertiſſet ex tractu cœli.
] Nullo negotio vidim{us} ſori-
bendum eſſe ex tactu, nihilomin{us} putauim{us} adnotandum, ne oſcitantem fugeret.
bendum eſſe ex tactu, nihilomin{us} putauim{us} adnotandum, ne oſcitantem fugeret.
Hydraulicas machinas primus inſtituit.
] Hoc Plini{us} refert dicto
XXXVII. cap. & Athenæ{us} lib. IIII. dipnoſophiston. De hydraulicis dixi modo,
& cap. I. lib. I.
XXXVII. cap. & Athenæ{us} lib. IIII. dipnoſophiston. De hydraulicis dixi modo,
& cap. I. lib. I.