Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Page concordance

< >
Scan Original
341 39
342 40
343 41
344 42
345 43
346 44
347 45
348 46
349 47
350 48
351 49
352 50
353 51
354 52
355 53
356 54
357 55
358 56
359 57
360 58
361 59
362 60
363 61
364 62
365 63
366 64
367 65
368 66
369 67
370 68
< >
page |< < (142) of 778 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="lat" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1132" type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s28542" xml:space="preserve">
              <pb o="142" file="0444" n="444" rhead="VITELLONIS OPTICAE"/>
            ſuperficiei circuli maior uel minor ſemidiametro d a:</s>
            <s xml:id="echoid-s28543" xml:space="preserve"> ſit tamẽ angulus d a z æqualis angulo g a z, &
              <lb/>
            angulus e a z æqualis angulo b a z.</s>
            <s xml:id="echoid-s28544" xml:space="preserve"> Dico, quòd adhuc diametri d b & e g uidebuntur æquales:</s>
            <s xml:id="echoid-s28545" xml:space="preserve"> quo-
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0444-01" xlink:href="fig-0444-01a" number="484">
                <variables xml:id="echoid-variables464" xml:space="preserve">e z b a d g z</variables>
              </figure>
            niam enim linea d a eſt ęqualis a g, & linea z a communis duobus trigo-
              <lb/>
            nis z a g, & z a d:</s>
            <s xml:id="echoid-s28546" xml:space="preserve"> eſt quoq;</s>
            <s xml:id="echoid-s28547" xml:space="preserve"> ex hypotheſi angulus d a z æqualis angulo g
              <lb/>
            a z:</s>
            <s xml:id="echoid-s28548" xml:space="preserve"> erit per 4 p 1 linea z d æqualis lineæ z g, & angulus d z a æqualis an-
              <lb/>
            gulo g z a:</s>
            <s xml:id="echoid-s28549" xml:space="preserve"> ergo per 19 uel 20 huius baſis d a uidebitur æqualis g a baſi.</s>
            <s xml:id="echoid-s28550" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Similiter quoq;</s>
            <s xml:id="echoid-s28551" xml:space="preserve"> per eadem demonſtrabitur angulus e z a æqualis angu-
              <lb/>
            lo b z a:</s>
            <s xml:id="echoid-s28552" xml:space="preserve"> & per pręmiſſa uidebitur linea e a ęqualis lineæ b a, & angulus a
              <lb/>
            z g æqualis eſt angulo a z d, & angulus e z a æqualis angulo a z g:</s>
            <s xml:id="echoid-s28553" xml:space="preserve"> ideo
              <lb/>
            accidit ut totalis angulus d z b totali angulo e z g ſit æqualis.</s>
            <s xml:id="echoid-s28554" xml:space="preserve"> Videbitur
              <lb/>
            ergo, ut ſuprà patuit, diameter d b æqualis diametro e g.</s>
            <s xml:id="echoid-s28555" xml:space="preserve"> Quod eſt pro-
              <lb/>
            poſitum.</s>
            <s xml:id="echoid-s28556" xml:space="preserve"> Poſsibile eſt autem hoc in quibuſdam diametris accidere, non
              <lb/>
            autem in omnibus diametris circuli taliter uiſui oppoſiti:</s>
            <s xml:id="echoid-s28557" xml:space="preserve"> nõ ergo opor-
              <lb/>
            tet quòd omnes diametri illius circuli uideantur æquales:</s>
            <s xml:id="echoid-s28558" xml:space="preserve"> non enim
              <lb/>
            illæ diametri uidebuntur æquales, cum quibus linea z a facit angulos
              <lb/>
            in æquales.</s>
            <s xml:id="echoid-s28559" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div1134" type="section" level="0" n="0">
          <head xml:id="echoid-head903" xml:space="preserve" style="it">55. Sirect a linea à centro circuli centro oculi incidens, non eri-
            <lb/>
          gatur ſuper ſuperficiem circuli, ne æquales angulos contineat cum
            <lb/>
          diametris, ſit́ maior ſemidiametro: diametri illius circuliinæqua-
            <lb/>
          les apparebunt: totus́ circulus uidebitur ſectio columnaris: cuius
            <lb/>
          maxima eſt diameter illa, cui perpendiculariter incidit linea radia-
            <lb/>
          lis. Euclides 37. 39 th. opt.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s28560" xml:space="preserve">Eſto circulus a g b d:</s>
            <s xml:id="echoid-s28561" xml:space="preserve"> cuius centrum z:</s>
            <s xml:id="echoid-s28562" xml:space="preserve"> & ducantur diametri a b & g d, ſe ad inuicem orthogona
              <lb/>
            liter ſecantes:</s>
            <s xml:id="echoid-s28563" xml:space="preserve"> ſitq́;</s>
            <s xml:id="echoid-s28564" xml:space="preserve"> centrum oculi e:</s>
            <s xml:id="echoid-s28565" xml:space="preserve"> à quo ducatur linea e z ad centrum circuli, diametro quidem d
              <lb/>
            g ſecundum angulum rectum perpendiculariter incidens, diametro uerò a b obliquè, ut acciderit:</s>
            <s xml:id="echoid-s28566" xml:space="preserve">
              <lb/>
            non erit ergo linea e z erecta ſuper ſuperficiem circuli:</s>
            <s xml:id="echoid-s28567" xml:space="preserve"> ſitq́ linea e z maior ſemidiametro circuli.</s>
            <s xml:id="echoid-s28568" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Dico, quòd diametri a b & g d uidebuntur in æquales:</s>
            <s xml:id="echoid-s28569" xml:space="preserve"> & g d maxima quidem, a b uerò minima:</s>
            <s xml:id="echoid-s28570" xml:space="preserve"> &
              <lb/>
            quòd totus circulus uidebitur altera parte longior, ueluti ſectio columnaris:</s>
            <s xml:id="echoid-s28571" xml:space="preserve"> & quòd omnis dia-
              <lb/>
            meter circuli, quæ ceciderit propior minimæ, uidebitur minor remotiore ab illa:</s>
            <s xml:id="echoid-s28572" xml:space="preserve"> & duæ tãtùm dia-
              <lb/>
            metri apparebunt æquales, ut illæ, quæ æqualiter diſtant ab utraq;</s>
            <s xml:id="echoid-s28573" xml:space="preserve"> parte à minima diametro, quæ
              <lb/>
            eſt a b.</s>
            <s xml:id="echoid-s28574" xml:space="preserve"> Quoniam enim diameter g d eſt perpendicularis ſuper diametrum a b, & ſuper lineam z e,
              <lb/>
            palàm per 4 p 11 quoniam linea g z eſt perpendicularis ſuper ſuperficiem, in qua ſunt lineæ e z & a
              <lb/>
            z, uel a b:</s>
            <s xml:id="echoid-s28575" xml:space="preserve"> ergo per 18 p 11 erit circulus propoſitus orthogonalis ſuper ſuperficiem e a z:</s>
            <s xml:id="echoid-s28576" xml:space="preserve"> ergo & e a z
              <lb/>
            ſuperficies erecta erit ſuper circulum.</s>
            <s xml:id="echoid-s28577" xml:space="preserve"> Ducatur ergo à puncto e ſuper ſuperficiem circuli a b g d
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0444-02" xlink:href="fig-0444-02a" number="485">
                <variables xml:id="echoid-variables465" xml:space="preserve">k e a i p g z d s b t</variables>
              </figure>
            perpendicularis per 11 p 11:</s>
            <s xml:id="echoid-s28578" xml:space="preserve"> hæc itaque per præmiſſa ne-
              <lb/>
            ceſſariò cadet in communem ſectionem illarum ſuper-
              <lb/>
            ficierum, quæ eſt a b:</s>
            <s xml:id="echoid-s28579" xml:space="preserve"> cadat ergo, & ſit e k:</s>
            <s xml:id="echoid-s28580" xml:space="preserve"> & ducantur li-
              <lb/>
            neæ e a, e b, e d, e g:</s>
            <s xml:id="echoid-s28581" xml:space="preserve"> producaturq́ diameter circuli alia,
              <lb/>
            quæ ſit s z p, conſtituens cum diametro g z d angulum
              <lb/>
            p z d æqualem angulo g z s per 15 p 1:</s>
            <s xml:id="echoid-s28582" xml:space="preserve"> ducatur quoque
              <lb/>
            alia diameter, quæ ſit i z t:</s>
            <s xml:id="echoid-s28583" xml:space="preserve"> ita ut anguli g z s & i z g ſint
              <lb/>
            æquales.</s>
            <s xml:id="echoid-s28584" xml:space="preserve"> Quia itaque à puncto e in aere dato ſuper ſub-
              <lb/>
            ſtratam planam ſuperficiem circuli, qui eſt a b g d, du-
              <lb/>
            cuntur duæ lineæ, una perpendiculariter, quæ eſt e k, &
              <lb/>
            alia obliquè, quæ eſt e z, & inter puncta incidentiæ, quæ
              <lb/>
            ſunt k & z, copulatur linea z k in ipſa ſuperſicie:</s>
            <s xml:id="echoid-s28585" xml:space="preserve"> patet
              <lb/>
            per 39 th.</s>
            <s xml:id="echoid-s28586" xml:space="preserve"> 1 huius, quoniam angulus e z k minimus eſt o-
              <lb/>
            mnium angulorum ſub linea e z obliquè incidente, &
              <lb/>
            ſemidiametro z i uel z p, uel quacunq;</s>
            <s xml:id="echoid-s28587" xml:space="preserve"> alia diametro con
              <lb/>
            tentorum:</s>
            <s xml:id="echoid-s28588" xml:space="preserve"> & omnis angulus iſtorum angulorum pro-
              <lb/>
            pinquior angulo e z k eſt minor remotiore:</s>
            <s xml:id="echoid-s28589" xml:space="preserve"> duo quo que
              <lb/>
            anguli ex utraque parte æqualiter angulo e z k appro-
              <lb/>
            ximantes, ut ſunt anguli i z k, & p z k inter ſe ſunt æqua-
              <lb/>
            les.</s>
            <s xml:id="echoid-s28590" xml:space="preserve"> Copulentur quoq;</s>
            <s xml:id="echoid-s28591" xml:space="preserve"> lineæ e i, e s, e p, e t.</s>
            <s xml:id="echoid-s28592" xml:space="preserve"> Quia itaq;</s>
            <s xml:id="echoid-s28593" xml:space="preserve"> ab
              <lb/>
            angulis duorũ trigonorũ d e g & t e i, ad medietates ſua-
              <lb/>
            rũ baſiũ æqualiũ in trigono d e g linea e z perpẽdicula-
              <lb/>
            riter incidit, & in trigono tei obliquè, eſtq́;</s>
            <s xml:id="echoid-s28594" xml:space="preserve"> linea e z ma
              <lb/>
            ior medietate utriuſq;</s>
            <s xml:id="echoid-s28595" xml:space="preserve"> illarũ baſium g d, & i t, ut patet ex
              <lb/>
            hypotheſi:</s>
            <s xml:id="echoid-s28596" xml:space="preserve"> ergo ք 49 th.</s>
            <s xml:id="echoid-s28597" xml:space="preserve"> 1 huius erit angulus d e g maior
              <lb/>
            angulo t e i:</s>
            <s xml:id="echoid-s28598" xml:space="preserve"> ergo ք 20 huius diameter d g uidebitur ma-
              <lb/>
            ior diametro i t.</s>
            <s xml:id="echoid-s28599" xml:space="preserve"> Et quoniã, ut oſtẽſum eſt ք 39 th.</s>
            <s xml:id="echoid-s28600" xml:space="preserve"> 1 huius,
              <lb/>
            angulus e z i eſt maior angulo e z a, ambabus uerò baſib.</s>
            <s xml:id="echoid-s28601" xml:space="preserve"> trigonorũ t e i & a e b, quæ ſunt i t & a b, ad
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>