Clavius, Christoph, Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur

Page concordance

< >
Scan Original
331 315
332 316
333 317
334 318
335 319
336 320
337 321
338 322
339 323
340 324
341 325
342 326
343 327
344 328
345 329
346 330
347 331
348 332
349 333
350 334
351 335
352 336
353 337
354 338
355 339
356 340
357 341
358 342
359 343
360 344
< >
page |< < (431) of 677 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="it" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1457" type="section" level="1" n="353">
          <pb o="431" file="0447" n="447" rhead="LIBER QVARTVS."/>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s28301" xml:space="preserve">HAEC omnia alijs quoque horologijs conueniunt, prout altitudo poli ſuper circulos maximos, qui-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0447-01" xlink:href="note-0447-01a" xml:space="preserve">Quomodo idé
                <lb/>
              ſciatur in aliis
                <lb/>
              horologiis.</note>
            bus eorum plana æquidiſtant, maior fuerit, æqualiſue, aut minor maxima Solis declinatione, aut denique
              <lb/>
            nulla. </s>
            <s xml:id="echoid-s28302" xml:space="preserve">Ita k
              <unsure/>
            ides in horologijs, quæ lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s28303" xml:space="preserve">2. </s>
            <s xml:id="echoid-s28304" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s28305" xml:space="preserve">3. </s>
            <s xml:id="echoid-s28306" xml:space="preserve">deſcripſimus, nempe in horizontali, verticali, Aequinoctia
              <lb/>
            li, Declinante à verticali, Declinante ab Horizonte, Inclinato ad Horizontem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s28307" xml:space="preserve">in Declinante ſimul
              <lb/>
            ac inclinato, in quo propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s28308" xml:space="preserve">38. </s>
            <s xml:id="echoid-s28309" xml:space="preserve">ſuperioris lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s28310" xml:space="preserve">arcus ſignorum delineauimus, locum ſtyli extra tropicos
              <lb/>
            eſſe conſtitutum; </s>
            <s xml:id="echoid-s28311" xml:space="preserve">quia altitudo poli ſupra maximos circulos, quibus ea horologia ſunt parallela, maximã
              <lb/>
            Solis declinationem ſuperat: </s>
            <s xml:id="echoid-s28312" xml:space="preserve">In horologio autem horizontali, quod in ſcholio propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s28313" xml:space="preserve">2. </s>
            <s xml:id="echoid-s28314" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s28315" xml:space="preserve">2. </s>
            <s xml:id="echoid-s28316" xml:space="preserve">contine-
              <lb/>
            tur, locum ſtyli intra tropicum cadere; </s>
            <s xml:id="echoid-s28317" xml:space="preserve">quoniã altitudo poli ſupra illum Horizontem minor eſt maxima
              <lb/>
            declinatione Solis: </s>
            <s xml:id="echoid-s28318" xml:space="preserve">In horologio denique Meridiano, Polari, Declinante ſimul ac inclinato, quod tertio
              <lb/>
            loco conſtruximus propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s28319" xml:space="preserve">37. </s>
            <s xml:id="echoid-s28320" xml:space="preserve">ſuperioris lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s28321" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s28322" xml:space="preserve">in horologiis ſphæræ rectæ hoc lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s28323" xml:space="preserve">compoſitis, ſtylum ca-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0447-02" xlink:href="note-0447-02a" xml:space="preserve">10</note>
            dere in ipſam lineam æquinoctialem, propterea quòd nulla eſt altitudo poli ſupra circulos maximos, qui-
              <lb/>
            bus ca horologia æquidiſtant.</s>
            <s xml:id="echoid-s28324" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div1461" type="section" level="1" n="354">
          <head xml:id="echoid-head367" xml:space="preserve">PROBLEMA 12. PROPOSITIO 12.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s28325" xml:space="preserve">GNOMONEM cuiuſcunque horologii proprio in loco ita col-
              <lb/>
            locare, vt ad planum horologij rectus ſit, eiuſq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s28326" xml:space="preserve">verticem in propriam
              <lb/>
            ſedem, ſi quando ab ea deflexerit, reſtituere.</s>
            <s xml:id="echoid-s28327" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="left" xml:space="preserve">20</note>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s28328" xml:space="preserve">SIT ſtylus, ſiue gnomon cuiuſuis horologii A B, eiuſq́ue locus in puncto A, in quo ita eum
              <lb/>
            oporteat horologio infigere, vt ad planum horologii rectus ſit, &</s>
            <s xml:id="echoid-s28329" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s28330" xml:space="preserve">Ex A, loco ſtyli circulus in
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0447-04" xlink:href="note-0447-04a" xml:space="preserve">Qua ratione
                <lb/>
              ſlylus rectus ad
                <lb/>
              planum horelo
                <lb/>
              gii fit colloc@@-
                <lb/>
              dus.</note>
            horologii plano deſcribatur C D E, cuiuslibet magnitudinis, in quo tria puncta eligantur vtcun-
              <lb/>
            que C, D, E. </s>
            <s xml:id="echoid-s28331" xml:space="preserve">Deinde in A, erigatur ſtylus A B, eiuſq́ue vertex B, hinc inde moueatur, donec be-
              <lb/>
            neficio circini deprehendantur æquales tres rectæ, quæ ex punctis C, D, E, ad verticem B, perti-
              <lb/>
            nent. </s>
            <s xml:id="echoid-s28332" xml:space="preserve">Dico tunc gnomonem A B, ad
              <lb/>
            planum horologii, in quo circulus
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0447-01" xlink:href="fig-0447-01a" number="296">
                <image file="0447-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0447-01"/>
              </figure>
            C D E, exiſtit, rectum eſſe. </s>
            <s xml:id="echoid-s28333" xml:space="preserve">Si enim
              <lb/>
            nõ dicatur eſſe rectus, demitti intel-
              <lb/>
            ligatur ex vertice B, ad planũ horo-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0447-05" xlink:href="note-0447-05a" xml:space="preserve">30</note>
            logii alia linea perpendicularis B F,
              <lb/>
            ſi fieri poteſt, cadens in punctum F,
              <lb/>
            diuerſum ab A. </s>
            <s xml:id="echoid-s28334" xml:space="preserve">Ductis rectis C F,
              <lb/>
            D F, E F, erit per defin. </s>
            <s xml:id="echoid-s28335" xml:space="preserve">3. </s>
            <s xml:id="echoid-s28336" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s28337" xml:space="preserve">11. </s>
            <s xml:id="echoid-s28338" xml:space="preserve">Eu
              <lb/>
            clidis ad omnes has recta B F, per-
              <lb/>
            pendicularis, atque adeo triangula
              <lb/>
            B F C, B F D, B F E, rectãgula erunt;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s28339" xml:space="preserve">ac propterea & </s>
            <s xml:id="echoid-s28340" xml:space="preserve">quadratum ex B C,
              <lb/>
            quadratis ex B F, F C, & </s>
            <s xml:id="echoid-s28341" xml:space="preserve">quadratũ ex
              <lb/>
            B D, quadratis ex B F, F D, & </s>
            <s xml:id="echoid-s28342" xml:space="preserve">quadra-
              <lb/>
            tũ ex B E, quadratis ex B F, F E, ęqua-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0447-06" xlink:href="note-0447-06a" xml:space="preserve">40</note>
              <note position="right" xlink:label="note-0447-07" xlink:href="note-0447-07a" xml:space="preserve">49. primi.</note>
            le erit. </s>
            <s xml:id="echoid-s28343" xml:space="preserve">Quia verò quadrata trium li-
              <lb/>
            nearum B C, B D, B E, quæ æquales
              <lb/>
            ponuntur, æqualia ſunt, erunt qua-
              <lb/>
            drata ex B F, F C, tam quadratis ex
              <lb/>
            B F, F D, quàm quadratis ex B F,
              <lb/>
            F E, æqualia. </s>
            <s xml:id="echoid-s28344" xml:space="preserve">Ablato ergo commu-
              <lb/>
            ni quadrato rectę B F, æqualia remanebunt quadrata rectarum F C, F D, F E; </s>
            <s xml:id="echoid-s28345" xml:space="preserve">ac idcirco & </s>
            <s xml:id="echoid-s28346" xml:space="preserve">ipſę
              <lb/>
            rectæ æquales erunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s28347" xml:space="preserve">Punctum ergo F, centrum erit circuli C D E, quod eſt abſurdum. </s>
            <s xml:id="echoid-s28348" xml:space="preserve">Eſt enim
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0447-08" xlink:href="note-0447-08a" xml:space="preserve">9. tertij.</note>
            A, centrum dicti circuli. </s>
            <s xml:id="echoid-s28349" xml:space="preserve">Non igitur ex B, vertice ſtyli ad planum horologii perpendicularis de-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0447-09" xlink:href="note-0447-09a" xml:space="preserve">50</note>
            miſſa cadet in F, punctum ab A, diuerſum, ac proinde in A, cadet. </s>
            <s xml:id="echoid-s28350" xml:space="preserve">Quare recta A B, ita erecta, ut
              <lb/>
            tres rectæ C B, D B, E B, ſint æquales, ad planum propoſitum perpendicularis erit.</s>
            <s xml:id="echoid-s28351" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="right" xml:space="preserve">Quantum in-
            <lb/>
          ter ſe diſtare de
            <lb/>
          beant erura eir
            <lb/>
          cini, vt benefi-
            <lb/>
          cio circuli ſty-
            <lb/>
          lus ad planum
            <lb/>
          horologii re-
            <lb/>
          ctus ſtatuatur.</note>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s28352" xml:space="preserve">VT autem ſciamus, quanto interuallo inter ſe diſtare debeãt circini crura, vt vno crure poſito
              <lb/>
            in tribus quibuſcunque punctis circunferentię C D E, altero verticem ſtyli B, ad horologii planũ
              <lb/>
            recti attingamus, deſcribemus triangulum rectangulum G H I, cuius latus G H, ſtylo, & </s>
            <s xml:id="echoid-s28353" xml:space="preserve">G I, ſemi-
              <lb/>
            diametro A E, ſit æquale. </s>
            <s xml:id="echoid-s28354" xml:space="preserve">Nam interuallum rectæ I H, æquale erit ſingulis interuallis inter pun-
              <lb/>
            cta C, D, E, & </s>
            <s xml:id="echoid-s28355" xml:space="preserve">verticem B, ſi ſtylus ad planum horologii rectus fuerit. </s>
            <s xml:id="echoid-s28356" xml:space="preserve">Cum enim duo latera
              <lb/>
            G H, G I, trianguli G H I, æqualia ſint duobus lateribus A B, A E, trianguli A B E, habeantq́ue
              <lb/>
            angulos G, A, æquales, vtpote rectos, erunt quoque baſes I H, E B, æquales inter ſe; </s>
            <s xml:id="echoid-s28357" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s28358" xml:space="preserve">eadem ra-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0447-11" xlink:href="note-0447-11a" xml:space="preserve">4. primi.</note>
            tione I H, rectis D B, C B, æqualis oſtendetur. </s>
            <s xml:id="echoid-s28359" xml:space="preserve">Itaque vt ſtylum A B, in puncto A, ita figamus, vt
              <lb/>
            rectus ſit ad planum horologii, neceſſe eſt, vt vno pede circini in quouis puncto </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>