Clavius, Christoph
,
Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Figures
Content
Thumbnails
Table of figures
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 432
[out of range]
>
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 432
[out of range]
>
page
|<
<
(432)
of 677
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
it
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div1461
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
354
">
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28359
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
432
"
file
="
0448
"
n
="
448
"
rhead
="
GNOMONICES
"/>
C D E, poſito, alter verticem B, attingat, ſi interuallum inter circini pedes interiectum rectæ
<
lb
/>
I H, ſuerit æquale, vt ex demonſtratis perſpicuum relinquitur.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28360
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28361
"
xml:space
="
preserve
">IAM verò, ſi quando vertex gnomonis inflectatur, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28362
"
xml:space
="
preserve
">à proprio dimoueatur loco, ita eum re-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0448-01
"
xlink:href
="
note-0448-01a
"
xml:space
="
preserve
">Qua uia ſtylus
<
lb
/>
in propriam ſe
<
lb
/>
dem, @i quando
<
lb
/>
ao
<
unsure
/>
ca deflexe
<
lb
/>
@, reitituatut.</
note
>
ſtituemus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28363
"
xml:space
="
preserve
">Ex A, loco ſtyli in horo-
<
lb
/>
logio ducta recta vtcunque A B, quę
<
lb
/>
<
figure
xlink:label
="
fig-0448-01
"
xlink:href
="
fig-0448-01a
"
number
="
297
">
<
image
file
="
0448-01
"
xlink:href
="
http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0448-01
"/>
</
figure
>
vel ſtylo ſit æqualis, vt in priore
<
lb
/>
triangulo inferiore, vel maior, vt in
<
lb
/>
poſteriore, ducemus per B, ad A B,
<
lb
/>
perpendicularem C D, rectalq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28364
"
xml:space
="
preserve
">B C,
<
lb
/>
B D, rectę A B, æquales ponemus.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28365
"
xml:space
="
preserve
">
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0448-02
"
xlink:href
="
note-0448-02a
"
xml:space
="
preserve
">10</
note
>
Deinde ex A C, rectam A E, ſtylo
<
lb
/>
auferemus æqualem, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28366
"
xml:space
="
preserve
">interuallo
<
lb
/>
D E, æqualem abſcindomus D F.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28367
"
xml:space
="
preserve
">Dico ſi circino accipiatur interual-
<
lb
/>
lum D F, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28368
"
xml:space
="
preserve
">vertex gnomonis hinc
<
lb
/>
inde moueatur, donec vno pede cir-
<
lb
/>
cini in punctis C, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28369
"
xml:space
="
preserve
">D, poſito, alte-
<
lb
/>
ro verticem attingamus, reſtitutum
<
lb
/>
eſſe gnomonis verticem, ita vt rur-
<
lb
/>
ſum ſtylus ad horologii planum re-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0448-03
"
xlink:href
="
note-0448-03a
"
xml:space
="
preserve
">20</
note
>
ctus ſit in puncto A. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28370
"
xml:space
="
preserve
">Intelligatur
<
lb
/>
enim in A, ſtylus A G, ad planum
<
lb
/>
horologii rectus, coniunganturq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28371
"
xml:space
="
preserve
">re-
<
lb
/>
ctæ D E, D G, G C. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28372
"
xml:space
="
preserve
">Et quoniam late
<
lb
/>
ra B A, B C, æqualia ſunt, erunt an-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0448-04
"
xlink:href
="
note-0448-04a
"
xml:space
="
preserve
">5. primi.</
note
>
guli A, C, æquales. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28373
"
xml:space
="
preserve
">Exiſtente ergo B.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28374
"
xml:space
="
preserve
">recto, erit angulus B A C, ſemirectus, cum omnes tres anguli trianguli A B C, duobus ſint
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0448-05
"
xlink:href
="
note-0448-05a
"
xml:space
="
preserve
">32. primi.</
note
>
rectis æquales. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28375
"
xml:space
="
preserve
">Eadem ratione ſemirectus oſtendetur angulus B A D, ac proinde totus
<
lb
/>
C A D, rectus erit, nec non rectę A C, A D, inter ſe erunt æquales, ob triangula A B C,
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0448-06
"
xlink:href
="
note-0448-06a
"
xml:space
="
preserve
">4. primi.</
note
>
A B D, in quibus duo latera B A, B C, duobus lateribus B A, B D, ſunt æqualia, angulosq́;
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28376
"
xml:space
="
preserve
">
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0448-07
"
xlink:href
="
note-0448-07a
"
xml:space
="
preserve
">30</
note
>
comprehendunt æquales ad B, nempe rectos. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28377
"
xml:space
="
preserve
">Rurſus quia G A, perpendicularis eſt ad pla-
<
lb
/>
num horologii, in quo triangulum A C D, exiſtit, erunt quoque per defin. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28378
"
xml:space
="
preserve
">3. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28379
"
xml:space
="
preserve
">lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28380
"
xml:space
="
preserve
">11 Euclid. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28381
"
xml:space
="
preserve
">angu
<
lb
/>
li G A C, G A D, recti. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28382
"
xml:space
="
preserve
">Itaque quoniam duo latera D A, A E, trianguli D A E duobus lateribus
<
lb
/>
D A, A G, trianguli D A G, ſunt æqualia, continentq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28383
"
xml:space
="
preserve
">angulos ad A, æquales, vtpote rectos, erunt
<
lb
/>
quoque baſes D E, D G, æquales inter ſe. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28384
"
xml:space
="
preserve
">Eodemq́ue modo oſtendemus æquales inter ſe eſle i
<
unsure
/>
e-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0448-08
"
xlink:href
="
note-0448-08a
"
xml:space
="
preserve
">4. primi.</
note
>
ctas D E, C G, propter triangula D A E, C A G, quorum duo latera D A, A E, duobus lateribus
<
lb
/>
C A, A G, æqualia ſunt, continentq́ue æquales angulos D A E, C A G, nimirum rec@os. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28385
"
xml:space
="
preserve
">Cum er-
<
lb
/>
go recta D E, atque adeò recta D F, quæ ipſi D E, æqualis ſumpta eſt, æqualis ſit tam rectæ D G,
<
lb
/>
quàm rectæ C G, quarum vtraque ex D, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28386
"
xml:space
="
preserve
">C, ad verticem ſtyli G, rectos angulos cum plano ho-
<
lb
/>
rologii facientis ducitur, neceſſe eſt, vt vno pede circini collocato tam in D, quàm in C, altero ver
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0448-09
"
xlink:href
="
note-0448-09a
"
xml:space
="
preserve
">40</
note
>
ticem ſtyli G, attingamus, ſi ſpatium inter circini pedes incluſum rectæ D F, fuerit æquale, ipſeq́;
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28387
"
xml:space
="
preserve
">ſtylus rectos cum horologii plano angulos fecetit, vt ex demonſtratis liquet. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28388
"
xml:space
="
preserve
">Gnomonem igitur
<
lb
/>
cuiuſque horologii proprio in loco collocauimus, &</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28389
"
xml:space
="
preserve
">c. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28390
"
xml:space
="
preserve
">Quod erat faciendum.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28391
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
</
div
>
<
div
xml:id
="
echoid-div1465
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
355
">
<
head
xml:id
="
echoid-head368
"
style
="
it
"
xml:space
="
preserve
">SCHOLIVM.</
head
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s28392
"
xml:space
="
preserve
">IN horologiis, quæ non declinant, vt in horizontali, verticali, polari, æquinostiali, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28393
"
xml:space
="
preserve
">inclinato ad
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0448-10
"
xlink:href
="
note-0448-10a
"
xml:space
="
preserve
">Quæ in variis
<
lb
/>
horologiis ob-
<
lb
/>
ſeruanda ſint
<
lb
/>
in conſtructio-
<
lb
/>
ne trianguli,
<
lb
/>
quo ſtylus in
<
lb
/>
proprium ſitũ
<
lb
/>
@@ſtituatur.</
note
>
Horizontem, recta A B, pręcedentis trianguli abſcindenda eſt ex linea meridiana, vt factum eſſe vides
<
lb
/>
in horizontali horologio propoſ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28394
"
xml:space
="
preserve
">4. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28395
"
xml:space
="
preserve
">libri 2. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28396
"
xml:space
="
preserve
">in quo circuli V erticales, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28397
"
xml:space
="
preserve
">paralleli Horizontis ſunt deſcri-
<
lb
/>
pti. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28398
"
xml:space
="
preserve
">In aliis autem, quæ declinant, eadem recta A B, ſumenda est in linea ſtyli, vt factum eſſe cernis in
<
lb
/>
horologio declinante a Verticali propoſ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28399
"
xml:space
="
preserve
">6. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28400
"
xml:space
="
preserve
">ſuperioris libri continente circulos Meridianos. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28401
"
xml:space
="
preserve
">Quod tamen
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0448-11
"
xlink:href
="
note-0448-11a
"
xml:space
="
preserve
">50</
note
>
neceſſarium non eſt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28402
"
xml:space
="
preserve
">Potest enim recta A B, ex loco gnomonis educi vtcunque, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28403
"
xml:space
="
preserve
">triangulum prædi-
<
lb
/>
ctum construi. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28404
"
xml:space
="
preserve
">Ita enim conſpicis in horologio Italico declinante a Verticoli propoſ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28405
"
xml:space
="
preserve
">10. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28406
"
xml:space
="
preserve
">ſuperioris lib.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28407
"
xml:space
="
preserve
">triangulum huiuſmodi eſſe confectum, ita vt recta A B, baſim trianguli bifariam diuidens maior ſit,
<
lb
/>
quàm ſtylus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28408
"
xml:space
="
preserve
">extra lineam ſtyli accepta. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28409
"
xml:space
="
preserve
">Eodem modo dictum triangulum in quocunque horologio
<
lb
/>
deſcribi poteſt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28410
"
xml:space
="
preserve
">Quod ſi quando locus gnomonis intratropicos fucrit conſtitutus, vt contingit in polari
<
lb
/>
horologio, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28411
"
xml:space
="
preserve
">nonnullis alijs, vt ſupra in ſcholio propoſ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28412
"
xml:space
="
preserve
">præcedentis docuimus, latera A C, A D, præ-
<
lb
/>
dicti trianguli, cum lineas horologii interſecent, deleri poterunt, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28413
"
xml:space
="
preserve
">ſola baſis C D, relinqui, vel cer-
<
lb
/>
tè ſegmenta ipſorum laterum, quæ extra tropicos cadunt, deſcribi tantum poterunt: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28414
"
xml:space
="
preserve
">cuius rei
<
lb
/>
exemplum habes in horologio polari ſignorum aſcendentium propoſ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28415
"
xml:space
="
preserve
">45. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28416
"
xml:space
="
preserve
">libri 2. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28417
"
xml:space
="
preserve
">Poterit quoque, ſi
<
lb
/>
placet, interuallum D F, transferri ex C, vſque ad H. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s28418
"
xml:space
="
preserve
">Item in poſteriori triangulo, in quo recta A </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>