Clavius, Christoph, Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur

Table of contents

< >
[441.] In tropico ♋, omnes latitudines vmbrarum ſuperiores ſunt; orientales vero ab occidentalibus his ſyllabis [or. occ.] diſtinguuntur.
[442.] In tropico ♋, latitudines vmbrarum partim Boreales ſunt, & partim Auſtrales, vt hæ ſyllabæ [Bor. Auſtr.] indicant.
[443.] In Æquatore omnes vmbrarum latitudines Auſtrales ſunt.
[444.] In tropico ♑, omnes vmbrarum latitudines Auſtrales ſunt, ſed ab orientalibus occidentales his ſyllabis [or. occ.] diſcernuntur.
[445.] Latitudines, longitudinesq́ue vmbrarum in horologio Superiori ad Horizontem ex parte auſtrali inclinato gr. 68. & ad Meridianum recto, pro horis à mer. & med. noc. ad latitudinem Grad. 42. In tropico ♋, latitudines vmbrarum partim ſuperiores ſunt, & partim inferiores, vt his ſyllabis [Super. Infer.] indicatur.
[446.] In Aequatore omnes latitudines vmbrarum ſunt Inferiores.
[447.] Latitudines longitudineſq́ue vmbrarum in horlogio ſuperiore declinante à meridie in ortum gr. 40. & ad Horizontem inclinato ex parte boreali gr. 20. pro horis à mer. & med. noc. ad latitudinem Grad. 42. Intropico ♋, latitudines vmbrarum ſunt partim ſuperiores, & partim inferiores, vt hæ ſyllabæ [Super. Infer.] indicant.
[448.] In Æquatore omnes latitudines vmbrarum Inferiores ſunt.
[449.] In tropico ♑, omnes latitudines vinbrarum inferiores ſunt.
[450.] Latitudines, longitudinesq́ue vmbrarum in horologio ſuperiore declinante à mer. in \\ occ. grad. 20. & ad Horizontem ex parte boreali inclinato grad. 70. \\ pro horis inæqualibus, ad latitudinem Grad. 42. In tropico ♑, latitudines vmbrarum partim Inferiores ſunt, & partim Superiores, \\ vt hæ ſyllabæ [Infer. Super.] declarant.
[451.] In Aequatore omnes latitudines vmbrarum ſuperiores ſunt, ſed orientales ab occi- dentalibus his ſyllabis [or.occ.] dignoſcuntur.
[452.] In tropico ♋, omnes latitudines vmbrarum ſunt ſuperiores, ſed orientales ab occi- dentalibus hæ ſyllabæ [or. occ.] diſtinguunt.
[453.] Latitudines, longitudinesq́ue vmbrarum in ſuperiore horologio declinante à mer. in or. grad. 45. & ad Horizontem ex parte boreali inclinato gr. 51. M. 51. pro horis à mer. & med. noc. ad latitudinem Gr. 42. In tropico ♋, omnes vmbrarum latitudines ſunt ſuperiores, in tropico vero ♑, inferiores.
[454.] In Aequatore nullæ ſunt vmbrarum latitudines, cum tunc, per propoſ. 11. lib. 1. vmbra ſtyli perpetuo cadat in lineam æquinoctialem: Earum autem longitudines hæ ſunt.
[455.] SEQVVNTVR TABELLAE.
[456.] Latitudines, longitudinesq́ue vmbrarum in ſuperiore horologio declinante à ſeptentr. in occ. grad. 20. & ad Horizontem ex parte auſtrali inclinato gr. 30. pro horis à mer. & med. noc. ad latitudinem Gr. 42. In tropico ♋, ſunt latitudines vmbrarum partim Inferiores, & partim ſuperiores, vt tabellæ ipſæ declarant.
[457.] In Aequatore omnes latitudines vmbrarum ſunt ſuperiores, vt tabellæ indicant.
[458.] Latitudines, longitudinesq́ vmbrarum in horologio ſuperiore declinante à ſeptentr. in or. grad. 60. & ad Horizontem ex parte auſtrali inclinato grad. 80. pro horis ab occ. ad latitudinem Grad. 42. In tropico ♋, latitudines vmbrarum partim Superiores ſunt, & partim Inferiores, vt hæ ſyllabæ [Super, Infer.] declarant.
[459.] In Aequatore omnes latitudines vmbrarum ſunt inferiores, occidentales vero ab orientalibus diſtinguuntur his ſyllabis [or. occ.]
[460.] In tropico ♑, omnes vmbrarum latitudines ſunt inferiores, occidentales autem ab orientalibus per has ſyllabas [or. occ.] ſegregantur.
[461.] Latitudines, longitudineſq́ue vmbrarũ in horologio ſuperiore declinante à Septentr. in or. grad. 30. & ad Horizontem ex parte inclinato gr. 52. M. 3. pro ho-ris à mer. & med. noe. ad latitudinem Grad. 42.
[462.] In tropico ♋, latitudines vmbrarum partim ſunt ſuperiores, & partim inferiores: vt in tabellis apparet.
[463.] In Æ quatore ſunt omnes vmbrarum latitudines inferiores.
[464.] FINIS QVINTI LIBRI.
[465.] GNOMONICES LIBER SEXTVS.
[466.] AVCTORE
[467.] CHRISTOPHORO CLAVIO BAMBER GENSI SOCIETATIS IESV.
[468.] EXPLICATIO CIRCVLORVM, ET circumferentiarum, quos præcipue in Analemmate Ptolemæus conſiderat. CAPVTI.
[469.] INVENTIO CIRCVNFERENTIÆ HECTEMORIÆ, horariæ, deſcenſiuæ, meridianæ, Verticalis, atque horizontalis, de quibus in antecedenti cap. dictum eſt, ex Analemmate, Sole exiſtente in Aequatore, ad quamcunque latitudinem. CAP. II.
[470.] SCHOLIVM.
< >
page |< < (433) of 677 > >|
449433LIBER QVARTVS. maior eſt ſtylo, abſcindi recta B I, ſtylo æqualis, vt ſi quando stylus amittatur, aut frangatur, ei-
æqualem
poſſimus exhibere.
PROBLEMA 13. PROPOSITIO 13.
DATO horologio, vna cum ſtylo, eiuſq́; loco, ad quam poli al-
titudinem
fabricatum ſit, &
quam declinationem habeat à Verticali,
&
inclinationem ad Horizontem, ſi declinans eſt, aut inclinatum, nec
1110 non quanta ſit altitudo poli ſupra ipſum planum declinans, aut inclina-
tum
, cognoſcere.
Et contra, dato horologio, vna cum altitudine
poli
, ad quam conſtructum eſt, nec non inclinatione eius ad Horizon
tem
, ſi inclinatum eſt, longitudinem ſtyli, eiusq;
locum, vna cum de-
clinatione
à Verticali, ſi horologium declinans eſt, atque altitudinem
poli
ſupra ipſum planum declinans, inclinatumve, inueſtigare.
FREQVENTER accidit, vt ignoretur, ad quam eleuationem poli horologium aliquod
oblatum
ſit conſtructum, aut quantus debeat eſſe eius ſtylus, (ſi fortè is aut amiſſus fuerit, aut con
2220 fractus) &
in quo ſtatuendus loco, vt horas indicet. Vtrumque igitur hac ratione cognoſcemus.
SIT primum horologium horizontale A, in quo æquinoctialis linea B C, & meridiana D E,
33Qua ratione in
horologio
hori
zontali
ex da@o
ſtylo
, eiu@q́ue
loc
o, ad quam
poli
altitudinẽ
fabricatum
ſit,
inueſtigetur
.
ſtylus autem F G, in puncto F, collocandus.
Excitetur ex F, loco ſtyli ad meridianam lineam per-
pendicularis
F H, ſtylo F G, æqualis.
Ducta autem recta I H, ex puncto I, vbi meridiana linea, &
æquinoctialis
ſe interſecant, ad H, erigatur ex H, ad I H, perpendicularis H D, ſecans lineam meri
dianam
in D.
Dico I D H, eſſe angulum altitudinis poli, ad quam horologium eſt fabricatum.
Quoniam enim, vt ex de-
298[Figure 298] monſtratis in propoſ.
1. li-
bri
ſuperioris conſtat, re-
cta
H I, communis ſectio
4430 eſt (ſi triangulum D H I,
ſtatuatur
rectum ad planũ
horologii
, hoc eſt, in Me-
ridiani
plano) Aequato-
ris
, &
Meridiani, axisq́ue
mundi
per verticem ſtyli
H
, tranſiens rectus eſt ad
planum
Aequatoris, atque
adeò
per defin.
3. lib. 11.
Euclidis, ad H I, perpendi
5540 cularis, erit H D, quæ per-
pendicularis
ducta eſt ad
H
I, axis mundi occurrens
meridianæ
lineæ, &
plano
horologii
in D.
Eſt igitur
H
D I, angulus altitudinis
poli
ſupra Horizontem,
quem
nimirum axis mun
di
cum meridiana linea ſa
cit
in plano horizontalis
horologii
.
6650
QVOD ſi in linea meridiana datum fuerit D, centrum horologii, in quo omnes lineæ hora-
rum
à meridie &
media nocte coeunt, facilius inueniemus eandem altitudinem poli, ſi ex D, ad
H
, rectam ducamus D H.
Erit enim rurſus D H, axis mundi (cum per centrum mundi H, & per
D
, centrum horologii ducatur) &
H D I, angulus altitudinis poli.
77Qua uia ſtylus
eiusque
locus
in
horizontali
horologio
in-
quiratur
ex da
ta
altitudine
poli
, ad quam
fabricatum
eſt
horologium
.
IAM verò ſit nota altitudo poli, ad quam fabricatum eſt horologium, ſed ſtylus ignotus, nec
non
&
locus eiuſdem, quem ita inquiremus. Circa rectam D I, inter centrum horologii, & æqui
noctialem
lineam interiectam deſcribemus ſemicirculum D H I, &
ex D, centro horologii axem
mundi
educemus D H, facientem cum meridiana linea angulum altitudinis poli H D I, qui cir-
culum
ſecet in H.
Nam ex H, ad lineam meridianam demiſſa perpendicularis H F, erit longitu-
do
ſtyli, eiuſq́ue ſedes in puncto F.
Ducta enim recta H I, erit angulus D H I, rectus in ſemicircu-
8831. tertij.

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index