Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Table of contents

< >
[81.] 31. Solidit{as} quorundam corporum ſolo uiſu percipitur: quorundam uiſu & ſyllo-giſmo ſimul. 63 p 4.
Page: 53 (47)
[82.] 32. Circulus percipitur è ſitu, quem obtinet in ſuperficie uiſus. 45 p 4.
Page: 54 (48)
[83.] 33. Superficies globoſa percipitur è propinquitate partium mediarum, & æquabi-li longinquitate extremarum. 48 p 4.
Page: 55 (49)
[84.] 34. Superficies caua percipit ur è longinquit ate partium mediarum, & æquabilipro-pinquitate extremarum. 49 p 4.
Page: 55 (49)
[85.] 35. Planities in diſtantia moderata directè oppoſita uiſui: percipitur ex æquabili partium longinquitate, & ſimilitudine collocationis atque ordinis ipſarum inter i-pſas. 47 p 4.
Page: 55 (49)
[86.] 36. Magnitudo nec ex angulo pyramidis opticæ tantum: nec ex anguli & diſtantiæ compa-ratione percipitur. 27 p 4.
Page: 56 (50)
[87.] 37. Magnitudo rei uiſibilis percipitur è magnitudine partis ſuperficiei uiſ{us} (in quam per-uenit forma) & angulo pyramidis opticæ. 17 p 4.
Page: 57 (51)
[88.] 38. Magnitudo uera uiſibilis percipitur è comparatione baſis anguli, & longitu-dine pyramidis opticæ. 27 p 4.
Page: 57 (51)
[89.] 39. Magnitudo diſt antiæ percipiturè corporib{us} communib{us}, inter uiſum & ui-ſibile interiectis. 10 p 4. Idem 25 n.
Page: 59 (53)
[90.] 40. Viſibile propinquum uiſui accur ati{us} uidetur. 15 p 4.
Page: 61 (55)
[91.] 41. Magnitudines uiſibiles ſunt ſuperficies, earum partes, termini, & ſpatia, quæinter di-ſtincta uiſibilia interijciuntur. 18 p 4.
Page: 62 (56)
[92.] 42. Axis opticæpyramidis, oculo moto immut abilis permanet. 53 p 3.
Page: 63 (57)
[93.] 43. Axis optic{us} in ſuo motu nunquã fit baſis anguli à ſuperficie uiſibilis ſubtenſi: nec ſem-per ſet at angulum ab aliqua uiſibilis diametro ſubtenſum. 54 p 3.
Page: 63 (57)
[94.] 44. Viſ{us} percipit magnitudinem anguli optici è parte ſuperficiei uiſ{us}, in qua formatur rei uiſibilis forma. 73 p 3.
Page: 64 (58)
[95.] 45. Sit{us} direct{us} & obliqu{us} lineæ, ſuperficiei, & ſpatij percipitur ex æquabili & inæqua-bili terminorum diſtantia. 12 p 4. Idem 28 n.
Page: 64 (58)
[96.] 46. Diſtinctio uiſibilium percipitur è diſtinctione formarum, quæ in diuerſis ſuperficiei ui-ſ{us} partib{us} ſunt impreſſæ. 99 p 4.
Page: 65 (59)
[97.] 47. Continuatio uiſibilis percipitur è diſtantiæ priuatione. 100 p 4.
Page: 65 (59)
[98.] 48. Numerus percipitur è uiſibilium diſtinctione. 101 p 4.
Page: 66 (60)
[99.] 49. Motus uiſibilis percipitur è mutatione ſitus eius in ſenſilitempore. 110 p 4.
Page: 66 (60)
[100.] 50. Qualitas motus percipitur è ſpatio, per quoduiſibile mouetur. 711 p 4.
Page: 67 (61)
[101.] 51. Motus uiſibilis percipitur in tempore ſenſili.
Page: 67 (61)
[102.] 52. Quies percipitur è uiſibili, eundem ſitum locum́ tempore ſenſili occupante. 112 p 4.
Page: 67 (61)
[103.] 53. Aſperitas percipitur è luce aſper am ſuperficiem illuminante. 139 p 4.
Page: 67 (61)
[104.] 54. Lenit as percipitur è luce lenem ſuperficiem illuminante. 140 p 4.
Page: 68 (62)
[105.] 55. Perſpicuit{as} percipitur è perceptione corporis denſi ultra corp{us} perſpicuum poſiti. 142 p 4.
Page: 68 (62)
[106.] 56. Denſitas percipitur è perſpicuitatis priuatione. 143 p 4.
Page: 69 (63)
[107.] 57. Vmbra percipitur è lucis unius abſentia, alterius præſentia. 145 p 4.
Page: 69 (63)
[108.] 58. Obſcurit{as} percipitur è lucis priuatione & abſentia. 146 p 4.
Page: 69 (63)
[109.] 59. Pulchritudo percipitur tum è ſingulis uiſibilibus ſpeciebus, tum è pluribus ſimul coniun ctis, ſymmetris inter ſe. 148 p 4.
Page: 69 (63)
[110.] 60. Deformitas percipitur tum è ſingulis uiſibilibus ſpeciebus, tum è pluribus ſimul coniun-ctis, aſymmetris inter ſe. 149 p 4.
Page: 72 (66)
< >
page |< < (41) of 778 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="lat" type="free">
        <div xml:id="echoid-div79" type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2228" xml:space="preserve">
              <pb o="41" file="0047" n="47" rhead="OPTICAE LIBER II."/>
            tificabitur remotio, quæ eſt inter ipſos.</s>
            <s xml:id="echoid-s2229" xml:space="preserve"> Et cum comprehenderit primum parietem uiſus, quan-
              <lb/>
            do remotio eius fuerit mediocris, quaſi eſſet propinquus alteri:</s>
            <s xml:id="echoid-s2230" xml:space="preserve"> non certificabit remotionem e-
              <lb/>
            ius, & non certificabitur remotio, quæ eſt inter iſta duo corpora huiuſmodi per ſenſum uiſus:</s>
            <s xml:id="echoid-s2231" xml:space="preserve"> quo-
              <lb/>
            niam ante illam horam non uiderat iſtum locum, neque illos duos parietes:</s>
            <s xml:id="echoid-s2232" xml:space="preserve"> & fortè comprehen-
              <lb/>
            det uiſus illa duo corpora quaſi ſe contingentia, quamuis antè ſciuerit diſtantiam, quæ eſt inter
              <lb/>
            ea.</s>
            <s xml:id="echoid-s2233" xml:space="preserve"> Et cum uiſus non comprehendat remotionem, quæ eſt inter duo corpora huiuſmodi:</s>
            <s xml:id="echoid-s2234" xml:space="preserve"> non
              <lb/>
            comprehendit quantitatem remotionis ultimi corporis:</s>
            <s xml:id="echoid-s2235" xml:space="preserve"> & tamen comprehendit formam eius cor
              <lb/>
            poris.</s>
            <s xml:id="echoid-s2236" xml:space="preserve"> Et cum non comprehendat quantitatem remotionis iſtius corporis, quamuis comprehen-
              <lb/>
            dat illud corpus:</s>
            <s xml:id="echoid-s2237" xml:space="preserve"> non comprehendet corpora continuata reſpicientia remotionem eius:</s>
            <s xml:id="echoid-s2238" xml:space="preserve"> & non
              <lb/>
            comprehendet uiſus quantitatem remotionis rei uiſæ certè ex comprehenſione formæ rei uiſæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s2239" xml:space="preserve"> &
              <lb/>
            non comprehendet uiſus quantitatem remotionis rei uiſæ, niſi per argumentationem.</s>
            <s xml:id="echoid-s2240" xml:space="preserve"> Viſus au-
              <lb/>
            tem non arguit ſuper aliquam menſuram, niſi per argumentum comparationis, ſiue per compa-
              <lb/>
            rationem illius menſuræ ad aliam menſuram iam comprehenſam à uiſu, uel ad menſuram tunc
              <lb/>
            comprehenſam cum ea.</s>
            <s xml:id="echoid-s2241" xml:space="preserve"> Et nihil eſt, per quod uiſus poteſt menſurare remotionem rei uiſæ, & com
              <lb/>
            parare ad ipſam, ita ut comprehendat menſuram eius uerè, niſi per corpora ordinata reſpicientia
              <lb/>
            remotionem rei uiſæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s2242" xml:space="preserve"> ſi autem menſurauerit uiſus remotionem per alia quàm per iſta corpora, e-
              <lb/>
            rit menſuratio qualiſcunque, non certa.</s>
            <s xml:id="echoid-s2243" xml:space="preserve"> Non igitur comprehenditur quantitas remotionis rei ui-
              <lb/>
            ſæ à ſenſu uiſus, niſi remotio eius reſpexerit corpora ordinata continuata:</s>
            <s xml:id="echoid-s2244" xml:space="preserve"> comprehendit enim
              <lb/>
            uiſus illa corpora, & menſuras illorum.</s>
            <s xml:id="echoid-s2245" xml:space="preserve"> Et iſta experimentatio, quam diximus, habet multa ſimi-
              <lb/>
            lia in uiſibilibus, ſicut ex duabus arboribus erectis ſecũdum modum, quem diximus in parietibus,
              <lb/>
            aut in ligno tranſuerſim poſito ſuper foramen, ſecundum modum, quem diximus de pariete
              <lb/>
            primo.</s>
            <s xml:id="echoid-s2246" xml:space="preserve"> Remotiones autem uiſibilium diſtantium abinuicem comprehenduntur à uiſu ex com-
              <lb/>
            prehenſione diuiſionis, quæ eſt inter uiſibilia.</s>
            <s xml:id="echoid-s2247" xml:space="preserve"> Diſpoſitiones autem quantitatis remotionis uiſi-
              <lb/>
            bilium inter ſe ſunt apud uiſum, ſicut diſpoſitiones remotionum uiſibilium à uiſu.</s>
            <s xml:id="echoid-s2248" xml:space="preserve"> Quoniam ſi in-
              <lb/>
            ter duas res uiſas diſtinctas fuerint corpora ordinata continuata, & comprehenderit uiſus illa cor-
              <lb/>
            pora & menſuras eorum:</s>
            <s xml:id="echoid-s2249" xml:space="preserve"> comprehendet quantitatem remotionis, quæ eſt inter res uiſas:</s>
            <s xml:id="echoid-s2250" xml:space="preserve"> ſi au-
              <lb/>
            tem non:</s>
            <s xml:id="echoid-s2251" xml:space="preserve"> non comprehendet quantitatem diſtantiæ, quæ eſt inter illas res, uerè.</s>
            <s xml:id="echoid-s2252" xml:space="preserve"> Et ſimiliter, ſi in-
              <lb/>
            ter iſtas duas res uiſas fuerint corpora ordinata continuata:</s>
            <s xml:id="echoid-s2253" xml:space="preserve"> & fuerint ualde extraneæ remotio-
              <lb/>
            nis, ita ut uiſus non poſsit certificare menſuras illorum corporum:</s>
            <s xml:id="echoid-s2254" xml:space="preserve"> non certificabitur menſura,
              <lb/>
            quæ eſt inter illas duas res uiſas.</s>
            <s xml:id="echoid-s2255" xml:space="preserve"> Remotiones ergo uiſibilium à uiſu non comprehenduntur, niſi
              <lb/>
            ex comprehenſione uirtutis diſtinctiuæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s2256" xml:space="preserve"> quoniam illud, quod accidit in uiſu apud uiſionem, non
              <lb/>
            accidit, niſi per aliquid extrinſecum.</s>
            <s xml:id="echoid-s2257" xml:space="preserve"> Et nulla quantitas remotionis uiſibilium comprehenditur
              <lb/>
            per ſenſum uiſum uera comprehenſione, niſi remotiones uiſibilium, quorum remotio reſpicit cor-
              <lb/>
            pora ordinata & continuata, quorum remotio ſimul eſt mediocris.</s>
            <s xml:id="echoid-s2258" xml:space="preserve"> Et uiſus unà etiam compre-
              <lb/>
            hendit corpora ordinata reſpicientia remotiones eorum, & certificat menſuras illorum corpo-
              <lb/>
            rum, ut ſe conſequuntur.</s>
            <s xml:id="echoid-s2259" xml:space="preserve"> Menſuræ autem remotionum, præter huiuſmodi, non certificantur à
              <lb/>
            uiſu.</s>
            <s xml:id="echoid-s2260" xml:space="preserve"> Viſibilium autem, quorum remotionum menſuræ non certificantur à uiſu, quædam remo-
              <lb/>
            tiones reſpiciunt corpora ordinata continuata, & uiſus comprehendit illa corpora cum hoc:</s>
            <s xml:id="echoid-s2261" xml:space="preserve"> &
              <lb/>
            ſunt illa corpora, quorum extremitatum remotio eſt extranea:</s>
            <s xml:id="echoid-s2262" xml:space="preserve"> & quædam remotiones eorum
              <lb/>
            reſpiciunt corpora ordinata continuata, ſed uiſus non cõprehendit illa corpora, ſiue ſint remotio-
              <lb/>
            nes eorum extraneæ, ſiue ſint mediocres:</s>
            <s xml:id="echoid-s2263" xml:space="preserve"> & quædam remotiones eorum non reſpiciunt corpora
              <lb/>
            ordinata continuata, & ſuntilla uiſibilia, quæ ſunt ualde eleuata à terra, quæ ſunt extraneæ remo-
              <lb/>
            tionis:</s>
            <s xml:id="echoid-s2264" xml:space="preserve"> & quæ non habent propè ipſam remotionem, neq;</s>
            <s xml:id="echoid-s2265" xml:space="preserve"> parietem reſpicientem remotionem eo-
              <lb/>
            rum.</s>
            <s xml:id="echoid-s2266" xml:space="preserve"> Et omnia uiſibilia diuiduntur in iſtas partes.</s>
            <s xml:id="echoid-s2267" xml:space="preserve"> Et quando uiſus comprehendit uiſibilia, quo-
              <lb/>
            rum remotionum quantitates non certificantur à uiſu:</s>
            <s xml:id="echoid-s2268" xml:space="preserve"> uirtus diſtinctiua ſtatim cognoſcit menſu-
              <lb/>
            ras remotionum eorum ſecundum æſtimationem, non ſecundum rectitudinem, & comparat re-
              <lb/>
            motionem eorum adremotionem ſibi ſimilium ex uiſibilibus comprehenſis à uiſu antè, & ſuſten-
              <lb/>
            tat ſe in argumentatione ſuper formam rei uiſæ, & comparat formam rei uiſæ ad formam uiſibili-
              <lb/>
            um ſimilium, quæ uiſus comprehendit antè, & in quibus quantitates remotionum iam certifican-
              <lb/>
            tur à uirtute diſtinctiua:</s>
            <s xml:id="echoid-s2269" xml:space="preserve"> & ſic comparat remotionem rei uiſæ, cuius quantitatem remotionis non
              <lb/>
            certificat, ad remotionem uiſibilium ſibi ſimilium, quæ comprehendιtuiſus antè, & quorum remo
              <lb/>
            tionum menſuræ iam certificantur à uirtute diſtinctiua.</s>
            <s xml:id="echoid-s2270" xml:space="preserve"> Cum ergo uirtus diſtinctiua non certifi-
              <lb/>
            cauerit lineationes formæ rei uiſæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s2271" xml:space="preserve"> comparabit quantitatem totius formæ ad menſuras formarum
              <lb/>
            uiſibilium, æqualium illis formis in menſura, quarum remotionum quãtitates iam certificatę ſunt
              <lb/>
            in uirtute diſtinctiua, & aſsimilabit remotionem rei uiſæ, cuius quantitas remotionis non certifi-
              <lb/>
            cabitur ab eo, ad remotionem uiſibilium in menſura, quorum remotiones iam ſunt certificatæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s2272" xml:space="preserve"> Et
              <lb/>
            eſt hoc maximum, ſuper quod poteſt uirtus diſtinctiua in comprehendendo menſuras remotionũ
              <lb/>
            uiſibilium.</s>
            <s xml:id="echoid-s2273" xml:space="preserve"> Fortè ergo inueniet per iſtam argumentationem certitudinem in comprehendendo re
              <lb/>
            motionem illius, quod eſt huiuſmodi:</s>
            <s xml:id="echoid-s2274" xml:space="preserve"> & fortè errabit:</s>
            <s xml:id="echoid-s2275" xml:space="preserve"> & in illis, in quibus inueniet certitudinem,
              <lb/>
            non certificatur, utrum inuenit certitudinem, an non.</s>
            <s xml:id="echoid-s2276" xml:space="preserve"> Et iſta argumentatio erit argumentatio in
              <lb/>
            fine uelocitatis propter aſſuetudinem uirtutis diſtinctiuæ, in comprehen dendo remotionem uiſi-
              <lb/>
            bilium per argumentationem & certificationem.</s>
            <s xml:id="echoid-s2277" xml:space="preserve"> Et fortè æſtimabit uirtus diſtinctiua menſuras re
              <lb/>
            motionis rei uiſæ, ſiremotio eius reſpexerit corpora ordinata, & fuerit ex remotionibus mediocri
              <lb/>
            bus, propter aſſuetudinem ſuam in æſtimando uel arguendo remotiones uiſibiliũ, & propter ue-
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>
Impressum