Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

List of thumbnails

< >
41
41 (35) 		42
42 (36)
43
43 (37) 		44
44 (38)
45
45 (39) 		46
46 (40)
47
47 (41) 		48
48 (42)
49
49 (43) 		50
50 (44)
< >
page |< < (43) of 778 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="lat" type="free">
        <div xml:id="echoid-div81" type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2328" xml:space="preserve">
              <pb o="43" file="0049" n="49" rhead="OPTICAE LIBER II."/>
            cum oppoſitum uiſui apud comprehenſionem illius rei uiſæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s2329" xml:space="preserve"> & cum uiſus fuerit ablatus ab op-
              <lb/>
            poſitione illius loci:</s>
            <s xml:id="echoid-s2330" xml:space="preserve"> deſtruitur uiſio illius rei uiſæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s2331" xml:space="preserve"> tunc ergo uirtus diſtinctiua comprehender,
              <lb/>
            quòd res uiſa non eſt, niſi in parte oppoſita uiſui apud uiſionem illius rei uiſæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s2332" xml:space="preserve"> Et etiam declara-
              <lb/>
            tum eſt [18 n 1] quòd uiſus recipit formas propriè ex uerticationibus linearum radialium, &
              <lb/>
            quòd ipſe non patitur à formis, niſi ex uerticationibus iſtarum linearum tantùm.</s>
            <s xml:id="echoid-s2333" xml:space="preserve"> Et etiam decla-
              <lb/>
            ratum eſt, [19 n 1] quòd forma extenditur in corpore uiſus ſecundum rectitudinem linearum
              <lb/>
            radialium.</s>
            <s xml:id="echoid-s2334" xml:space="preserve"> Cum ergo forma rei uiſæ peruenerit in uiſum:</s>
            <s xml:id="echoid-s2335" xml:space="preserve"> ſtatim ſentiens ſentiet formam, & ſen-
              <lb/>
            tiet partem uiſus, in quam peruenit forma, & ſentiet uerticationem, per quam extenditur forma in
              <lb/>
            corpore membri ſentientis.</s>
            <s xml:id="echoid-s2336" xml:space="preserve"> Cum ergo comprehenderit uiſus locum formæ in uiſu, & compre-
              <lb/>
            henderit uerticationem, per quam extendebatur illa forma:</s>
            <s xml:id="echoid-s2337" xml:space="preserve"> ſtatim uirtus diſtinctiua compre-
              <lb/>
            hendet locum, in quem, ex quo, & per quem extendebatur illa uerticatio.</s>
            <s xml:id="echoid-s2338" xml:space="preserve"> Locus autem per
              <lb/>
            quem & ex quo extendetur illa uerticatio, eſt locus, in quo eſt illa res uiſa.</s>
            <s xml:id="echoid-s2339" xml:space="preserve"> Ex comprehenſione
              <lb/>
            ergo partis uiſus, in quam peruenit forma rei uiſæ, & ex comprehenſione uerticationis, per quam
              <lb/>
            extendebatur forma, & ex qua patitur uiſus à forma, comprehendit uirtus diſtinctiua uerticatio-
              <lb/>
            nem, per quam extendebatur forma rei uiſæ ſecundum ueritatem.</s>
            <s xml:id="echoid-s2340" xml:space="preserve"> Et ſecundum hunc modum
              <lb/>
            diſtinguuntur loca uiſibilium:</s>
            <s xml:id="echoid-s2341" xml:space="preserve"> quoniam uiſibilia diſtincta non diſtinguuntur à uiſu, niſi ex diſtin-
              <lb/>
            ctione locorum diſtinctorum in ſuperficie membri ſentientis, ad quę perueniunt formæ uiſibilium
              <lb/>
            diſtinctorum.</s>
            <s xml:id="echoid-s2342" xml:space="preserve"> Et comprehenſio loci rei uiſæ ſecundum hunc modum habet ſimile in auditu:</s>
            <s xml:id="echoid-s2343" xml:space="preserve"> quo-
              <lb/>
            niam ſentiens comprehendit uocem per ſenſum auditus, & comprehendit locum, à quo uenit uox,
              <lb/>
            & diſtinguit inter uocem uenientem à dextra, & uocem uenientem à ſiniſtra, & antè, & retro:</s>
            <s xml:id="echoid-s2344" xml:space="preserve"> Imò
              <lb/>
            diſtinguit etiam inter loca uocum diſtinctione ſubtiliori iſta:</s>
            <s xml:id="echoid-s2345" xml:space="preserve"> & diſtinguit inter locum uocis ue-
              <lb/>
            nientis à loco ſibi oppoſito facialiter, & locum uocis uenientis à loco obliquo à uerticatione oppo-
              <lb/>
            ſitionis:</s>
            <s xml:id="echoid-s2346" xml:space="preserve"> & non diſtinguuntur loca, à quibus ueniunt uoces reſpectu auditus, niſi per uertica-
              <lb/>
            tiones, ſuper quas ueniunt uoces ad auditum.</s>
            <s xml:id="echoid-s2347" xml:space="preserve"> Senſus ergo auditus comprehendit uoces, &
              <lb/>
            comprehendit uerticationes, ex quibus ueniunt uoces:</s>
            <s xml:id="echoid-s2348" xml:space="preserve"> & ex comprehenſione uerticationum,
              <lb/>
            ſuper quas ueniunt uoces ad auditum, & ſuper quarum rectitudinem percutit uox auditum, com-
              <lb/>
            prehendit uirtus diſtinctiua locum, à quo uenit uox.</s>
            <s xml:id="echoid-s2349" xml:space="preserve"> Sicut ergo loca uocum comprehendun-
              <lb/>
            tur à ſenſu auditus:</s>
            <s xml:id="echoid-s2350" xml:space="preserve"> deinde à uirtute diſtinctiua mediante auditu:</s>
            <s xml:id="echoid-s2351" xml:space="preserve"> ita loca uiſibilium comprehen-
              <lb/>
            duntur à uirtute diſtinctiua per ſenſum uiſus.</s>
            <s xml:id="echoid-s2352" xml:space="preserve"> Et ex illis, ex quibus declaratur, quòd ſentiens
              <lb/>
            comprehendit uerticationem, ſecundum quod patitur uiſus à forma rei uiſæ, eſt illud, quod com-
              <lb/>
            prehenditur in ſpeculis ſecundum reflexionem.</s>
            <s xml:id="echoid-s2353" xml:space="preserve"> Quoniam res uiſa, quam comprehendit uiſus
              <lb/>
            ſecundum reflexionem, non comprehenditur à uiſu, niſi in oppoſitione, & cum eſt oppoſita illi:</s>
            <s xml:id="echoid-s2354" xml:space="preserve">
              <lb/>
            ſed forma eius peruenit ad uiſum ſecundum linearum rectarum uerticationes, quæ ſunt lineæ
              <lb/>
            radiales extenſæ à uiſu in partem oppoſitionis.</s>
            <s xml:id="echoid-s2355" xml:space="preserve"> Cum ergo uiſus ſenſerit formam ex uertica-
              <lb/>
            tionibus linearum radialium:</s>
            <s xml:id="echoid-s2356" xml:space="preserve"> æſtimabit rem uiſam eſſe apud extremitates illarum linearum:</s>
            <s xml:id="echoid-s2357" xml:space="preserve">
              <lb/>
            quoniam nihil comprehendit ex uiſibilibus aſſuetis, quæ ſemper comprehendit, niſi apud ex-
              <lb/>
            tremitates linearum imaginatarum inter uiſum & rem uiſam, quæ ſunt lineæ radiales.</s>
            <s xml:id="echoid-s2358" xml:space="preserve"> Ex com-
              <lb/>
            prehenſione ergo rei uiſæ à uiſu ſecundum reflexionem uiſus ad oppoſitionem, & ſecundum
              <lb/>
            rectitudinem uerticationum, ſuper quas formæ reflexæ perueniunt ad uiſum, uidebitur quòd
              <lb/>
            ſentiens ſentit uerticationem, per quam uenit forma, & ex qua patitur uiſus à forma.</s>
            <s xml:id="echoid-s2359" xml:space="preserve"> Et cum
              <lb/>
            ſentiens ſentit uerticationem uiſus, ex qua patitur uiſus à forma, comprehendit uirtus diſtin-
              <lb/>
            ctiua locum, in quo extenditur illa uerticatio, & comprehendet locum rei uiſæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s2360" xml:space="preserve"> Locus ergo rei
              <lb/>
            uiſæ comprehendetur à ſentiente, comprehenſione larga, & ex comprehenſione ſitus apud
              <lb/>
            uiſionem:</s>
            <s xml:id="echoid-s2361" xml:space="preserve"> & comprehendetur à uirtute diſtinctiua, comprehenſione larga, ex comprehenſione
              <lb/>
            ſitus rei uiſæ apud uiſionem:</s>
            <s xml:id="echoid-s2362" xml:space="preserve"> & comprehendetur uera comprehenſione, & certificata, ex com-
              <lb/>
            prehenſione uerticationis, ex qua patitur uiſus à forma rei uiſæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s2363" xml:space="preserve"> Remotio autem rei uiſæ eſt
              <lb/>
            intentio, quæ iam quieuit in anima.</s>
            <s xml:id="echoid-s2364" xml:space="preserve"> Igitur apud peruentum rei uiſæ ad uiſum, comprehendit
              <lb/>
            uirtus diſtinctiua locum rei uiſæ cum quiete intentionis remotionis apud ipſam:</s>
            <s xml:id="echoid-s2365" xml:space="preserve"> & adiunctio
              <lb/>
            remotionis & loci eſt oppoſitio.</s>
            <s xml:id="echoid-s2366" xml:space="preserve"> Cum ergo uirtus diſtinctiua comprehenderit locum rei ui-
              <lb/>
            ſæ, & ſuam remotionem, ſimul comprehendet eius oppoſitionem.</s>
            <s xml:id="echoid-s2367" xml:space="preserve"> Comprehenſio ergo oppo-
              <lb/>
            ſitionis eſt ex comprehenſione loci rei uiſæ, & ex comprehenſione remotionis rei uiſæ in ſi-
              <lb/>
            mul.</s>
            <s xml:id="echoid-s2368" xml:space="preserve"> Et comprehenſio loci erit ſecundum modum, quem diximus.</s>
            <s xml:id="echoid-s2369" xml:space="preserve"> Cum ergo forma rei ui-
              <lb/>
            ſæ peruenerit in uiſum, ſentiet ſentiens locum membri ſentientis, in quem peruenit forma, &
              <lb/>
            comprehendet uirtus diſtinctiua locum rei uiſæ ex uerticatione, per quam extenditur forma:</s>
            <s xml:id="echoid-s2370" xml:space="preserve">
              <lb/>
            & intentio remotionis iam quieta eſt apud ipſam.</s>
            <s xml:id="echoid-s2371" xml:space="preserve"> Ipſa ergo comprehendet locum, & remotio-
              <lb/>
            nem ſimul apud comprehenſionem formæ à ſentiente.</s>
            <s xml:id="echoid-s2372" xml:space="preserve"> Igitur apud comprehenſionem formæ à
              <lb/>
            ſentiente comprehendet uirtus diſtinctiua oppoſitionem.</s>
            <s xml:id="echoid-s2373" xml:space="preserve"> Secundum ergo hunc modum dictum,
              <lb/>
            erit comprehenſio oppoſitionis.</s>
            <s xml:id="echoid-s2374" xml:space="preserve"> Et iam declaratum eſt, [10 n] quo modo uiſus comprehendat
              <lb/>
            formam rei uiſæ ſolo ſenſu.</s>
            <s xml:id="echoid-s2375" xml:space="preserve"> A pud peruentum ergo formæ rei uiſæ in uiſum comprehendet ſentiens
              <lb/>
            colorem rei uiſæ, & lucem eius, & locum uiſus, qui colorabatur & illuminabatur ab illa forma:</s>
            <s xml:id="echoid-s2376" xml:space="preserve"> &
              <lb/>
            comprehendet uirtus diſtinctiua locum eius, & remotionem apud comprehenſionem lucis & co-
              <lb/>
            loris eius à ſentiente.</s>
            <s xml:id="echoid-s2377" xml:space="preserve"> Et ſic comprehenduntur lux & color, locus & remotio ſimul in minimo tem-
              <lb/>
            pore.</s>
            <s xml:id="echoid-s2378" xml:space="preserve"> Sed locus & remotio ſunt oppoſita, & lux & color ſunt forma rei uiſæ, & ex comprehenſione
              <lb/>
            formæ & comprehenſione oppoſitionis ſuſtentatur cõprehenſio rei uiſę in oppoſitione uiſus Ergo
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>
Impressum