Blancanus, Josephus, Sphaera mvndi, sev cosmographia demonstratiua , ac facile methodo tradita : in qua totius Mundi fabrica, vna cum nouis, Tychonis, Kepleri, Galilaei, aliorumq' ; Astronomorum adinuentis continentur ; Accessere I. Breuis introductio ad geographiam. II. Apparatus ad mathematicarum studium. III. Echometria, idest Geometrica tractatio de Echo. IV. Nouum instrumentum ad Horologia

Page concordance

< >
Scan Original
31 15
32 16
33 17
34 18
35 19
36 20
37 21
38 22
39 23
40 24
41 25
42 26
43 27
44 28
45 29
46 30
47 31
48 32
49 33
50 34
51 35
52 36
53 37
54 38
55
56
57
58
59
60
< >
page |< < (34) of 300 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div69" type="section" level="1" n="46">
          <pb o="34" file="0050" n="50" rhead="De Mundi Fabrica."/>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div70" type="section" level="1" n="47">
          <head xml:id="echoid-head49" style="it" xml:space="preserve">De motu Sphæra Elementaris. Cap. III.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3344" xml:space="preserve">TRes ſuntſecundum Phyſiologos motus ſimplices, circularis, rectus ſurſum, qui & </s>
            <s xml:id="echoid-s3345" xml:space="preserve">aſcenſus dicitur; </s>
            <s xml:id="echoid-s3346" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s3347" xml:space="preserve">
              <lb/>
            rectus deorſum, qui & </s>
            <s xml:id="echoid-s3348" xml:space="preserve">deſcenſus; </s>
            <s xml:id="echoid-s3349" xml:space="preserve">reliqui motus mixti dicuntur. </s>
            <s xml:id="echoid-s3350" xml:space="preserve">Circularis primo hac ratione huic fe-
              <lb/>
            rè toti ſphæræ ineſſe videtur, nam Mare Oceanum, vt nonnulli tradunt, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3351" xml:space="preserve">nos ſuperius explicauimus in
              <lb/>
            mundi motu, ab ortu in occaſum motu primi mobilis quamuis lentè, videtur tamen cieri. </s>
            <s xml:id="echoid-s3352" xml:space="preserve">Secundo quia
              <lb/>
            veriſimile eſt cęlum Lunæ circulariter moueri, ergo etiam veriſimile eſt ſupremam huius ſphęræ partem,
              <lb/>
            quæ cælum Lunæ contingens eſt, illud in gyrum ſubſequi. </s>
            <s xml:id="echoid-s3353" xml:space="preserve">Motus rectum deorſum, ideſt, deſcenſus cer-
              <lb/>
            nitur manifeſtè in omnibus grauibus, quæ niſi impediantur deſcendunt, vt aqua, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3354" xml:space="preserve">terræ partes, lapides,
              <lb/>
            grandines, &</s>
            <s xml:id="echoid-s3355" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s3356" xml:space="preserve">Motus autem rectus ſurſum, ideſt, aſcenſus manifeſtè apparet in rebus leuibus, vt in bullis
              <lb/>
            aeris, quæ in aqua aſcendunt, in fumis, vaporibus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3357" xml:space="preserve">omnibus halitibus, &</s>
            <s xml:id="echoid-s3358" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s3359" xml:space="preserve">quæ omnino ob leuitatem
              <lb/>
            ſumma petunt.</s>
            <s xml:id="echoid-s3360" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3361" xml:space="preserve">Vt autem perfectè Tyrones intelligant, qua ratione hi motus in hac Elementari ſphæra peragantur, in-
              <lb/>
            ſpiciendum eſt appoſitum ſchema; </s>
            <s xml:id="echoid-s3362" xml:space="preserve">in quo terra, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3363" xml:space="preserve">centrum eius ſit vbi C. </s>
            <s xml:id="echoid-s3364" xml:space="preserve">cælum Lunæ A D B E. </s>
            <s xml:id="echoid-s3365" xml:space="preserve">motus
              <lb/>
            igitur circularis fit circa centrum C. </s>
            <s xml:id="echoid-s3366" xml:space="preserve">vti ſi quid moueretur per prædictam circumferentiam ab A. </s>
            <s xml:id="echoid-s3367" xml:space="preserve">in F. </s>
            <s xml:id="echoid-s3368" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s3369" xml:space="preserve">
              <lb/>
            ab F. </s>
            <s xml:id="echoid-s3370" xml:space="preserve">in E. </s>
            <s xml:id="echoid-s3371" xml:space="preserve">atq; </s>
            <s xml:id="echoid-s3372" xml:space="preserve">hinc in G. </s>
            <s xml:id="echoid-s3373" xml:space="preserve">inde in B. </s>
            <s xml:id="echoid-s3374" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s3375" xml:space="preserve">ſic deinceps.</s>
            <s xml:id="echoid-s3376" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <figure number="28">
            <image file="0050-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0050-01"/>
          </figure>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3377" xml:space="preserve">Deſcenſus verò incipit à parte ſuperiori, ideſt, à quolibet cę-
              <lb/>
            li puncto, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3378" xml:space="preserve">tendit verſus C. </s>
            <s xml:id="echoid-s3379" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s3380" xml:space="preserve">quidem per lineas rectas in C.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s3381" xml:space="preserve">concurrentes: </s>
            <s xml:id="echoid-s3382" xml:space="preserve">quare ſi plura grauia ſint in punctis A. </s>
            <s xml:id="echoid-s3383" xml:space="preserve">F. </s>
            <s xml:id="echoid-s3384" xml:space="preserve">D. </s>
            <s xml:id="echoid-s3385" xml:space="preserve">B. </s>
            <s xml:id="echoid-s3386" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s3387" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s3388" xml:space="preserve">
              <lb/>
            quæ ſuę inclinationi libera relinquantur, ſuapte natura deſcen-
              <lb/>
            dent per lineas rectas A F. </s>
            <s xml:id="echoid-s3389" xml:space="preserve">F C. </s>
            <s xml:id="echoid-s3390" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s3391" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s3392" xml:space="preserve">ad medium quare deſcenſus
              <lb/>
            hic in C. </s>
            <s xml:id="echoid-s3393" xml:space="preserve">tandem deſinit. </s>
            <s xml:id="echoid-s3394" xml:space="preserve">quod ſi graue ob impetum in deſcenſi
              <lb/>
            aqui
              <unsure/>
            ſitum vltra C. </s>
            <s xml:id="echoid-s3395" xml:space="preserve">procederet, non amplius deſcenderet, ſed
              <lb/>
            aſcenderet. </s>
            <s xml:id="echoid-s3396" xml:space="preserve">Aſcenſus demum rectus è contrario incipit à me-
              <lb/>
            dio C. </s>
            <s xml:id="echoid-s3397" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s3398" xml:space="preserve">quoquouerſus recta tendit ad quælibet cæli puncta,
              <lb/>
            cælum enim (vt ille cecinit) vndiq; </s>
            <s xml:id="echoid-s3399" xml:space="preserve">ſurſum: </s>
            <s xml:id="echoid-s3400" xml:space="preserve">ſic leuè quodpiam
              <lb/>
            ex C. </s>
            <s xml:id="echoid-s3401" xml:space="preserve">ſuæ ſponti relictum aſcendit æquè ad A. </s>
            <s xml:id="echoid-s3402" xml:space="preserve">per rectam C @. </s>
            <s xml:id="echoid-s3403" xml:space="preserve">
              <lb/>
            atq; </s>
            <s xml:id="echoid-s3404" xml:space="preserve">ad B. </s>
            <s xml:id="echoid-s3405" xml:space="preserve">per rectam C B. </s>
            <s xml:id="echoid-s3406" xml:space="preserve">prout illi liberum fuerit.</s>
            <s xml:id="echoid-s3407" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3408" xml:space="preserve">Iuuenes igitur puerilem, ac vulgarem illam opinationem,
              <lb/>
            atq; </s>
            <s xml:id="echoid-s3409" xml:space="preserve">imaginationem corrigant, qua grauia ablatis impedimen-
              <lb/>
            tis perpetuò deſcenſura putant. </s>
            <s xml:id="echoid-s3410" xml:space="preserve">ſimiliter animaduertant ho@
              <lb/>
            motus minime effici per lineas paralellas, verum per lineas ad
              <lb/>
            mundi medium ſeu centrum concurrentes, contra quam pueri,
              <lb/>
            ac ignarum vulgus opinantur; </s>
            <s xml:id="echoid-s3411" xml:space="preserve">ij enim putant mundum inſtar
              <lb/>
            furni eſſe, vt in adiecta figura repræſentatur, terramque vndi-
              <lb/>
            que cælum contingere, grauiaque in perpetuum, ni impedirentur, deſcenſura eſſe, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3412" xml:space="preserve">quidem per lineas
              <lb/>
            paralellas, v. </s>
            <s xml:id="echoid-s3413" xml:space="preserve">g. </s>
            <s xml:id="echoid-s3414" xml:space="preserve">grauia duo, G. </s>
            <s xml:id="echoid-s3415" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s3416" xml:space="preserve">F. </s>
            <s xml:id="echoid-s3417" xml:space="preserve">putant deſcenſura deorſum in perpetuum per lineas paralellas infini-
              <lb/>
            tas G H. </s>
            <s xml:id="echoid-s3418" xml:space="preserve">F I. </s>
            <s xml:id="echoid-s3419" xml:space="preserve">Exiſtimant etiam homines terræ inſidere ſecundum lineas inuicem paralellas, hoc eſ@ ho-
              <lb/>
            mines ſtantes, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3420" xml:space="preserve">erectos, eſſe inuicem paralellos, quæ omnia figmenta ſunt ex mera inſcitia. </s>
            <s xml:id="echoid-s3421" xml:space="preserve">Hæc autem
              <lb/>
            omnia probantur experientia, quia in quouis loco terræ, etiam apud Antipodes, grauia tendunt verſus
              <lb/>
            centrum terræ per lineam rectam, ni impediantur; </s>
            <s xml:id="echoid-s3422" xml:space="preserve">leuia verò vbique terrarum aſcendunt, ni quid obeſt
              <lb/>
            per lineam rectam: </s>
            <s xml:id="echoid-s3423" xml:space="preserve">cum autem terra ſit ſphærica vt patebit, manifeſtum eſt hoſce motus fieri ſicuti di-
              <lb/>
            ximus.</s>
            <s xml:id="echoid-s3424" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3425" xml:space="preserve">Vt autem adhuc perfectius grauium deſcenſus percipiatur, ſciendum eſt in quouis corpore graui reperi-
              <lb/>
            ri duo centra, centrum videlicet magnitudinis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3426" xml:space="preserve">centrum grauitatis. </s>
            <s xml:id="echoid-s3427" xml:space="preserve">Centrum magnitudinis eſt pun-
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0050-02" xlink:href="fig-0050-02a" number="29">
                <image file="0050-02" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0050-02"/>
              </figure>
            ctum æqualiter ab extremitatibus remotum, quod propriè in corpo-
              <lb/>
            ribus regularibus reperitur vti ſunt Sphæra, Pyramis, Cubus, Cy-
              <lb/>
            lyndrus, Octaedrum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3428" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s3429" xml:space="preserve">Grauitatis centrum punctum eſt, in quo
              <lb/>
            ſi graue ſuſpendatur in æquilibrio manet, etiamſi huc illuc trasfera-
              <lb/>
            tur, ideſt, ſeruat eandem poſitionem, quam antea habebat; </s>
            <s xml:id="echoid-s3430" xml:space="preserve">cuius cau-
              <lb/>
            ſa eſt, quia vndique ab illo puncto ſunt æqualia momenta, vt tradit
              <lb/>
            Pappus Alexandrinus lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s3431" xml:space="preserve">8. </s>
            <s xml:id="echoid-s3432" xml:space="preserve">Collect. </s>
            <s xml:id="echoid-s3433" xml:space="preserve">Mathem. </s>
            <s xml:id="echoid-s3434" xml:space="preserve">vnde ſequitur, vt cum
              <lb/>
            graue rectè deſcendit, ita deſcendat vt eius centrum grauitatis, re-
              <lb/>
            cta, ſeu ſecundum perpendiculum ad centrum vniuerſi deferatur. </s>
            <s xml:id="echoid-s3435" xml:space="preserve">il-
              <lb/>
            la autem linea per quam centrum grauitatis deſcendit, dicitur linea
              <lb/>
            directionis, reliquæ verò eius partes per lineas, lineæ directionis pa-
              <lb/>
            ralellas, vt in Prima ſuperiori figura, ſi corporis graui Z L. </s>
            <s xml:id="echoid-s3436" xml:space="preserve">centrum
              <lb/>
            grauitatis fuerit Q. </s>
            <s xml:id="echoid-s3437" xml:space="preserve">in deſcenſu, punctum Q. </s>
            <s xml:id="echoid-s3438" xml:space="preserve">ſemper delabetur per li-
              <lb/>
            neam QC. </s>
            <s xml:id="echoid-s3439" xml:space="preserve">ipſaque erit linea directionis; </s>
            <s xml:id="echoid-s3440" xml:space="preserve">partes vero Z. </s>
            <s xml:id="echoid-s3441" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s3442" xml:space="preserve">L. </s>
            <s xml:id="echoid-s3443" xml:space="preserve">per pa-
              <lb/>
            ralellas illi in eodem ſemper ſitu prolabentur. </s>
            <s xml:id="echoid-s3444" xml:space="preserve">Quo verò loco cen-
              <lb/>
            trum grauitatis in quouis corpore collocetur, ſubtiliſſima noſtra
              <lb/>
            ætate Federicus Commẽdinus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3445" xml:space="preserve">Lucas Valerius infignes Mathem.</s>
            <s xml:id="echoid-s3446" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>