Clavius, Christoph, Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur

Page concordance

< >
Scan Original
71 51
72 52
73 53
74 54
75 55
76 56
77 57
78 58
79 59
80 60
81 61
82 62
83 63
84 64
85 65
86 66
87 67
88 68
89 69
90 70
91 71
92 72
93 73
94 74
95 75
96 76
97 77
98 78
99 79
100 80
< >
page |< < (30) of 677 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="it" type="free">
        <div xml:id="echoid-div105" type="section" level="1" n="33">
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s2033" xml:space="preserve">
              <pb o="30" file="0050" n="50" rhead="GNOMONICES"/>
            gulum B C, ſub lateribus trianguli per axem comprehenſum; </s>
            <s xml:id="echoid-s2034" xml:space="preserve">erit, vt quadratum baſis BC,
              <lb/>
            ad rectangulum ſub lateribus A B, A C, contentum, ita E K, ad A E. </s>
            <s xml:id="echoid-s2035" xml:space="preserve">Quare ex propoſ.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s2036" xml:space="preserve">11. </s>
            <s xml:id="echoid-s2037" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s2038" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s2039" xml:space="preserve">Apollonij, E K, latus rectum eſt paraboles E F G, hoc eſt, Recta, iuxta quam poſ-
              <lb/>
            ſunt ordinatim applicatæ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2040" xml:space="preserve">c.</s>
            <s xml:id="echoid-s2041" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <figure number="32">
            <image file="0050-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0050-01"/>
          </figure>
          <note position="left" xml:space="preserve">10</note>
          <figure number="33">
            <image file="0050-02" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0050-02"/>
          </figure>
          <note position="left" xml:space="preserve">20</note>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2042" xml:space="preserve">INVENTO igitur latere recto, ſumatur in plano aliquo axis parabolæ quicunque E H. </s>
            <s xml:id="echoid-s2043" xml:space="preserve">(De
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0050-03" xlink:href="note-0050-03a" xml:space="preserve">Alia deſ@riptio
                <lb/>
              Paraboles in
                <lb/>
              plano.</note>
            illa enim Parabola hic agimus, cuius diameter etiam axis eſt, ſecans omnes ordinatim applicatas bifa-
              <lb/>
            riam, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2044" xml:space="preserve">ad rectos angulos) in quo ſumantur quot cunque partes inter ſe æquales, (quò autem minores hæ
              <lb/>
            partes fuerint, eò accuratius parabola deſcribetur) ita vt E A, ſit 1; </s>
            <s xml:id="echoid-s2045" xml:space="preserve">A B, 3; </s>
            <s xml:id="echoid-s2046" xml:space="preserve">B C, 5; </s>
            <s xml:id="echoid-s2047" xml:space="preserve">C H, 7, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2048" xml:space="preserve">ſic
              <lb/>
            deinceps, ſecundum numerorum imparium ſeriem: </s>
            <s xml:id="echoid-s2049" xml:space="preserve">atque per puncta A, B, C, H, &</s>
            <s xml:id="echoid-s2050" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s2051" xml:space="preserve">ad E H, perpen-
              <lb/>
            diculares vtrinque ducantur eo modo, quo ſupra docuimus. </s>
            <s xml:id="echoid-s2052" xml:space="preserve">Deinde inter latus rectum E k, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2053" xml:space="preserve">rectam
              <lb/>
            E A, inuenta media proportionali, abſcindatur ei vtrinq; </s>
            <s xml:id="echoid-s2054" xml:space="preserve">æqualis A D; </s>
            <s xml:id="echoid-s2055" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s2056" xml:space="preserve">ex B, vtrinq; </s>
            <s xml:id="echoid-s2057" xml:space="preserve">abſcindatur
              <lb/>
            B F, dupla ipſius A D; </s>
            <s xml:id="echoid-s2058" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s2059" xml:space="preserve">ex C, vtrinque C G, tripla eiuſdem A D, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2060" xml:space="preserve">ex H, ipſa H I, quadrupla, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2061" xml:space="preserve">
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0050-04" xlink:href="note-0050-04a" xml:space="preserve">30</note>
            ſic deinceps ſecundum naturalem ſeriem numerorum. </s>
            <s xml:id="echoid-s2062" xml:space="preserve">Nam per puncta D, F, G, I, deſcribenda erit para-
              <lb/>
            bola. </s>
            <s xml:id="echoid-s2063" xml:space="preserve">Quod enim per punctum D, tranſeat, ex eo probatur, quod quadratum ex A D, recta, quæ media
              <lb/>
            proportionalis est inter E K, E A, æquale eſt rectangulo ſub E K, E A, atque adeò A D, ordinatim
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0050-05" xlink:href="note-0050-05a" xml:space="preserve">17. ſexti.</note>
            applicata eſt in parabola, cuius latus rectum E K, vt conſtat ex propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s2064" xml:space="preserve">11. </s>
            <s xml:id="echoid-s2065" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s2066" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s2067" xml:space="preserve">Apollonij. </s>
            <s xml:id="echoid-s2068" xml:space="preserve">Quare pa-
              <lb/>
            rabola per punctum D, tranſibit. </s>
            <s xml:id="echoid-s2069" xml:space="preserve">Si enim per aliud punctum, vt per P, tranſiret, eſſet quadratum quc
              <unsure/>
            -
              <lb/>
            que ex A P, rectangulo ſub E K, E A, æquale, ex propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s2070" xml:space="preserve">11. </s>
            <s xml:id="echoid-s2071" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s2072" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s2073" xml:space="preserve">Apollonij, quòd A P, ordinatim ap-
              <lb/>
            plicata eſſet ad diametrum. </s>
            <s xml:id="echoid-s2074" xml:space="preserve">Quare quadrata ex A D, A P, æqualia, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2075" xml:space="preserve">ipſæ rectæ æquales eſſent, pars
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s2076" xml:space="preserve">totum, quod eſt abſurdum. </s>
            <s xml:id="echoid-s2077" xml:space="preserve">Tranſit ergo parabola, cuius latus rectum E K, per D, punctum. </s>
            <s xml:id="echoid-s2078" xml:space="preserve">Quod
              <lb/>
            autem tranſeat quoque per puncta F, G, I, ita oſtendemus. </s>
            <s xml:id="echoid-s2079" xml:space="preserve">Quoniam recta B F, dupla eſt rectæ A D,
              <lb/>
            habebit quadr at um illius ad huius quadr at um proportionem quadruplam; </s>
            <s xml:id="echoid-s2080" xml:space="preserve">(quòd quadrata habeant du-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0050-06" xlink:href="note-0050-06a" xml:space="preserve">20. ſexti.</note>
              <note position="left" xlink:label="note-0050-07" xlink:href="note-0050-07a" xml:space="preserve">40</note>
            plicatam proportionem laterum) quemadmodum & </s>
            <s xml:id="echoid-s2081" xml:space="preserve">recta E B, rectæ E A, quadrupla eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s2082" xml:space="preserve">Rurſus quia
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0050-08" xlink:href="note-0050-08a" xml:space="preserve">20. ſexti.</note>
            recta C G, rectæ A D, tripla est, erit quadratum illius noncuplum quadrati huius, ſicut & </s>
            <s xml:id="echoid-s2083" xml:space="preserve">recta E C,
              <lb/>
            noncupla eſt rectæ E A. </s>
            <s xml:id="echoid-s2084" xml:space="preserve">Eodem modo habebit quadratum ex H I, ad quadratum ex A D, eandem pro-
              <lb/>
            portionem, quam recta E H, ad E A, nempe ſedecuplam, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2085" xml:space="preserve">ſic deinceps. </s>
            <s xml:id="echoid-s2086" xml:space="preserve">Quare vt conſtat ex propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s2087" xml:space="preserve">20.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s2088" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s2089" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s2090" xml:space="preserve">Apollonij, parabola per puncta F, G, I, tranſibit. </s>
            <s xml:id="echoid-s2091" xml:space="preserve">Nam ſi per aliud punctum, vt per Q, tranſi-
              <lb/>
            re dicatur, erit ex dicta propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s2092" xml:space="preserve">20. </s>
            <s xml:id="echoid-s2093" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s2094" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s2095" xml:space="preserve">Apollonij, quadratum ex B Q, ad quadratum ex A D, vt recta
              <lb/>
            E B, ad rectam E A, hoc eſt, vtquadratum ex B F, ad quadratum ex A D. </s>
            <s xml:id="echoid-s2096" xml:space="preserve">ſunt ergo æqualia quadrata
              <lb/>
            B Q, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2097" xml:space="preserve">B F, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2098" xml:space="preserve">ipſæ rectæ æquales, pars & </s>
            <s xml:id="echoid-s2099" xml:space="preserve">totum, quod est abſurdum. </s>
            <s xml:id="echoid-s2100" xml:space="preserve">Nonigitur parabola per Q,
              <lb/>
            ſed per F, deſcribenda erit, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2101" xml:space="preserve">ſic de cæteris.</s>
            <s xml:id="echoid-s2102" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s2103" xml:space="preserve">QVOD ſi quando puncta nimium inter ſe diſtare videantur, qualia ſunt G, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2104" xml:space="preserve">I, accipiemus in dia-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0050-09" xlink:href="note-0050-09a" xml:space="preserve">50</note>
            metro E H, inter C, H, puncta, punctum aliquod, quod terminet particulas diametri, quas quaterna-
              <lb/>
            rius numeret, vt 8, vel 12. </s>
            <s xml:id="echoid-s2105" xml:space="preserve">vel 16. </s>
            <s xml:id="echoid-s2106" xml:space="preserve">vel 20. </s>
            <s xml:id="echoid-s2107" xml:space="preserve">&</s>
            <s xml:id="echoid-s2108" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s2109" xml:space="preserve">cuiuſmodiest punctum M, terminans duodecim parti-
              <lb/>
            culas. </s>
            <s xml:id="echoid-s2110" xml:space="preserve">Deinde lineæ E M, ſumemus quartam partem, vt in dato exemplo rectam E L, continentem
              <lb/>
            tres particulas, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2111" xml:space="preserve">ex L, perpendicularem ducemus ad E H, nempe L N, quæ parabolam ſecet in N, pun
              <lb/>
            cto. </s>
            <s xml:id="echoid-s2112" xml:space="preserve">Si enim per M, ducamus aliam perpendicularem ad E H, ex qua abſcindamus M O, duplam ipſius
              <lb/>
            L N, tranſibit parabola per punctum O; </s>
            <s xml:id="echoid-s2113" xml:space="preserve">propterca quod L M, ipſius E L, tripla eſt, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2114" xml:space="preserve">M O, ipſius
              <lb/>
            L N, dupla, quemadmodum & </s>
            <s xml:id="echoid-s2115" xml:space="preserve">A B, ipſius E A, tripla, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2116" xml:space="preserve">B F, ipſius A D, dupla exiſtit.</s>
            <s xml:id="echoid-s2117" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2118" xml:space="preserve">HAEC eadem ratio accommodari poteſt Parabolæ, in qua ordinatim applicatæ non ſunt perpendi-
              <lb/>
            culares ad diametrum E H, vt in conis ſcalenis contingit, cum triangulum per axem ad baſim conirectũ
              <lb/>
            non eſt, vt ex propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s2119" xml:space="preserve">7. </s>
            <s xml:id="echoid-s2120" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s2121" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s2122" xml:space="preserve">Apoll. </s>
            <s xml:id="echoid-s2123" xml:space="preserve">liquet: </s>
            <s xml:id="echoid-s2124" xml:space="preserve">Sed tunc E H, non erit axis Parabolæ, ſed diameter. </s>
            <s xml:id="echoid-s2125" xml:space="preserve">Vn-
              <lb/>
            de per puncta A, B, C, H, ducendæ erunt lineæ inter ſe parallelæ, facientes cum diametro E H, </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>