Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Table of figures

< >
[Figure 101]
[Figure 102]
[103] c d b a
[104] a c b d g l e l f
[105] a b c d e f k g h o
[106] d e a b c
[107] b a e d c
[108] Tetra cedron.
[109] Exace dron.
[110] Octo cedron
[111] Icoſa he dron.
[Figure 112]
[Figure 113]
[114] Gn@m@.
[115] a g h b e m n f c k l d 1
[116] g h b e m n f c k l d 2
[117] a k l m b e q r g f ſ t h c n o p d 3
[118] a g h b e m n f c k l d 4
[119] a k b e m g f n h c l d 5
[120] a b c d 1
[121] a b c e d 2
[122] a b c e d 3
[123] b d a e c
[124] a b 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48
[125] h c d a b g f e
[Figure 126]
[127] G E C D F B A
[128] G E D C B F A H
[129] A B E F C D G H
[130] a b c d
< >
page |< < (ccccliij) of 997 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="de" type="free">
        <div xml:id="echoid-div622" type="section" level="1" n="58">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s14652" xml:space="preserve">
              <pb o="ccccliij" file="0509" n="509" rhead="ſachen/ Das zehendt bůch."/>
            auch iſt ſchwartz/ dieweil es ein matery der ſchwartzen ſchreib dinten iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s14653" xml:space="preserve">es
              <lb/>
            iſt aber ein yedes ſchwartz ding/ vorab was von Metall iſt/ verbrent. </s>
            <s xml:id="echoid-s14654" xml:space="preserve">wz ver
              <lb/>
            brẽt iſt ſcharpff. </s>
            <s xml:id="echoid-s14655" xml:space="preserve">dañ wie Galenus ſagt/ iſt der ſcharff vnd reß geſchmack am
              <lb/>
            aller hitzigeſten. </s>
            <s xml:id="echoid-s14656" xml:space="preserve">es mag aber nitt ſo gar ſcharpff ſein/ es ſeye dañ der ſubtey
              <lb/>
            ler theil von der erden mitt dem öl vermiſchet. </s>
            <s xml:id="echoid-s14657" xml:space="preserve">vnd iſt diſes darum̃ am me-
              <lb/>
            hrſten verbrennet/ weil ſie ſubteyl iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s14658" xml:space="preserve">es beſchicht aber durch dẽ brentẽ wein
              <lb/>
            das diſes nitt hinauff ſteige/ auch nit mehr durch dẽ brand gederret werde/
              <lb/>
            daß hinauff faret. </s>
            <s xml:id="echoid-s14659" xml:space="preserve">deßhalben hilffet der brent wein in zwen weg/ daß das öl
              <lb/>
            nitt alſo ſtarck ſeye. </s>
            <s xml:id="echoid-s14660" xml:space="preserve">Weil dañ diſem alſo/ můß mã das öl nit alles ſo wol da-
              <lb/>
            rauß ziehen/ ſonder als bald man anfahet des verbrentzeleten entpfinden/
              <lb/>
            ſtill ſtellen. </s>
            <s xml:id="echoid-s14661" xml:space="preserve">dann alſo wirt alles/ ſo dar von geſagt/ war ſein vnnd ſonſt nit.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s14662" xml:space="preserve">Dann wann man die die diſtillierung bey zeytten ſtellet/ faret allein diſes
              <lb/>
            hinauff ſo am feißten iſt/ vnnd nitt vyl erden bey im vermiſchet hatt/ vnd
              <lb/>
            deßhalben auch minder verbrennet. </s>
            <s xml:id="echoid-s14663" xml:space="preserve">Doch iſt diſes für ſich ſelbs ietz bekant. </s>
            <s xml:id="echoid-s14664" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Nun wöllen wir diſes eroffnen/ warumb die wermung in dem blinden ge-
              <lb/>
            ſchirr/ oder in zweyen geſchirren durch Mariẽ bad/ oder ſand oder äſchen/
              <lb/>
            oder ander der geleichen werme/ ein liebligkeytt bringe/ ſo es doch mehr
              <lb/>
              <handwritten xlink:label="hd-0509-1" xlink:href="hd-0509-1a" number="32"/>
              <handwritten xlink:label="hd-0509-1" xlink:href="hd-0509-1a" number="33"/>
              <handwritten xlink:label="hd-0509-1" xlink:href="hd-0509-1a" number="34"/>
            den ſcharpffenn geſchmack mehren ſolte. </s>
            <s xml:id="echoid-s14665" xml:space="preserve">dann der ſcharpff geſchmack kom-
              <lb/>
            met von der werme. </s>
            <s xml:id="echoid-s14666" xml:space="preserve">Alſo iſt zů erſten bekant/ daß alles in vergleichung ge-
              <lb/>
            redt wirt/ alſo daß diſe werme billich möchte ein kelte genennet werden.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s14667" xml:space="preserve">dañ wir habend angezeigt/ daß man des ſommers werme/ auch diſe ſo von
              <lb/>
            einem kleinen feüwr kom̃et/ ſolle ein kelte neñen. </s>
            <s xml:id="echoid-s14668" xml:space="preserve">es hat auch deſſen krafft/
              <lb/>
            weil alle metall vnnd ettliche metalliſche ding/ ſo von einer groſſen werme
              <lb/>
            weich worden/ daran wider zůſam̃en gefroren. </s>
            <s xml:id="echoid-s14669" xml:space="preserve">Dieweil dañ diſe werme ein
              <lb/>
            platz vñ krafft der kelte durch ein vergleichung hatt/ zerſtöret ſie die eigen-
              <lb/>
            ſchafft ſo diſes durch ein treffenliche hitz bekom̃en/ vñ hiemit auch den ſchar
              <lb/>
            pffen geſchmack/ ſo es daruon bekommen.</s>
            <s xml:id="echoid-s14670" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s14671" xml:space="preserve">Diſes iſt die gemein vrſach/ aber nach nit die beſondere. </s>
            <s xml:id="echoid-s14672" xml:space="preserve">darũb wöllẽ wir
              <lb/>
            ſolche auch eroffnen/ damit man der ſach ein verſtand bekom̃e. </s>
            <s xml:id="echoid-s14673" xml:space="preserve">dann es iſt
              <lb/>
            ein handel/ an wölchem nit wenig gelegen/ dieweil wir etwan ſonſt angezei-
              <lb/>
            get/ der lufft werde alſo bereittet/ daß er die fünfft eſſentz oder ein waſſer {der}
              <lb/>
            vntödtlichkeit möge genennet werden. </s>
            <s xml:id="echoid-s14674" xml:space="preserve">Diſes iſt aber der menſchen neetar
              <lb/>
            vnnd götter tranck/ wiewol etliche vermeinend man mache es auß dem be-
              <lb/>
            kanndten kraut Daneta/ als wir vorhin habend angezeigt. </s>
            <s xml:id="echoid-s14675" xml:space="preserve">wie dañ diſe ge-
              <lb/>
            ringe werme alle ſcharpffe ding auff löſet/ vnnd von einanderen treibt/ al-
              <lb/>
            ſo verzeert ſie auch den weſſerigen theil. </s>
            <s xml:id="echoid-s14676" xml:space="preserve">Dañ diſes iſt eroffnet/ daß die feiß-
              <lb/>
            te feüchtigkeit/ wann ſie bey dem weſſerigen iſt/ nitt von einanderen kom-
              <lb/>
            met/ biß die weſſerigkeit gar verzeert iſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s14677" xml:space="preserve">Was aber feißt/ wirt alles von der
              <lb/>
              <handwritten xlink:label="hd-0509-1" xlink:href="hd-0509-1a" number="32"/>
              <handwritten xlink:label="hd-0509-1" xlink:href="hd-0509-1a" number="33"/>
              <handwritten xlink:label="hd-0509-1" xlink:href="hd-0509-1a" number="34"/>
            zimlichen werme wol gekochet. </s>
            <s xml:id="echoid-s14678" xml:space="preserve">vnnd darumb iſt beſſer man brauche ein lau
              <lb/>
            we werme/ vnd am aller mehrſten bey dem end. </s>
            <s xml:id="echoid-s14679" xml:space="preserve">Darũb wann man ſolches
              <lb/>
            auch in der oliuen trůſen thet/ wurden ſie vyl baß/ dañ an der Sonnen ge-
              <lb/>
            leütteret/ dieweil ſie faſt vngeleich beſchicht. </s>
            <s xml:id="echoid-s14680" xml:space="preserve">Alſo bringt diſe inſolatiõ/ wer
              <lb/>
            mung/ vnd temperatur drey nutzbarkeit. </s>
            <s xml:id="echoid-s14681" xml:space="preserve">die weſſerige feüchte wirt reſolui-
              <lb/>
            ert/ auch ein theil deß verbroñens/ vnd wirt die feißte wol gekochet/ darũb
              <lb/>
            wirt die ſubſtantz gar ſubteyl. </s>
            <s xml:id="echoid-s14682" xml:space="preserve">Dañ die kochung machet alles dicker. </s>
            <s xml:id="echoid-s14683" xml:space="preserve">die theil
              <lb/>
            aber auß wölchẽ/ es vermiſchet/ ſeind ſubteyler. </s>
            <s xml:id="echoid-s14684" xml:space="preserve">dañ dz gold iſt wol kochet/
              <lb/>
              <handwritten xlink:label="hd-0509-1" xlink:href="hd-0509-1a" number="32"/>
              <handwritten xlink:label="hd-0509-1" xlink:href="hd-0509-1a" number="33"/>
              <handwritten xlink:label="hd-0509-1" xlink:href="hd-0509-1a" number="34"/>
            vnd darũb faſt dick. </s>
            <s xml:id="echoid-s14685" xml:space="preserve">doch iſt dz ſelbig auß ſubteylẽ theilen züſamẽ geordnet.</s>
            <s xml:id="echoid-s14686" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="right" xml:space="preserve">was in diſtil-
            <lb/>
          lierüg zůve@
            <lb/>
          weiden.</note>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s14687" xml:space="preserve">Man ſoll aber in gemein in allen diſtillierungen acht haben/ an </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>