Vitruvius, De architectura libri decem ad Caesarem Augustum, omnibus omnium editionibus longè emendatiores, collatis veteribus exemplis

Table of contents

< >
[Item 1.]
[2.] M VITRVVII POLLIONIS DE ARCHITECTVRA LIBRI DECEM AD CAESAREM AVGVSTVM, * omnib{{us}} omnium editionib{us} longè emendatiores, collatis veterib{us} exemplis. ACCESSERVNT,
[3.] ADIECTA EST
[4.] LVGDVNI, APVD IOAN. TORNAESIVM. M. D. LII.
[5.] ILLVSTRISS. ET REVERENDISS. D. GEORGIO ARMAGNACIO, S. R. E. Cardinali, mecœnati, & patrono ſuo Gulielmus Philander Caſtilionius S.
[6.] FRANCISCO VA-LESIO REGI POTEN- TISSIMO ET CHRISTIA-NISSIMO GVLIELMVS PHILANDER CA-STILLIO-NIVS VICTORIAM.
[7.] AVTORES, QVOS IN HIS ANNOTATIONIBVS PHILAN- der, & ii per quos ipſe profecit, ſequuti ſunt, & citant. *
[8.] VITRVVII VITA EX IPSO OPERE PER PHILANDRVM COLLECTA. *
[9.] capitum M. Vitruuii Pollionis librorum decem de Archite-ctura. CAPITA PARIMI LIBRI.
[10.] CAPITA SECVNDI LIBRI.
[11.] CAPITA LIBRI TERTII.
[12.] CAPITA LIBRI QVARTI.
[13.] CAPITA LIBRI QVINTI.
[14.] CAPITA SEXTI LIBRI.
[15.] CAPITA SEPTIMI LIBRI.
[16.] CAPITA OCTAVI LIBRI.
[17.] CAPITA NONI LIBRI.
[18.] CAPITA DECIMI LIBRI.
[19.] LECTORI
[20.] VITRVVIO.
[21.] F. TIRLERIANVS AD LECTOREM.
[22.] IDEM.
[23.] M VITRVVII POLLIONIS DE ARCHI TECTVRA LIBER PRIMVS. * PRAEFATIO.
[24.] Quid ſit Architectura, & de Architectis inſtituendis. CAPVT PRIMVM.
[25.] GVLIELMI PHI-LANDRI, CASTILIONII, GALLI, CIVIS ROMANI in decem M. Vitruuij Pollionis de Architectura libros an-notationum liber primus. IN CAPVT I. ANNOTATIONES.
[26.] Ex quib{us} reb{us} Architectura constet. CAPVT II.
[27.] IN CAPVT II. ANNOTAT.
[28.] De partib{us} Architecturæ in priuatorum & publicorum ædificiorum distributionib{us}, & gnomonices & machi-nationis. # CAP. # III.
[29.] IN CAPVT III. ANNOTAT.
[30.] De electione locorum ſalubrium, & quæ obſint ſalubritati, & vnde lumina capiantur. # CAP. # IIII.
< >
page |< < (31) of 530 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div36" type="section" level="1" n="36">
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s2759" xml:space="preserve">
              <pb o="31" file="051" n="51" rhead="DE ARCHITEC. LIB. I."/>
            lium item & </s>
            <s xml:id="echoid-s2760" xml:space="preserve">priuatarum ædium ſpeculis collocamus bracte{as}, ſiue petala, à ver-
              <lb/>
            tendo gyroillos, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2761" xml:space="preserve">pennuncellos, quod in ædificiorum pinnis ſiue fastigijs collocata
              <lb/>
            facili motu ventorum flatum monſtrent, vocantes. </s>
            <s xml:id="echoid-s2762" xml:space="preserve">Pro arbitrio etiam varijs vento-
              <lb/>
            rum indicib{us} vtimur, ſed quæ vento auerſa ipſum tamen, quis ſit, indicent.</s>
            <s xml:id="echoid-s2763" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s2764" xml:space="preserve">Collocetur ad libellam marmoreum amuſsium.</s>
            <s xml:id="echoid-s2765" xml:space="preserve">] Id eſt deforma-
              <lb/>
            ta tabula, cui{us} ad regulam & </s>
            <s xml:id="echoid-s2766" xml:space="preserve">libellam ſummum libramentnm ſit leuigatum,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s2767" xml:space="preserve">depolitum, exactis etiam, ſi ita videbitur, ad normam angulis.</s>
            <s xml:id="echoid-s2768" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s2769" xml:space="preserve">Collocetur æneus gnomon.</s>
            <s xml:id="echoid-s2770" xml:space="preserve">] Gnomon ſignificat ſtylum, ſiue Verucu-
              <lb/>
            lum, quod ſtans in medio amußio collocatur ad vmbr{as} indagand{as}, vnde & </s>
            <s xml:id="echoid-s2771" xml:space="preserve">à
              <lb/>
            Græcis dicitur σκιαθΗρας, quòd θΗρα indaginem ſigniſicet. </s>
            <s xml:id="echoid-s2772" xml:space="preserve">Eſt & </s>
            <s xml:id="echoid-s2773" xml:space="preserve">ipſa tota ma-
              <lb/>
            chinula, qua vtimur in deſignandis & </s>
            <s xml:id="echoid-s2774" xml:space="preserve">metandis vrbium vijs, ad auertendam ab
              <lb/>
            eis vim ventorum molestam, vt in fine huius capitis vſurpatum reperies. </s>
            <s xml:id="echoid-s2775" xml:space="preserve">Apud
              <lb/>
            Sextum Pompeium inuenio g nomam dici à nostris. </s>
            <s xml:id="echoid-s2776" xml:space="preserve">Huiuſmodi (niſi fallor) deſcribi-
              <lb/>
            tur machina à Plinio libro
              <emph style="sc">XVIII</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s2777" xml:space="preserve">cap. </s>
            <s xml:id="echoid-s2778" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">XXXIIII</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s2779" xml:space="preserve">Alij aliter componunt.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s2780" xml:space="preserve">Apud Plutarchum in vita Marcelli, σκιόθΗρα ſunt quædam mathematica in-
              <lb/>
            ſtrumenta.</s>
            <s xml:id="echoid-s2781" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s2782" xml:space="preserve">Huius antemeridiana circiter horam quintam.</s>
            <s xml:id="echoid-s2783" xml:space="preserve">] Non admodum
              <lb/>
            refert, id ſi fiat alia antemeridiana hora, dum fiat propi{us} meridiem, qui ſemper eſt
              <lb/>
            idem inquit Plinius memorato cap. </s>
            <s xml:id="echoid-s2784" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">XXXIIII</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s2785" xml:space="preserve">Vtrunque verò non niſi commo-
              <lb/>
            ditatis gratia dictum velim, quòd ante horam quintam prolixior ſit vmbra, quàm
              <lb/>
            vt circulo contineri ſatis commode poßit.</s>
            <s xml:id="echoid-s2786" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s2787" xml:space="preserve">Ex eóqß à centro.</s>
            <s xml:id="echoid-s2788" xml:space="preserve">] Abundat vocula, , expungenda itaque vtpote adul-
              <lb/>
            terina, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2789" xml:space="preserve">ab oſcitante aliquo ſcriba inſerta.</s>
            <s xml:id="echoid-s2790" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s2791" xml:space="preserve">Decuſſatim deſcribendum.</s>
            <s xml:id="echoid-s2792" xml:space="preserve">] Decuſſare eſt in decuſſem formare, id eſt
              <lb/>
            in ſpeciem, χ, Græcæ literæ, ſiue ei{us} notæ, qua Romani denarium numerum ſi-
              <lb/>
            gnificant, atque adeò cum diagoniæ lineæ duæ ſe in centro ſecant. </s>
            <s xml:id="echoid-s2793" xml:space="preserve">Hæc verò decuſ-
              <lb/>
            ſatio eo tantummodo nomine fit, vt circul{us} in du{as} æqu{as} partes ſecari poßit. </s>
            <s xml:id="echoid-s2794" xml:space="preserve">Quæ
              <lb/>
            ſequuntur decuſſationes, distributionis ventorum cauſa fiunt.</s>
            <s xml:id="echoid-s2795" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s2796" xml:space="preserve">Quæ tangit circinationem.</s>
            <s xml:id="echoid-s2797" xml:space="preserve">] Scribendum quà, aduerbium. </s>
            <s xml:id="echoid-s2798" xml:space="preserve">Error au-
              <lb/>
            tem hic non ſemel Vitruuianum codicem occupauit. </s>
            <s xml:id="echoid-s2799" xml:space="preserve">Et ſuperuacaneum existima-
              <lb/>
            rem admonere, niſi leuia delicatum lectorem interdum vel fallerent, vel mo-
              <lb/>
            rarentur.</s>
            <s xml:id="echoid-s2800" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s2801" xml:space="preserve">Et platearum & </s>
            <s xml:id="echoid-s2802" xml:space="preserve">angiportorum uidentur debere dirigi de-
              <lb/>
            ſcriptiones.</s>
            <s xml:id="echoid-s2803" xml:space="preserve">] Plateæ ſunt viæ latiores, angiporti verò arctiores & </s>
            <s xml:id="echoid-s2804" xml:space="preserve">angustiores,
              <lb/>
            qu{as}, niſi fallor, expreßit A. </s>
            <s xml:id="echoid-s2805" xml:space="preserve">Hirci{us}, ſiue is eſt Oppi{us}, libro de bello Alexandrino,
              <lb/>
            his Verbis. </s>
            <s xml:id="echoid-s2806" xml:space="preserve">Omnib{us} vijs atque angiportis vallum obduxerant. </s>
            <s xml:id="echoid-s2807" xml:space="preserve">Vias autem, quæ
              <lb/>
            exitum non habent, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2808" xml:space="preserve">peruiæ non ſunt, fundul{as} dici reperio apud M. </s>
            <s xml:id="echoid-s2809" xml:space="preserve">Varronem
              <lb/>
            de lingua Latina lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s2810" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">IIII</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s2811" xml:space="preserve">Dicuntur & </s>
            <s xml:id="echoid-s2812" xml:space="preserve">angiport{us} Terentio, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2813" xml:space="preserve">Horatio, ſi cre-
              <lb/>
            dim{us} Acroni Grammatico.</s>
            <s xml:id="echoid-s2814" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s2815" xml:space="preserve">Ad angulos inſularum.</s>
            <s xml:id="echoid-s2816" xml:space="preserve">] Inſulæ dicuntur dom{us} ab alijs ſeiunctæ, id eſt
              <lb/>
            autore Sexto Pompeio, quæ non iunguntur communib{us} parietib{us} cum Vicinis, ſed
              <lb/>
            circuitu publico aut priuato cinguntur. </s>
            <s xml:id="echoid-s2817" xml:space="preserve">In qua ſignificatione ſcribit Iuli{us} Capitoli-
              <lb/>
            n{us} in Antonino Pio, eo imperante incendium centum quadraginta inſul{as}, ſiue
              <lb/>
            domos abſumpſiſſe. </s>
            <s xml:id="echoid-s2818" xml:space="preserve">In vrbib{us} metandis inſul{as} accipim{us}, quicquid quatuor </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>