5131DE ARCHITEC. LIB. I.
lium item &
priuatarum ædium ſpeculis collocamus bracte{as}, ſiue petala, à ver-
tendo gyroillos, & pennuncellos, quod in ædificiorum pinnis ſiue fastigijs collocata
facili motu ventorum flatum monſtrent, vocantes. Pro arbitrio etiam varijs vento-
rum indicib{us} vtimur, ſed quæ vento auerſa ipſum tamen, quis ſit, indicent.
tendo gyroillos, & pennuncellos, quod in ædificiorum pinnis ſiue fastigijs collocata
facili motu ventorum flatum monſtrent, vocantes. Pro arbitrio etiam varijs vento-
rum indicib{us} vtimur, ſed quæ vento auerſa ipſum tamen, quis ſit, indicent.
Collocetur ad libellam marmoreum amuſsium.
] Id eſt deforma-
ta tabula, cui{us} ad regulam & libellam ſummum libramentnm ſit leuigatum,
& depolitum, exactis etiam, ſi ita videbitur, ad normam angulis.
ta tabula, cui{us} ad regulam & libellam ſummum libramentnm ſit leuigatum,
& depolitum, exactis etiam, ſi ita videbitur, ad normam angulis.
Collocetur æneus gnomon.
] Gnomon ſignificat ſtylum, ſiue Verucu-
lum, quod ſtans in medio amußio collocatur ad vmbr{as} indagand{as}, vnde & à
Græcis dicitur σκιαθΗρας, quòd θΗρα indaginem ſigniſicet. Eſt & ipſa tota ma-
chinula, qua vtimur in deſignandis & metandis vrbium vijs, ad auertendam ab
eis vim ventorum molestam, vt in fine huius capitis vſurpatum reperies. Apud
Sextum Pompeium inuenio g nomam dici à nostris. Huiuſmodi (niſi fallor) deſcribi-
tur machina à Plinio libro XVIII. cap. XXXIIII. Alij aliter componunt.
Apud Plutarchum in vita Marcelli, σκιόθΗρα ſunt quædam mathematica in-
ſtrumenta.
lum, quod ſtans in medio amußio collocatur ad vmbr{as} indagand{as}, vnde & à
Græcis dicitur σκιαθΗρας, quòd θΗρα indaginem ſigniſicet. Eſt & ipſa tota ma-
chinula, qua vtimur in deſignandis & metandis vrbium vijs, ad auertendam ab
eis vim ventorum molestam, vt in fine huius capitis vſurpatum reperies. Apud
Sextum Pompeium inuenio g nomam dici à nostris. Huiuſmodi (niſi fallor) deſcribi-
tur machina à Plinio libro XVIII. cap. XXXIIII. Alij aliter componunt.
Apud Plutarchum in vita Marcelli, σκιόθΗρα ſunt quædam mathematica in-
ſtrumenta.
Huius antemeridiana circiter horam quintam.
] Non admodum
refert, id ſi fiat alia antemeridiana hora, dum fiat propi{us} meridiem, qui ſemper eſt
idem inquit Plinius memorato cap. XXXIIII. Vtrunque verò non niſi commo-
ditatis gratia dictum velim, quòd ante horam quintam prolixior ſit vmbra, quàm
vt circulo contineri ſatis commode poßit.
refert, id ſi fiat alia antemeridiana hora, dum fiat propi{us} meridiem, qui ſemper eſt
idem inquit Plinius memorato cap. XXXIIII. Vtrunque verò non niſi commo-
ditatis gratia dictum velim, quòd ante horam quintam prolixior ſit vmbra, quàm
vt circulo contineri ſatis commode poßit.
Ex eóqß à centro.
] Abundat vocula, , expungenda itaque vtpote adul-
terina, & ab oſcitante aliquo ſcriba inſerta.
terina, & ab oſcitante aliquo ſcriba inſerta.
Decuſſatim deſcribendum.
] Decuſſare eſt in decuſſem formare, id eſt
in ſpeciem, χ, Græcæ literæ, ſiue ei{us} notæ, qua Romani denarium numerum ſi-
gnificant, atque adeò cum diagoniæ lineæ duæ ſe in centro ſecant. Hæc verò decuſ-
ſatio eo tantummodo nomine fit, vt circul{us} in du{as} æqu{as} partes ſecari poßit. Quæ
ſequuntur decuſſationes, distributionis ventorum cauſa fiunt.
in ſpeciem, χ, Græcæ literæ, ſiue ei{us} notæ, qua Romani denarium numerum ſi-
gnificant, atque adeò cum diagoniæ lineæ duæ ſe in centro ſecant. Hæc verò decuſ-
ſatio eo tantummodo nomine fit, vt circul{us} in du{as} æqu{as} partes ſecari poßit. Quæ
ſequuntur decuſſationes, distributionis ventorum cauſa fiunt.
Quæ tangit circinationem.
] Scribendum quà, aduerbium.
Error au-
tem hic non ſemel Vitruuianum codicem occupauit. Et ſuperuacaneum existima-
rem admonere, niſi leuia delicatum lectorem interdum vel fallerent, vel mo-
rarentur.
tem hic non ſemel Vitruuianum codicem occupauit. Et ſuperuacaneum existima-
rem admonere, niſi leuia delicatum lectorem interdum vel fallerent, vel mo-
rarentur.
Et platearum &
angiportorum uidentur debere dirigi de-
ſcriptiones. ] Plateæ ſunt viæ latiores, angiporti verò arctiores & angustiores,
qu{as}, niſi fallor, expreßit A. Hirci{us}, ſiue is eſt Oppi{us}, libro de bello Alexandrino,
his Verbis. Omnib{us} vijs atque angiportis vallum obduxerant. Vias autem, quæ
exitum non habent, & peruiæ non ſunt, fundul{as} dici reperio apud M. Varronem
de lingua Latina lib. IIII. Dicuntur & angiport{us} Terentio, & Horatio, ſi cre-
dim{us} Acroni Grammatico.
ſcriptiones. ] Plateæ ſunt viæ latiores, angiporti verò arctiores & angustiores,
qu{as}, niſi fallor, expreßit A. Hirci{us}, ſiue is eſt Oppi{us}, libro de bello Alexandrino,
his Verbis. Omnib{us} vijs atque angiportis vallum obduxerant. Vias autem, quæ
exitum non habent, & peruiæ non ſunt, fundul{as} dici reperio apud M. Varronem
de lingua Latina lib. IIII. Dicuntur & angiport{us} Terentio, & Horatio, ſi cre-
dim{us} Acroni Grammatico.
Ad angulos inſularum.
] Inſulæ dicuntur dom{us} ab alijs ſeiunctæ, id eſt
autore Sexto Pompeio, quæ non iunguntur communib{us} parietib{us} cum Vicinis, ſed
circuitu publico aut priuato cinguntur. In qua ſignificatione ſcribit Iuli{us} Capitoli-
n{us} in Antonino Pio, eo imperante incendium centum quadraginta inſul{as}, ſiue
domos abſumpſiſſe. In vrbib{us} metandis inſul{as} accipim{us}, quicquid quatuor
autore Sexto Pompeio, quæ non iunguntur communib{us} parietib{us} cum Vicinis, ſed
circuitu publico aut priuato cinguntur. In qua ſignificatione ſcribit Iuli{us} Capitoli-
n{us} in Antonino Pio, eo imperante incendium centum quadraginta inſul{as}, ſiue
domos abſumpſiſſe. In vrbib{us} metandis inſul{as} accipim{us}, quicquid quatuor