Clavius, Christoph, Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur

Table of contents

< >
[411.] SCHOLIVM.
[412.] PROBLEMA 5. PROPOSITIO 5.
[413.] Latitudines, longitudinesq́ue vmbrarum in horologio horizontali pro horis à mer. & med. noc. ad latitudinem Grad. 42. In tropico ♋, latitudines vmbrarum partim ſunt boreales, & partim auſtrales, vt hę ſyllabę [Bor. Auſtr.] indicant.
[414.] In Aequatore omnes horæ, & latitudines vmbrarum ſunt auſtrales.
[415.] Latitudines, longitudineſq́ue vmbrarum in horologio horizontali pro horis ab occaſu Solis ad latitudinem Grad. 42.
[416.] In tropico ♋, latitudines vmbrarum partim ſunt Boreales, & partim Auſtrales, vt hæ ſyllabæ [ Bor. Auſtr. ] indicant.
[417.] In Aequatore ſunt omnes horæ, & latitudines vmbrarum auſtrales.
[418.] In tropico ♑, omnes horæ, & vmbrarum latitudines auſtrales ſunt.
[419.] Arcus horarij in horologio horizontali pro horis à mer. & med. noc. ad latitudinem Grad. 42.
[420.] Latitudines, longitudineſq́ue vmbrarum in horologio Verticali auſtrali pro horis à mer. & med. noc. ad latitudinem Grad. 42.
[421.] In tropico ♑, latitudines vmbrarum partim ſunt inferiores, & partim ſuperiores, vt hę ſyllabę [Infer. Super.] indicant.
[422.] In Aequatore omnes vmbrarum latitudines Superiores ſunt.
[423.] In tropico ♋, ſunt omnes latitudines vm- \\ brarum Superiores.
[424.] Latitudines, longitudinesq́ue vmbrarum in horologio Verticali Auſtrali pro \\ horis ab occ. ad latitudinem Grad. 42. In tropico ♑, vmbrarum latitudines partim Inferiores ſunt, & partim ſuperio- \\ res, vt hæ ſyllabæ [Infer. Super.] indicant.
[425.] In Æquatore latitudines vmbrarum omnes ſunt ſuperiores.
[426.] In tropico ♋, latitudines vmbrarum omnes ſunt ſuperiores: orientales vero \\ ab occidentalibus per has ſyllabas [or. occ.] diſcernuntur.
[427.] Arcus horarij in horologio Verticali Auſtrali pro horis à mer. \\ & med noc. ad latitudinem Grad. 42.
[428.] Latitudines, longitudinesq́ue vmbrarum in vtroque horologio Meridiano pro horis à mer. & med. noc. ad quamcunque latitudinem. In tropico ♋, latitudines vmbrarum omnes ſunt Boreales, & in tropico ♑, Auſtrales. Ite@ in vtroque tropico latitudines vmbrarum partim ſunt Inferiores, & par- tim ſuperiores, vt hæ ſyllabæ [Inf. Sup.] indicant.
[429.] In Æquatore nullæ ſunt latitudines vmbrarum, quia tunc, per propoſ. 11. lib. 1. \\ perpetuo vmbra cadit in lineam æquinoctialem: ſed earum \\ longitudines hæ@ ſunt.
[430.] Latitudines longitudinesq́ue vmbrarum in vtroque horologio Meridiano pro horis \\ ab occ. ad latitudinem Grad. 42. In tropico ♋, omnes latitudines vmbrarum ſunt Boreales, quædam autem ex illis ſunt In- \\ feriores, & quædam Superiores, vt hæ ſyllabæ [Infer. Super.] indicant.
[431.] In Aequatore latitudines vmbrarum nullæ ſunt, ob cauſam dictam in tabella horarum \\ ♈, & ♎, à mer. & med. noc. ſed earum longitudines hæ ſunt.
[432.] Latitudines, longitudinesq́ue vmbrarum in ſuperiori horologio polari pro horis à mer. & med. noc. ad quam-cunque latitudinem. In tropico ♋, omnes vmbrarum latitudines ſunt Boreales, ſuperioresve, in tropico autem ♑, Auſtra-les, inferioresve.
[433.] In Aequatore nullæ ſunt vmbrarum latitudines, cum tunc, per propoſ. 11. lib. 1. \\ vmbra ſtyli perpetuo cadat in lineam æquinoctialem: Earum \\ autem longitudines ita ſe habent.
[434.] Latitudines, longitudinesq́ue vmbrarum in horologio polari Superiori pro horis \\ ab occ. ad latitudinem Grad. 42. In tropico ♋ omnes latitudines vmbrarum Boreales ſunt, ſiue Superiores.
[435.] In Aequatore vmbrarum latitudines nullę ſint, quòd tunc perpetuo vmbra gnomo- \\ nis in æquinoctialem lineam pro@iciatur, vt propoſ. 11. lib. 1. oſten- \\ ſum eſt: Longitudines autem earum hæ ſunt.
[436.] In tropico ♑, latitudines vmbrarum omnes Auſtrales ſunt, inferioresve. Occi- \\ dentales porro ab orientalibus per has ſyllabas \\ [or. occ.] dignoſcuntur.
[437.] Arcus horarii in horologio Verticali Auſtrali, quod à meridie in ortum declinat grad. 30. pro horis à mer. & med. noc. ad latitudinem Grad. 42.
[438.] Longitudines vmbrarum in horologio Verticali Auſtrali, quod à meridie in ortum declinat gr. 30. pro horis à mer. & med. noc. ad latitudinem Grad. 42.
[439.] Latitudines, longitudinesq́ue vmbrarum in horologio declinante à Verticali à mer. in ortum grad. 30. pro horis ab occ. ad latitudinem Grad. 42. In tropico ♑, latitudines vmbrarum partim ſunt Inferiores, & partim Superiores, vt hæ ſyllabæ [Infer. Super.] indicant.
[440.] In Aequatore omnes vmbrarum latitudines ſunt ſuperiores: orientales autem ab occidentalibus diſcernuntur his ſyllabis [or. occ.]
< >
page |< < (494) of 677 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="it" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1637" type="section" level="1" n="416">
          <pb o="494" file="0510" n="510" rhead="GNOMONICES"/>
          <note position="right" xml:space="preserve">
            <lb/>
          Horæ ♋, ab \\ occaſu. # 17 \\ Auſtr. # 18 \\ Auſtr. # 19 \\ Auſtr. # 20 \\ Auſtr. # 21 \\ Bor. # 22 \\ Bor. # 23 \\ Bor. # 24 \\ Bor. # Occidẽ- \\ tales.
            <lb/>
          Latitudines vm \\ brarum. # G. M. # G. M. # G. M. # G. M. # G. M. # G. M. # G. M. # G. M.
            <lb/>
          # 67. 43. # 36. 53. # 18. 21. # 5. 45. # 5. 52. # 13. 40. # 22. 48. # 32. 27.
            <lb/>
          Longitudines \\ vmbrarum. # P. M. # P. M. # P. M. # P. M. # P. M. # P. M. # P. M. # P. M.
            <lb/>
          # 4. 17. # 6. 1. # 8. 53. # 13 3 # 19. 36. # 32. 8. # 68. 46 # Infinita
            <lb/>
          </note>
          <note position="left" xml:space="preserve">10</note>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div1638" type="section" level="1" n="417">
          <head xml:id="echoid-head432" xml:space="preserve">In Aequatore ſunt omnes horæ, & latitudines vmbrarum auſtrales.</head>
          <note position="right" xml:space="preserve">
            <lb/>
          Horæ ♈, & ♎, ab \\ occaſu. # 12 # 13 # 14 # 15 # 16 # 17 # 18 # orienta- \\ les.
            <lb/>
          # 24 # 23 # 22 # 21 # 20 # 19 # 18 # occiden- \\ tales.
            <lb/>
          Latitudines vm- \\ brarum. # G. M. # G. M. # G. M. # G. M. # G. M. # G. M. # G. M.
            <lb/>
          # 0. 0. # 10. 10. # 21. 7. # 33. 47. # 49. 12. # 68. 11. # 90. 0.
            <lb/>
          Longitudines vm- \\ brarum. # P. M. # P. M. # P. M. # P. M. # P. M. # P. M. # P. M. # Inſinita # 61. 16. # 29. 59. # 19. 26 # 14. 16. # 11. 39 # 10. 48</note>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div1639" type="section" level="1" n="418">
          <head xml:id="echoid-head433" xml:space="preserve">In tropico ♑, omnes horæ, & vmbrarum latitudines auſtrales ſunt.</head>
          <note position="right" xml:space="preserve">
            <lb/>
          Horæ ♑, ab \\ occaſu. # 16 \\ orient. # 17 \\ or. # 18 \\ or. # 19 \\ or. # 20 \\ occ. # 21 \\ occ. # 22 \\ occ. # 23 \\ occ. # 24 \\ occ.
            <lb/>
          Latitudines vm \\ brarum. # G. M. # G. M. # G. M. # G. M. # G. M. # G. M. # G. M. # G. M. # G. M.
            <lb/>
          # 42. 16. # 54. 6. # 67. 25. # 81. 58. # 82. 58. # 68. 21. # 54. 56. # 43. 1. # 32. 27. Longitudines \\ vmbrarum. # P. M. # P. M. # P. M. # P. M. # P. M. # P. M. # P. M. # P. M. # P. M. # 82. 56 # 42. 44. # 31. 3. # 26. 51. # 26. 43. # 30. 36. # 41. 32. # 77. 40. # </note>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s31759" xml:space="preserve">Quemadmodum autem per has ſyllabas [Bor. </s>
            <s xml:id="echoid-s31760" xml:space="preserve">Auſtr.</s>
            <s xml:id="echoid-s31761" xml:space="preserve">] diſtinguimus latitudines vmbrarum
              <lb/>
            boreales ab auſtralibus, ita per has ſyllabas [or. </s>
            <s xml:id="echoid-s31762" xml:space="preserve">occ.</s>
            <s xml:id="echoid-s31763" xml:space="preserve">] orientales ab occidentalibus ſecer-
              <lb/>
            nimus.</s>
            <s xml:id="echoid-s31764" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s31765" xml:space="preserve">ITAQVE ſi deſcribenda ſit linea horæ 23. </s>
            <s xml:id="echoid-s31766" xml:space="preserve">abocc. </s>
            <s xml:id="echoid-s31767" xml:space="preserve">numerabimus eius latitudinem vmbræ
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0510-07" xlink:href="note-0510-07a" xml:space="preserve">Horizõtal is ho
                <lb/>
              rologij Italici
                <lb/>
              conſtructio ex
                <lb/>
              tabulis.</note>
            grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s31768" xml:space="preserve">22. </s>
            <s xml:id="echoid-s31769" xml:space="preserve">M. </s>
            <s xml:id="echoid-s31770" xml:space="preserve">48. </s>
            <s xml:id="echoid-s31771" xml:space="preserve">quã in tropico ♋, habet occidentalẽ, borealemq́ue in antecedenti figura à D,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0510-08" xlink:href="note-0510-08a" xml:space="preserve">40</note>
            verſus C, vſque ad e, lineamq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s31772" xml:space="preserve">occultam ducemus e E f, ex qua ſi abſcindamus vmbram P. </s>
            <s xml:id="echoid-s31773" xml:space="preserve">68.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s31774" xml:space="preserve">M. </s>
            <s xml:id="echoid-s31775" xml:space="preserve">46. </s>
            <s xml:id="echoid-s31776" xml:space="preserve">nempe rectam E f, habebimus f, punctum horæ 23. </s>
            <s xml:id="echoid-s31777" xml:space="preserve">in tropico ♋. </s>
            <s xml:id="echoid-s31778" xml:space="preserve">Deinde eiuſdem horæ
              <lb/>
            23. </s>
            <s xml:id="echoid-s31779" xml:space="preserve">latitudinem vmbræ gr. </s>
            <s xml:id="echoid-s31780" xml:space="preserve">43. </s>
            <s xml:id="echoid-s31781" xml:space="preserve">M. </s>
            <s xml:id="echoid-s31782" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s31783" xml:space="preserve">quam in tropico ♑, habet occidentalem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s31784" xml:space="preserve">auſtralem ſup-
              <lb/>
            putabimus a D, verſus A, vſque ad g, rectamq́ue ducemus occultam g E h, ex qua ſi abſcinda-
              <lb/>
            mus vmbram P. </s>
            <s xml:id="echoid-s31785" xml:space="preserve">77. </s>
            <s xml:id="echoid-s31786" xml:space="preserve">M. </s>
            <s xml:id="echoid-s31787" xml:space="preserve">40. </s>
            <s xml:id="echoid-s31788" xml:space="preserve">nimirum rectam E h, inuentum erit h, punctum horę 23. </s>
            <s xml:id="echoid-s31789" xml:space="preserve">in tropi-
              <lb/>
            co ♑. </s>
            <s xml:id="echoid-s31790" xml:space="preserve">Quare iuncta recta f h, dabit horam 23. </s>
            <s xml:id="echoid-s31791" xml:space="preserve">ab occ. </s>
            <s xml:id="echoid-s31792" xml:space="preserve">quæ omnino per punctum L, tranſibit in
              <lb/>
            linea æquinoctiali, per quod linea horæ 5. </s>
            <s xml:id="echoid-s31793" xml:space="preserve">à mer. </s>
            <s xml:id="echoid-s31794" xml:space="preserve">ducta eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s31795" xml:space="preserve">Sunt enim eædem vmbrarum la-
              <lb/>
            titudines in horis ab occ. </s>
            <s xml:id="echoid-s31796" xml:space="preserve">vel ab or. </s>
            <s xml:id="echoid-s31797" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s31798" xml:space="preserve">inæqualibus, quæ in horis à mer. </s>
            <s xml:id="echoid-s31799" xml:space="preserve">vel med. </s>
            <s xml:id="echoid-s31800" xml:space="preserve">noc. </s>
            <s xml:id="echoid-s31801" xml:space="preserve">Vnde ſi ſe-
              <lb/>
            mel pro vno genere horarum inuenta ſint puncta in linea æquinoctiali, non opus eſt eadem pro
              <lb/>
            alijs horis inueſtigare. </s>
            <s xml:id="echoid-s31802" xml:space="preserve">Nõ aliter aliarum horarum ab occ. </s>
            <s xml:id="echoid-s31803" xml:space="preserve">lineas ducemus, dummodo memor ſis,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0510-09" xlink:href="note-0510-09a" xml:space="preserve">50</note>
            horas illas, quæ nulla puncta habent in tropico ♑, quales ſunt hor. </s>
            <s xml:id="echoid-s31804" xml:space="preserve">15. </s>
            <s xml:id="echoid-s31805" xml:space="preserve">14. </s>
            <s xml:id="echoid-s31806" xml:space="preserve">13. </s>
            <s xml:id="echoid-s31807" xml:space="preserve">ducendas eſſe per
              <lb/>
            puncta earum reperta in tropico ♋, & </s>
            <s xml:id="echoid-s31808" xml:space="preserve">in æquinoctiali linea. </s>
            <s xml:id="echoid-s31809" xml:space="preserve">Ita cernis lineam horæ 13. </s>
            <s xml:id="echoid-s31810" xml:space="preserve">ab occ.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s31811" xml:space="preserve">traiectam eſſe per punctum in tropico ♋, inuentum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s31812" xml:space="preserve">per a, punctum æquinoctialis lineæ,
              <lb/>
            per quod nimirum linea hor
              <unsure/>
            æ 7. </s>
            <s xml:id="echoid-s31813" xml:space="preserve">à med. </s>
            <s xml:id="echoid-s31814" xml:space="preserve">noc. </s>
            <s xml:id="echoid-s31815" xml:space="preserve">ducta eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s31816" xml:space="preserve">Facile autem intelliges ex tabula propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s31817" xml:space="preserve">
              <lb/>
            19. </s>
            <s xml:id="echoid-s31818" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s31819" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s31820" xml:space="preserve">quæ horæ à mer. </s>
            <s xml:id="echoid-s31821" xml:space="preserve">vel med. </s>
            <s xml:id="echoid-s31822" xml:space="preserve">noc. </s>
            <s xml:id="echoid-s31823" xml:space="preserve">in æquinoctiali linea quibus horis ab or. </s>
            <s xml:id="echoid-s31824" xml:space="preserve">vel occ. </s>
            <s xml:id="echoid-s31825" xml:space="preserve">re-
              <lb/>
            ſpondeant. </s>
            <s xml:id="echoid-s31826" xml:space="preserve">Linea horæ 12. </s>
            <s xml:id="echoid-s31827" xml:space="preserve">ab occ. </s>
            <s xml:id="echoid-s31828" xml:space="preserve">ducenda eſt per punctum in tropico ♋, inuentum parallela
              <lb/>
            lineæ æquinoctiali, vt propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s31829" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s31830" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s31831" xml:space="preserve">2. </s>
            <s xml:id="echoid-s31832" xml:space="preserve">demonſtrauimus. </s>
            <s xml:id="echoid-s31833" xml:space="preserve">Reliquæ vero horæ ante horam 12. </s>
            <s xml:id="echoid-s31834" xml:space="preserve">
              <lb/>
            quæ æquinoctialem lineam nõ ſecant, ducendę ſunt per puncta in tropico ♋, inuenta per reſpon
              <lb/>
            dentes horas in linea æquinoctiali, vt ex tabula propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s31835" xml:space="preserve">19. </s>
            <s xml:id="echoid-s31836" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s31837" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s31838" xml:space="preserve">conſtat: </s>
            <s xml:id="echoid-s31839" xml:space="preserve">Vt linea horæ 11. </s>
            <s xml:id="echoid-s31840" xml:space="preserve">ab
              <lb/>
            occ. </s>
            <s xml:id="echoid-s31841" xml:space="preserve">per horam 23. </s>
            <s xml:id="echoid-s31842" xml:space="preserve">ab occ. </s>
            <s xml:id="echoid-s31843" xml:space="preserve">vel 5. </s>
            <s xml:id="echoid-s31844" xml:space="preserve">à mer. </s>
            <s xml:id="echoid-s31845" xml:space="preserve">in linea æquinoctiali, & </s>
            <s xml:id="echoid-s31846" xml:space="preserve">linea horæ 10. </s>
            <s xml:id="echoid-s31847" xml:space="preserve">ab occ. </s>
            <s xml:id="echoid-s31848" xml:space="preserve">per horã
              <lb/>
            22. </s>
            <s xml:id="echoid-s31849" xml:space="preserve">ab occ. </s>
            <s xml:id="echoid-s31850" xml:space="preserve">vel 4. </s>
            <s xml:id="echoid-s31851" xml:space="preserve">à mer. </s>
            <s xml:id="echoid-s31852" xml:space="preserve">&</s>
            <s xml:id="echoid-s31853" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s31854" xml:space="preserve">Vel certe pro eiſdem horis inueſtiganda ſunt alia puncta in </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>