52LIBER
ſcientiæ ſub oculo℞ cõſideratiõe ſubiectæ nõ incertis iudiciis ꝓbarent̃, ſed
& doctis & ſcientibus authoritas egregia & ſtabilis adderet̃, Igit̃ qm̃ hæc
nõ ita ſed uti natura re℞ uoluit, ſunt cõſtituta, nõ efficitur ut poſſint hoĩes
obſcuratis ſub pectorib{us} ĩgeniis, ſciẽtias artificio℞ penit{us} latẽtes quẽadnro-
dũ ſint iudicare, Ipſi aũt artiſices ẽt ſi polliceant̃ ſuã prudẽtiã, ſi nõ pecunia
ſint copioſi, ſeu uetuſtate officinarum habuerint noticiam, aut etiam gra-
tia & forẽſi eloquẽtia nõ fuerĩt periti, pro ĩduſtria ſtudio℞ authoritates nõ
poſſũt hẽre, vt eis qđ ꝓſitent̃,ſcire id credat̃, Maxĩe ãt id aĩaduertere poſſu-
mus ab antiꝗs ſtatuariis & pictorib{us}, ꝙ ex his, ꝗ dignitatis notas & cõmẽda
tiõis gratiã habuerũt, æterna mẽoria ad poſteritatẽ ſũt ꝑmanẽtes, vti Myrõ,
polycletus, phydias, lyſipp{us} cæteri, ꝗ nobilitatẽ ex arte ſũt cõſecuti. Nã
uti ciuitatib{us}magnis aut regib{us} aut ciuib{us} nobilibus oꝑa fecerũt. ita id ſunt
adepti, At ꝗ nõ minore ſtudio & ĩgenio ſolertia fuerũt, nobilib{us} & humi
li fortuna ciuib{us}nõ minus egregie ꝑfecta fecerũt oꝑa, nullã memoriã ſunt
aſſecuti, ꝙ hi nõ ab ĩduſtria ne artis ſolertia, ſed a felicitate fuerũt deſerti,
vt hellas atheniẽſis, Chion corynthi{us}, Myagrus phoce{us}, Pharax epheſi{us}, Be-
das bizãti{us}, etiã alii plures, Nõ min{us}itẽ pictores, vti Ariſtomenes thaſi{us}, Po
lycles, & Atramitenus, Nicomach{us} cæteri, quos ne ĩduſtria ne artis ſtu
diũ ne ſolertia defecit, ſed aut rei familiaris exiguitas, autĩbecillitas fortu
næ ſeu in ambitiõe certatiõis cõtrario℞ ſuꝑatio: obſtitit eo℞ dignitati. Nec
tñ eſt admirãdũ, ſiꝑꝑ ignorãtiã artis uirtutes obſcurant̃, ſed maxĩe ĩdignã-
dũ, cũ ẽt ſæpe blãdiat̃ gratia cõuiuio℞ a ueris iudiciis ad falſã ꝓbationem, er
go (vtiſocrati placuit) ſi ita ſẽſus & ſnĩæ diſciplinis auctæ ꝑſpicuæ &
ꝑlucidæ fuiſſẽt, nõ gratia ne ãbitio valeret, ſed ſiꝗ veris certiſ laboribus
doctrina℞ ꝑueniſſẽt ad ſcĩam ſũmã, eis vltro oꝑa traderẽt{ur}. Qm̃ãt ea nõ ſũt
illuſtria ne apparẽ tia ĩ aſpectu, vt putam{us} oportuiſſe, & aĩaduerto pori{us}in
doctos ꝗ̃ doctos gratia ſuꝑare, ñ eẽ certã dũ iudicãs cũ ĩdoctis ãbitiõe: poti{us}
his p̃ceptis editis oñdã noſtræ ſcĩæ uirtutẽ. Ita ĩꝑator ĩ prĩo volumĩe ti-
bi de arte & q̃s hẽat ea virtutes ꝗbuſ diſciplinis oporteat eẽ auctũ ſũmæar
ctũexpoſui, & ſubieci cãs, ꝗd ita ea℞oporteat eũ eẽ ꝑitum, rõneſ ſũmæ ar
chitecturæ ꝑtitiõe diſtribui, finitiõibuſ termĩaui, Deĩde qđerat primũ &
neceſſariũ, de mœnib{us} quẽadmodũ eligant̃ loci ſalubres rõciinatiõib{us} expli
cui vẽti, ꝗ ſint & e ꝗb{us}regiõib{us}ſinguli ſpirẽt deformatiõib{us} grãmicis oñdi,
platearũ & uico℞ uti emẽdatæ fiãt diſtributiões ĩ mœnib{us} docui, & ita fi-
nitionẽ prĩo uolumĩe cõſtitui, Itẽ in ſcđo de materia q̃s hẽat in oꝑib{us} utilita
tes & ꝗb{us} virtutib{us}e natura re℞ eſt cõꝑata ꝑegi, nũc ĩ tertio de deo℞ ĩmorta
lium ædibus ſacris dicã, & uti oporteat perſcriptas eſſe exponam.
& doctis & ſcientibus authoritas egregia & ſtabilis adderet̃, Igit̃ qm̃ hæc
nõ ita ſed uti natura re℞ uoluit, ſunt cõſtituta, nõ efficitur ut poſſint hoĩes
obſcuratis ſub pectorib{us} ĩgeniis, ſciẽtias artificio℞ penit{us} latẽtes quẽadnro-
dũ ſint iudicare, Ipſi aũt artiſices ẽt ſi polliceant̃ ſuã prudẽtiã, ſi nõ pecunia
ſint copioſi, ſeu uetuſtate officinarum habuerint noticiam, aut etiam gra-
tia & forẽſi eloquẽtia nõ fuerĩt periti, pro ĩduſtria ſtudio℞ authoritates nõ
poſſũt hẽre, vt eis qđ ꝓſitent̃,ſcire id credat̃, Maxĩe ãt id aĩaduertere poſſu-
mus ab antiꝗs ſtatuariis & pictorib{us}, ꝙ ex his, ꝗ dignitatis notas & cõmẽda
tiõis gratiã habuerũt, æterna mẽoria ad poſteritatẽ ſũt ꝑmanẽtes, vti Myrõ,
polycletus, phydias, lyſipp{us} cæteri, ꝗ nobilitatẽ ex arte ſũt cõſecuti. Nã
uti ciuitatib{us}magnis aut regib{us} aut ciuib{us} nobilibus oꝑa fecerũt. ita id ſunt
adepti, At ꝗ nõ minore ſtudio & ĩgenio ſolertia fuerũt, nobilib{us} & humi
li fortuna ciuib{us}nõ minus egregie ꝑfecta fecerũt oꝑa, nullã memoriã ſunt
aſſecuti, ꝙ hi nõ ab ĩduſtria ne artis ſolertia, ſed a felicitate fuerũt deſerti,
vt hellas atheniẽſis, Chion corynthi{us}, Myagrus phoce{us}, Pharax epheſi{us}, Be-
das bizãti{us}, etiã alii plures, Nõ min{us}itẽ pictores, vti Ariſtomenes thaſi{us}, Po
lycles, & Atramitenus, Nicomach{us} cæteri, quos ne ĩduſtria ne artis ſtu
diũ ne ſolertia defecit, ſed aut rei familiaris exiguitas, autĩbecillitas fortu
næ ſeu in ambitiõe certatiõis cõtrario℞ ſuꝑatio: obſtitit eo℞ dignitati. Nec
tñ eſt admirãdũ, ſiꝑꝑ ignorãtiã artis uirtutes obſcurant̃, ſed maxĩe ĩdignã-
dũ, cũ ẽt ſæpe blãdiat̃ gratia cõuiuio℞ a ueris iudiciis ad falſã ꝓbationem, er
go (vtiſocrati placuit) ſi ita ſẽſus & ſnĩæ diſciplinis auctæ ꝑſpicuæ &
ꝑlucidæ fuiſſẽt, nõ gratia ne ãbitio valeret, ſed ſiꝗ veris certiſ laboribus
doctrina℞ ꝑueniſſẽt ad ſcĩam ſũmã, eis vltro oꝑa traderẽt{ur}. Qm̃ãt ea nõ ſũt
illuſtria ne apparẽ tia ĩ aſpectu, vt putam{us} oportuiſſe, & aĩaduerto pori{us}in
doctos ꝗ̃ doctos gratia ſuꝑare, ñ eẽ certã dũ iudicãs cũ ĩdoctis ãbitiõe: poti{us}
his p̃ceptis editis oñdã noſtræ ſcĩæ uirtutẽ. Ita ĩꝑator ĩ prĩo volumĩe ti-
bi de arte & q̃s hẽat ea virtutes ꝗbuſ diſciplinis oporteat eẽ auctũ ſũmæar
ctũexpoſui, & ſubieci cãs, ꝗd ita ea℞oporteat eũ eẽ ꝑitum, rõneſ ſũmæ ar
chitecturæ ꝑtitiõe diſtribui, finitiõibuſ termĩaui, Deĩde qđerat primũ &
neceſſariũ, de mœnib{us} quẽadmodũ eligant̃ loci ſalubres rõciinatiõib{us} expli
cui vẽti, ꝗ ſint & e ꝗb{us}regiõib{us}ſinguli ſpirẽt deformatiõib{us} grãmicis oñdi,
platearũ & uico℞ uti emẽdatæ fiãt diſtributiões ĩ mœnib{us} docui, & ita fi-
nitionẽ prĩo uolumĩe cõſtitui, Itẽ in ſcđo de materia q̃s hẽat in oꝑib{us} utilita
tes & ꝗb{us} virtutib{us}e natura re℞ eſt cõꝑata ꝑegi, nũc ĩ tertio de deo℞ ĩmorta
lium ædibus ſacris dicã, & uti oporteat perſcriptas eſſe exponam.
De ſacra℞ ædiũ cõpoſitiõe & ſymmetriis & corꝑis hũani mẽſura. Ca.I.
Aediũ cõpoſitio cõſtat exſymmetria, cui{us}rõnẽ diligẽtiſſime architecti tene-
re debẽt. Ea ãt parit{ur} aꝓportiõe, q̃ græce αὺαλοία dicit{ur}. Proportio ẽ ratæ ꝑ-
tis mẽbro℞ in oĩ oꝑe totiuſ cõmodulatio, ex qua rõ efficit{ur}
re debẽt. Ea ãt parit{ur} aꝓportiõe, q̃ græce αὺαλοία dicit{ur}. Proportio ẽ ratæ ꝑ-
tis mẽbro℞ in oĩ oꝑe totiuſ cõmodulatio, ex qua rõ efficit{ur}