522508INTRODUCTIO AD COHÆRENTIAM
CAPUT QUARTUM.
De Cohærentia Funis Intorti.
Omnes fibrillæ aut Stamina, ex quibus fila vel funes conficiun-
tur, brevia ſunt, ſi ſericum exceperimus, quod a bombyce
in magnam uſque longitudinem producitur, cæteroquin filamenta
ſeminis Cotonei ſunt admodum brevia, Lana ovium, crines equi-
ni aut camelini, filamenta plantarum Lini aut Cannabis non ex-
cedunt longitudinem 3, 4, 5 vel 6 pedum: Ex his inter ſe intortis
filum & funis cujuslibet longitudinis componitur; ex quo magna
pondera nonnunquam ſuſpenduntur: Quæritur quamobrem brevia
Stamina filorum funiumve ex ſe non labantur appenſo pondere par-
tes a ſe diſtrahente, ſed potius continuum filum conſtituere per-
gant? Contorſio fibrarum ſtaminumque inter ſe, tum aſperitates,
quibusper totam ſuperficiem donatæ ſunt, id efficere videntur. Con-
torſione enim fibræ inter ſe intricantur, arcte ſibi applicantur; aſ-
peritatibus irretiuntur ita ſecum invicem, ut iterum extricari abs-
que ingenti attritu & abraſione partium in ſuperficiebus exſtantium
nequeant, unde tanta naſcitur reſiſtentia fibris, quæ ſe conarentur
quaſi extricare, ut potius rumpantur, quam extricentur. Quan-
tum ſuperficierum aſperarum ingreſſus in ſe invicem faciat ad mo-
tum duorum corporum ſupra ſe impediendum clariſſime patet, cum
funis aliquoties circa cylindrum convolutus eſt ligneum, quemad-
modum fieri ſolet â Mechanicis circa fuſum Gerani bis terve funem
circumducendo, hujus enim alteri extremo pondus ingens moven-
dum applicetur, alterum manu leviter teneatur, circumacto fuſo
funis adeo arcte apprimitur, ut aſperitatibus mutuis ſe amborum ſu-
perficies ingrediantur aliquouſque, & potius totus funis frangatur,
quam circa fuſum moveatur, volvi enim nequit niſi omnes exſtan-
tiores partes funis fuſique abradantur, quarum Cohærentiæ ſummâ
ſuperante Cohærentiam partium in ſectione funis transverſa poſita-
rum, potius funis frangetur, quam ut circa fuſum lubrice moveatur:
Siigitur duo tresve ambitus funis motum circa fuſum impediant,
tur, brevia ſunt, ſi ſericum exceperimus, quod a bombyce
in magnam uſque longitudinem producitur, cæteroquin filamenta
ſeminis Cotonei ſunt admodum brevia, Lana ovium, crines equi-
ni aut camelini, filamenta plantarum Lini aut Cannabis non ex-
cedunt longitudinem 3, 4, 5 vel 6 pedum: Ex his inter ſe intortis
filum & funis cujuslibet longitudinis componitur; ex quo magna
pondera nonnunquam ſuſpenduntur: Quæritur quamobrem brevia
Stamina filorum funiumve ex ſe non labantur appenſo pondere par-
tes a ſe diſtrahente, ſed potius continuum filum conſtituere per-
gant? Contorſio fibrarum ſtaminumque inter ſe, tum aſperitates,
quibusper totam ſuperficiem donatæ ſunt, id efficere videntur. Con-
torſione enim fibræ inter ſe intricantur, arcte ſibi applicantur; aſ-
peritatibus irretiuntur ita ſecum invicem, ut iterum extricari abs-
que ingenti attritu & abraſione partium in ſuperficiebus exſtantium
nequeant, unde tanta naſcitur reſiſtentia fibris, quæ ſe conarentur
quaſi extricare, ut potius rumpantur, quam extricentur. Quan-
tum ſuperficierum aſperarum ingreſſus in ſe invicem faciat ad mo-
tum duorum corporum ſupra ſe impediendum clariſſime patet, cum
funis aliquoties circa cylindrum convolutus eſt ligneum, quemad-
modum fieri ſolet â Mechanicis circa fuſum Gerani bis terve funem
circumducendo, hujus enim alteri extremo pondus ingens moven-
dum applicetur, alterum manu leviter teneatur, circumacto fuſo
funis adeo arcte apprimitur, ut aſperitatibus mutuis ſe amborum ſu-
perficies ingrediantur aliquouſque, & potius totus funis frangatur,
quam circa fuſum moveatur, volvi enim nequit niſi omnes exſtan-
tiores partes funis fuſique abradantur, quarum Cohærentiæ ſummâ
ſuperante Cohærentiam partium in ſectione funis transverſa poſita-
rum, potius funis frangetur, quam ut circa fuſum lubrice moveatur:
Siigitur duo tresve ambitus funis motum circa fuſum impediant,