525511CORPORUM FIRMORUM.
filamenti ſoluti &
recti, tractique ſecundum ſuam longitudinem:
Fateor hanc differentiam ſuperficiei exterioris & interioris ſili in-
torti non eſſe magnam in tenui filo, ſed magna eſt in fune craſ-
ſo, qui propterea minus ponderis proportionaliter ſuſtinere valet,
quam tenuior, quemadmodum ex Experimentis infra deſcribendis
liquebit.
Fateor hanc differentiam ſuperficiei exterioris & interioris ſili in-
torti non eſſe magnam in tenui filo, ſed magna eſt in fune craſ-
ſo, qui propterea minus ponderis proportionaliter ſuſtinere valet,
quam tenuior, quemadmodum ex Experimentis infra deſcribendis
liquebit.
2°.
Filamenta quæcunque ſive Lini, Cannabina, Lanæ, alia-
que inæqualis ſunt craſſitiei; plura nunc contorqueantur ſimul
formentque ſpiram, tum fieri nequit, quin in nonnullis locis par-
tes craſſiores plus tendantur, quam tenuiores; ſit enim in Tab.
XXIIII. fig. 1. cylindrus, circa quem filum tenuius a, b, c, d, e, f,
ducatur, & filum craſſius h, g, k, l, m: tendentur hujus partes
tanto plus quam alterius fili, quanto circumferentia g, h, k ma-
jor eſt quam circumferentia a, b, c, d. Fuerint vero æque cohæ-
rentes craſſiores tenuioreſque partes; tum quia craſſiora loca non
poſſunt intorqueri, quin plus tendantur quam tenuiora, orietur Co-
hærentia filamentorum inæqualis, poteruntque minus cedere craſ-
ſiora, vi frangente aut tendente ipſis applicata, quam tenuiora: unde
ob inæqualem filamentorum tenſionem facilius rumpetur funis, nec
tantundem ponderis geret, quam ſingula filamenta libere ſeorſim
poſita geſtaſſent.
que inæqualis ſunt craſſitiei; plura nunc contorqueantur ſimul
formentque ſpiram, tum fieri nequit, quin in nonnullis locis par-
tes craſſiores plus tendantur, quam tenuiores; ſit enim in Tab.
XXIIII. fig. 1. cylindrus, circa quem filum tenuius a, b, c, d, e, f,
ducatur, & filum craſſius h, g, k, l, m: tendentur hujus partes
tanto plus quam alterius fili, quanto circumferentia g, h, k ma-
jor eſt quam circumferentia a, b, c, d. Fuerint vero æque cohæ-
rentes craſſiores tenuioreſque partes; tum quia craſſiora loca non
poſſunt intorqueri, quin plus tendantur quam tenuiora, orietur Co-
hærentia filamentorum inæqualis, poteruntque minus cedere craſ-
ſiora, vi frangente aut tendente ipſis applicata, quam tenuiora: unde
ob inæqualem filamentorum tenſionem facilius rumpetur funis, nec
tantundem ponderis geret, quam ſingula filamenta libere ſeorſim
poſita geſtaſſent.
3°, Non poſſunt filamenta contorqueri, quin ſimul tendantur
partes, haud aliter ac ſi pondus appenſum foret; quare non mirum
ſi funis non tantum ponderis gerere queat, quam ſingula filamenta
ſeorſum poſita ferunt: quippe ponderi appenſo addendum eſt
quaſi pondus, quod æquale eſt tenſioni, ut fiat ponderum ſumma,
quæ â ſolutis filis geruntur: Hinc quando fila valde contorquen-
tur, ut inde funis durior fiat, tantopere hæc tenduntur, ut modo
exiguum pondus appenſum ferre queant: imo poteſt funis craſſus
tam valide intorqueri, ut vel inter contorquendum frangatur, vel
ſaltem âb exiguo appenſo pondere: Quamobrem reſtiarii in eo ar-
tificium ponunt, ut craſſas compoſituri rudentes ex tenuibus filis
diverſæ ſpeciei, primum tria quatuorve fila tenuiora intorqueant
dextrorſum; tum tria quatuorve ejuſmodi ſimul ſumta intorqueant
ſiniſtrorſum; atque iterum tria quatuorve hujus generis ſimul con-
torqueant dextrorſum, ita enim relaxantur quaſi perpetuo
partes, haud aliter ac ſi pondus appenſum foret; quare non mirum
ſi funis non tantum ponderis gerere queat, quam ſingula filamenta
ſeorſum poſita ferunt: quippe ponderi appenſo addendum eſt
quaſi pondus, quod æquale eſt tenſioni, ut fiat ponderum ſumma,
quæ â ſolutis filis geruntur: Hinc quando fila valde contorquen-
tur, ut inde funis durior fiat, tantopere hæc tenduntur, ut modo
exiguum pondus appenſum ferre queant: imo poteſt funis craſſus
tam valide intorqueri, ut vel inter contorquendum frangatur, vel
ſaltem âb exiguo appenſo pondere: Quamobrem reſtiarii in eo ar-
tificium ponunt, ut craſſas compoſituri rudentes ex tenuibus filis
diverſæ ſpeciei, primum tria quatuorve fila tenuiora intorqueant
dextrorſum; tum tria quatuorve ejuſmodi ſimul ſumta intorqueant
ſiniſtrorſum; atque iterum tria quatuorve hujus generis ſimul con-
torqueant dextrorſum, ita enim relaxantur quaſi perpetuo