Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Page concordance

< >
Scan Original
51 45
52 46
53 47
54 48
55 49
56 50
57 51
58 52
59 53
60 54
61 55
62 56
63 57
64 58
65 59
66 60
67 61
68 62
69 63
70 64
71 65
72 66
73 67
74 68
75 69
76 70
77 71
78 72
79 73
80 74
< >
page |< < (48) of 778 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="lat" type="free">
        <div xml:id="echoid-div85" type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2544" xml:space="preserve">
              <pb o="48" file="0054" n="54" rhead="ALHAZEN"/>
            oppoſitam, aut obliquæ ſuper ipſam ad partem ſtrictam ex parte poſteriori ſuperficiei directè op-
              <lb/>
            poſitæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s2545" xml:space="preserve"> non apparebit uiſui ex eo, niſi ſuperficies directè oppoſita tantùm.</s>
            <s xml:id="echoid-s2546" xml:space="preserve"> Ergo ex huiuſmodi cor-
              <lb/>
            poribus non comprehendit uiſus, niſi longitudinem & latitudinem tantùm:</s>
            <s xml:id="echoid-s2547" xml:space="preserve"> ergo non ſentit corpo-
              <lb/>
            reitatem huiuſmodi.</s>
            <s xml:id="echoid-s2548" xml:space="preserve"> Corpus autem, quod continetur à ſuperficiebus ſecantibus ſe, quando ſuper-
              <lb/>
            ficies eius fuerit oppoſita uiſui, ſed non ſecundum directam oppoſitionem, & fuerit ſectio iſtius ſu-
              <lb/>
            perficiei cum alia ſuperficie illius corporis, comprehenſa à uiſu, ita ut poſsit comprehendere duas
              <lb/>
            ſuperficies ſimul:</s>
            <s xml:id="echoid-s2549" xml:space="preserve"> comprehendetur à uiſu tunc eius corporeitas:</s>
            <s xml:id="echoid-s2550" xml:space="preserve"> quoniam comprehendet obliqua-
              <lb/>
            tionem ſuperficiei corporis ad eius profunditatem:</s>
            <s xml:id="echoid-s2551" xml:space="preserve"> quare comprehendet extenſionem corporis ſe-
              <lb/>
            cundum profunditatem, cum comprehenderit ex ſuperficie obliqua extenſionem in longum & la-
              <lb/>
            tum.</s>
            <s xml:id="echoid-s2552" xml:space="preserve"> Et ſic comprehendet corporeitatem huiuſmodi corporum.</s>
            <s xml:id="echoid-s2553" xml:space="preserve"> Et ſimiliter erit, quando una ſu-
              <lb/>
            perficierum corporis directè fuerit oppoſita uiſui, & fuerint ſuperficies ſecantes illam ſuperficiem,
              <lb/>
            aut una illarum obliqua ſuper ſuperficiem directè oppoſitam ad partem amplam ex parte poſterio-
              <lb/>
            ri ſuperficiei directè oppoſitæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s2554" xml:space="preserve"> quoniam uiſus comprehendet in tali corpore ſuperficiem directè op
              <lb/>
            poſitam, & ſuperficiem obliquè ſecantem ſuperficiem directè oppoſitam, & comprehendet etiam
              <lb/>
            ſectionem iſtarum ſuperficierum:</s>
            <s xml:id="echoid-s2555" xml:space="preserve"> & ſic, ſicut diximus, comprehendet corporeitatem illius corpo-
              <lb/>
            ris.</s>
            <s xml:id="echoid-s2556" xml:space="preserve"> Et generaliter dico, quòd omne corpus, in quo poteſt uiſus comprehendere duas ſuperficies
              <lb/>
            ſecantes ſe, comprehendetur in ſua corporeitate à uiſu.</s>
            <s xml:id="echoid-s2557" xml:space="preserve"> Corporum autem, in quibus eſt ſuperficies
              <lb/>
            conuexa comprehenſa à uiſu, & illud, quod continet ipſa, eſt aut una ſuperficies, aut multæ ſuperfi-
              <lb/>
            cies, corporeitatem uiſus comprehendere poterit ex comprehenſione ueritatis eius.</s>
            <s xml:id="echoid-s2558" xml:space="preserve"> Quoniam ſi
              <lb/>
            ſuperficies conuexa fuerit oppoſita uiſui:</s>
            <s xml:id="echoid-s2559" xml:space="preserve"> erunt remotiones partium eius à uiſu inæquales, & erit
              <lb/>
            medium eius propinquius extremitatibus uiſus:</s>
            <s xml:id="echoid-s2560" xml:space="preserve"> & cum uiſus comprehenderit conuexitatem eius,
              <lb/>
            comprehendet quòd medium eius eſt ſibi propinquius extremitatibus:</s>
            <s xml:id="echoid-s2561" xml:space="preserve"> & cum ſenſerit quòd me-
              <lb/>
            dium eius eſt propinquius illi, & quòd extremitates eius ſunt remotiores:</s>
            <s xml:id="echoid-s2562" xml:space="preserve"> ſentiet ſtatim, quòd ſu-
              <lb/>
            perficies exit ad ipſum ab ultimis tendentibus ad poſterius:</s>
            <s xml:id="echoid-s2563" xml:space="preserve"> & ſic ſentiet extenſionem corporis in
              <lb/>
            profunditate, reſpectu ſuperficiei directè oppoſitæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s2564" xml:space="preserve"> Et ipſe comprehendet extenſionem corporis
              <lb/>
            illius ſecundum longitudinem & latitudinem, ex comprehenſione extenſionis ſuperficiei conuexę
              <lb/>
            ſecundum longitudinem & latitudinem.</s>
            <s xml:id="echoid-s2565" xml:space="preserve"> Et ſimiliter ſi alia ſuperficies corporis præter ſuperficiem
              <lb/>
            directè oppoſitam, fuerit conuexa:</s>
            <s xml:id="echoid-s2566" xml:space="preserve"> & comprehenderit uiſus conuexitatem eius:</s>
            <s xml:id="echoid-s2567" xml:space="preserve"> comprehendet e-
              <lb/>
            tiam extenſionem eius ſecundum trinam dimenſionem.</s>
            <s xml:id="echoid-s2568" xml:space="preserve"> Si uerò corporis, in quo eſt ſuperficies con
              <lb/>
            caua comprehenſa à uiſu, aliam ſuperficiem ſenſerit uiſus, & ſenſerit ſectionem eius cum ſuperficie
              <lb/>
            concaua:</s>
            <s xml:id="echoid-s2569" xml:space="preserve"> tunc ſentiet obliquationem ſuperficiei corporis illius, & cum ſenſerit obliquationem il-
              <lb/>
            lius ſuperficiei, ſtatim ſentiet corporeitatem eius.</s>
            <s xml:id="echoid-s2570" xml:space="preserve"> Si autem ſuperficies fuerit concaua, comprehen
              <lb/>
            ſa à uiſu, & non apparuerit uiſui alia ſuperficierum reſiduarum:</s>
            <s xml:id="echoid-s2571" xml:space="preserve"> non comprehendet uiſus corporei-
              <lb/>
            tatem illius corporis:</s>
            <s xml:id="echoid-s2572" xml:space="preserve"> neque uiſus comprehendet ex huiuſmodi corporibus, niſi extenſiones eius
              <lb/>
            ſecundum duas dimenſiones tantùm, & non ſentiet corporeitatem huiuſmodi corporum, niſi per
              <lb/>
            ſcientiam præcedentem tantùm, non per ſenſum trium dimenſionum illius corporis.</s>
            <s xml:id="echoid-s2573" xml:space="preserve"> Et ſuperfi-
              <lb/>
            cies concaua etiam extenditur in profunditate propter propinquitatem extremitatum eius ad ui-
              <lb/>
            ſum & remotionem medij:</s>
            <s xml:id="echoid-s2574" xml:space="preserve"> Sed non comprehenditur ex extenſione profunditatis, niſi extenſio ua-
              <lb/>
            cuitatis, non extenſio corporis uiſi, cuius ſuperficies eſt illa ſuperficies concaua.</s>
            <s xml:id="echoid-s2575" xml:space="preserve"> Comprehenſio
              <lb/>
            ergo corporeitatis à uiſu, non eſt, niſi ex comprehenſione obliquationis ſuperficierum corporum:</s>
            <s xml:id="echoid-s2576" xml:space="preserve">
              <lb/>
            & obliquitates ſuperficierum corporũ, per quas ſignificatur uiſui, quòd corpora ſint corpora, non
              <lb/>
            comprehenduntur à uiſu, niſi in corporibus, quorum remotio eſt mediocris.</s>
            <s xml:id="echoid-s2577" xml:space="preserve"> In corporibus au-
              <lb/>
            tem maximę remotionis, quorum remotio non certificatur à uiſu, non comprehendit uiſus obli-
              <lb/>
            quationes ſuperficierum:</s>
            <s xml:id="echoid-s2578" xml:space="preserve"> & ſic non comprehendit corporeitatem eius per ſenſum uiſus.</s>
            <s xml:id="echoid-s2579" xml:space="preserve"> Quoniam
              <lb/>
            in talibus corporibus non comprehendit uiſus ſitus partium ſuperficierum eorum inter ſe, neque
              <lb/>
            comprehendit ipſas niſi planas, & ſic non comprehendit obliquationes ſuperficierum, & ſic deni-
              <lb/>
            que non comprehendit corporeitatem.</s>
            <s xml:id="echoid-s2580" xml:space="preserve"> Viſus ergo non comprehẽdit corporeitatem corporis ma-
              <lb/>
            ximæ remotionis, cuius remotio non certificatur illi.</s>
            <s xml:id="echoid-s2581" xml:space="preserve"> Et ipſe comprehendit corporeitatem cor-
              <lb/>
            porum ex comprehenſione obliquationum ſuperficierum corporum:</s>
            <s xml:id="echoid-s2582" xml:space="preserve"> & obliquationes ſuperficie-
              <lb/>
            rum corporum non comprehenduntur à uiſu, niſi in uiſibilibus mediocris remotionis, quorum ſi-
              <lb/>
            tus partium ſuperficierum inter ſe comprehenduntur à uiſu.</s>
            <s xml:id="echoid-s2583" xml:space="preserve"> Et præter iſtorum uiſibilium corpo-
              <lb/>
            reitatem, non comprehendit corporeitatem uiſus, niſi per ſcientiam antecedentem tantùm.</s>
            <s xml:id="echoid-s2584" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div86" type="section" level="0" n="0">
          <head xml:id="echoid-head110" xml:space="preserve" style="it">32. Circulus percipitur è ſitu, quem obtinet in ſuperficie uiſus. 45 p 4.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2585" xml:space="preserve">FIgura autem rei uiſæ diuiditur in duo:</s>
            <s xml:id="echoid-s2586" xml:space="preserve"> quorum alterum eſt figura circumferentiæ ſuperficiei
              <lb/>
            rei uiſæ, aut circumferentiæ alicuius partis rei uiſæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s2587" xml:space="preserve"> ſecundum autem eſt figura corporeita-
              <lb/>
            tis rei uiſæ, aut figura corporeitatis alicuius partis rei uiſæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s2588" xml:space="preserve"> Et iſte modus eſt forma ſuperfi-
              <lb/>
            ciei rei uiſæ, cuius corporeitas comprehenditur per ſenſum uiſus, aut forma partis ſuperficiei rei
              <lb/>
            uiſæ, cuius corporeitas comprehenditur.</s>
            <s xml:id="echoid-s2589" xml:space="preserve"> Et omne, quod uiſus comprehendit ex figuris uiſi-
              <lb/>
            bilium, diuiditur in iſtos modos.</s>
            <s xml:id="echoid-s2590" xml:space="preserve"> Figura uerò circumferentiæ ſuperficiei rei uiſæ comprehendi-
              <lb/>
            tur à ſentiente, ex comprehenſione circumferentiæ formæ, quæ peruenit in concauum nerui com-
              <lb/>
            munιs, & ex comprehenſione circumferentiæ partis ſuperficiei membri ſentientis, in quam per-
              <lb/>
            uenit forma rei uiſæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s2591" xml:space="preserve"> quoniam in utroque iſtorum locorum figuratur circumferentia ſuperficiei rei
              <lb/>
            uiſæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s2592" xml:space="preserve"> Quemcunque ergo iſtorum locorum animaduerterit ſentiens, poterit comprehendere in eo
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>
Impressum