Clavius, Christoph, Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur

Page concordance

< >
Scan Original
51 31
52 32
53 33
54 34
55 35
56 36
57 37
58 38
59 39
60 40
61 41
62 42
63 43
64 44
65 45
66 46
67 47
68 48
69 49
70 50
71 51
72 52
73 53
74 54
75 55
76 56
77 57
78 58
79 59
80 60
< >
page |< < (34) of 677 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="it" type="free">
        <div xml:id="echoid-div117" type="section" level="1" n="37">
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s2308" xml:space="preserve">
              <pb o="34" file="0054" n="54" rhead="GNOMONICES"/>
            nor quàm E F. </s>
            <s xml:id="echoid-s2309" xml:space="preserve">Quare & </s>
            <s xml:id="echoid-s2310" xml:space="preserve">A C, dimidia ipſius A B, minor erit quàm D F, dimidia ipſius
              <lb/>
            E F. </s>
            <s xml:id="echoid-s2311" xml:space="preserve">Deſcripto igitur circa D F, ſemicirculo, accommodetur in eorecta F I, æqualis re-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0054-01" xlink:href="note-0054-01a" xml:space="preserve">1. quarti.</note>
            ctæ A C, quæ minor eſt ostenſa, quàm D F, ſubtendatur{q́ue} recta D I, quæ minor quoque
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0054-02" xlink:href="note-0054-02a" xml:space="preserve">15. tertij.</note>
            erit, quàm D F. </s>
            <s xml:id="echoid-s2312" xml:space="preserve">Abſcindantur vtrinque ex D, rectæ D N, D O, ipſi D I, æquales. </s>
            <s xml:id="echoid-s2313" xml:space="preserve">Dico
              <lb/>
            t
              <unsure/>
            am rectangulum ſub E N, N F, ad rectam E F, applicatum, deficiens{q́ue} quadrato ex N F,
              <lb/>
            quàm rectangulum ſub F O, O E, ad eandem rectam E F, applicatum, deficiens{q́ue} qua-
              <lb/>
            drato ex O E, æquale eße quadrato ex A C, hoc eſt, quartæ parti rectanguli ſub E F, E I.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s2314" xml:space="preserve">Deſcripto enim ex D F, quadrato D H, perficia-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0054-03" xlink:href="note-0054-03a" xml:space="preserve">10</note>
              <figure xlink:label="fig-0054-01" xlink:href="fig-0054-01a" number="38">
                <image file="0054-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0054-01"/>
              </figure>
            tur figura, vt vides. </s>
            <s xml:id="echoid-s2315" xml:space="preserve">Quoniam igitur parallelo-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0054-04" xlink:href="note-0054-04a" xml:space="preserve">34. ſexti.</note>
            gramma D H, G L, L F, circa eandem diame-
              <lb/>
            trum exiſtentia, ſimilia ſunt, eſt{q́ue} D H, quadra-
              <lb/>
            tum, erunt quoque G L, L F, quadrata. </s>
            <s xml:id="echoid-s2316" xml:space="preserve">Et quia
              <lb/>
            quadratum D H, æquale est quadratis ex F I,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0054-05" xlink:href="note-0054-05a" xml:space="preserve">47. primi.</note>
            D I, hoc eſt, quadrato ex A C, vna cum quadra-
              <lb/>
            to G L; </s>
            <s xml:id="echoid-s2317" xml:space="preserve">(Eſt enim angul{us} D I F, rect{us}, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2318" xml:space="preserve">rectæ
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0054-06" xlink:href="note-0054-06a" xml:space="preserve">31. tertij.</note>
            F I, D I, æquales fuerunt rectis A C, D N, vel
              <lb/>
            K L.) </s>
            <s xml:id="echoid-s2319" xml:space="preserve">erit gnomon K N H, quadrato ex A C, æqualis. </s>
            <s xml:id="echoid-s2320" xml:space="preserve">Cum ergo gnomon K N H, æqua-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0054-07" xlink:href="note-0054-07a" xml:space="preserve">20</note>
            lis quoque ſit rectangulo E L, (Nam cum E K, ipſi K F, hoc eſt, ipſi N H, æquale ſit; </s>
            <s xml:id="echoid-s2321" xml:space="preserve">addi-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0054-08" xlink:href="note-0054-08a" xml:space="preserve">36. primi.</note>
            to communi D L, fit totum E L, toti gnomoni K N H, æquale) erit quoque rectangulum
              <lb/>
            E L, contentum ſub E N, N F; </s>
            <s xml:id="echoid-s2322" xml:space="preserve">(quòd recta N F, rectæ N L, æqualis ſit, ob quadratum
              <lb/>
            L F.) </s>
            <s xml:id="echoid-s2323" xml:space="preserve">æquale quadrato ex A C. </s>
            <s xml:id="echoid-s2324" xml:space="preserve">Applicatum eſt ergo ad E F, diametrum tranſuerſam
              <lb/>
            rectangulum ſub E N, N F, æquale quartæ parti rectanguli ſub E F, E I, deficiens{q́ue} qua-
              <lb/>
            drato rectæ N F. </s>
            <s xml:id="echoid-s2325" xml:space="preserve">Eodem modo demonſtrabitur rectangulum ſub F O, O E, applicatum ad
              <lb/>
            E F, deficiens{q́ue} quadrato ex E O, æquale eße quartæ parti rectanguli ſub E F, E I. </s>
            <s xml:id="echoid-s2326" xml:space="preserve">Quod
              <lb/>
            eſt propoſitum.</s>
            <s xml:id="echoid-s2327" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="left" xml:space="preserve">Alia deſcriptio
            <lb/>
          Ellipſis in pla-
            <lb/>
          no.</note>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s2328" xml:space="preserve">HIS præmiſſis ſit E F, axis tranſuerſus Ellipſis E F, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2329" xml:space="preserve">lat{us} rectum E I, datum ex lemmate 1.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s2330" xml:space="preserve">
              <note position="left" xlink:label="note-0054-10" xlink:href="note-0054-10a" xml:space="preserve">30</note>
            Applicetur per 2. </s>
            <s xml:id="echoid-s2331" xml:space="preserve">lemma, ad E F, ex vtraque parte rectangulum tam ſub F O, O E, quàm ſub E N,
              <lb/>
            N F, quartæ parti rectanguli ſub E F, E I, æquale, quorum illud quidem deficiat quadrato ex E O, hoc
              <lb/>
            vero, quadrato ex F N. </s>
            <s xml:id="echoid-s2332" xml:space="preserve">Et diuiſa N O, bifariam in A, ſumantur inter A, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2333" xml:space="preserve">N, quotlibet puncta vt-
              <lb/>
            cunque B, C, D. </s>
            <s xml:id="echoid-s2334" xml:space="preserve">Deinde ad interuallum E A, vel F A, ex punctis O, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2335" xml:space="preserve">N, deſcribantur quatuor ar-
              <lb/>
            cus ſemutuo ſecantes hinc inde in G. </s>
            <s xml:id="echoid-s2336" xml:space="preserve">Item ex eiſdem punctis O, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2337" xml:space="preserve">N, ad interuallum E B, quatuor ar-
              <lb/>
            cus deſcribantur, quos in puncto H, ſecent alij quatuor arcus ex eiſdem punctis ad interuallum F B, de-
              <lb/>
            ſcripti. </s>
            <s xml:id="echoid-s2338" xml:space="preserve">Eodem modo ad interualla E C, F C, ex eiſdem punctis O, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2339" xml:space="preserve">N, arcus deſcripti ſemutuo ſecent
              <lb/>
            in I; </s>
            <s xml:id="echoid-s2340" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s2341" xml:space="preserve">ſic de cæteris punctis, ſi qua ſint; </s>
            <s xml:id="echoid-s2342" xml:space="preserve">obſeruando ſemper, vt bini maiorcs arcus ex ſingulis quatuor,
              <lb/>
            qui ex O, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2343" xml:space="preserve">N, deſcribendi ſunt, deſcribantur ex O, vltra punctum A, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2344" xml:space="preserve">bini ex N, vltra idem pun-
              <lb/>
            ctum A; </s>
            <s xml:id="echoid-s2345" xml:space="preserve">bini autem minores ex O, citra punctum A, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2346" xml:space="preserve">bini ex N, citra idem punctum A. </s>
            <s xml:id="echoid-s2347" xml:space="preserve">Nam per
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0054-11" xlink:href="note-0054-11a" xml:space="preserve">40</note>
            puncta E, G, H, I, F, Ellipſis erit deſcribenda. </s>
            <s xml:id="echoid-s2348" xml:space="preserve">Quoniam enimtam rectæ N G, O G, hoc eſt, E A, F A,
              <lb/>
            quàm rectæ N H, O H, id est, E B, F B, &</s>
            <s xml:id="echoid-s2349" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s2350" xml:space="preserve">axi E F, æquales ſunt, tranſibit Ellipſis, cuius axis E F,
              <lb/>
            per puncta E, G, H, I, F; </s>
            <s xml:id="echoid-s2351" xml:space="preserve">quandoquidem, vt vult propoſitio 52. </s>
            <s xml:id="echoid-s2352" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s2353" xml:space="preserve">3. </s>
            <s xml:id="echoid-s2354" xml:space="preserve">Apollonij, lineæ rectæ ex punctis
              <lb/>
            N, O, ad vnum idem{q́ue} Ellipſis punctum inclinatæ æquales ſunt axi E F. </s>
            <s xml:id="echoid-s2355" xml:space="preserve">Sinamque dicta Ellipſis non
              <lb/>
            tranſit per punctum I, tranſeat, ſifieri poteſt, per K, ſecans rectam N I, in K, vel vltra, vel citra I,
              <lb/>
            iungatur{q́ue}, recta O K. </s>
            <s xml:id="echoid-s2356" xml:space="preserve">Quoniam igitur Ellipſis prædicta tranſit per K, erunt rectæ N K, O K, ſimul æqua-
              <lb/>
            les axi E F, ex propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s2357" xml:space="preserve">52. </s>
            <s xml:id="echoid-s2358" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s2359" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s2360" xml:space="preserve">Apollonij: </s>
            <s xml:id="echoid-s2361" xml:space="preserve">Sed per conſtructionem & </s>
            <s xml:id="echoid-s2362" xml:space="preserve">rectæ N I, O I, eidem axi E F,
              <lb/>
            æquales ſunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s2363" xml:space="preserve">Igitur N K, O K, rectis N I, O I, æquales erunt: </s>
            <s xml:id="echoid-s2364" xml:space="preserve">Sed & </s>
            <s xml:id="echoid-s2365" xml:space="preserve">inæquales ſunt; </s>
            <s xml:id="echoid-s2366" xml:space="preserve">(Nam cadente pun-
              <lb/>
            cto K, vltra I, erunt rectæ I K, K O, maiores recta I O; </s>
            <s xml:id="echoid-s2367" xml:space="preserve">addita ergo communi I N, erunt N K, O K,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0054-12" xlink:href="note-0054-12a" xml:space="preserve">20. primi.</note>
            maiores, quàm N I, O I: </s>
            <s xml:id="echoid-s2368" xml:space="preserve">Cadente verò puncto K, citra I, erunt I K, I O, maiores, quàm K O. </s>
            <s xml:id="echoid-s2369" xml:space="preserve">addi-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0054-13" xlink:href="note-0054-13a" xml:space="preserve">20. primi.</note>
              <note position="left" xlink:label="note-0054-14" xlink:href="note-0054-14a" xml:space="preserve">50</note>
            ta ergo communi K N, erunt N I, O I, maiores, quàm N k, O K) Quod est abſurdum. </s>
            <s xml:id="echoid-s2370" xml:space="preserve">Non ergo dicta
              <lb/>
            Ellipſis per aliud punctum, quàm per I, tranſibit. </s>
            <s xml:id="echoid-s2371" xml:space="preserve">Eodc
              <unsure/>
            m{q́ue} modo demonſtrabimus eandem per reliqua
              <lb/>
            puncta H, G, &</s>
            <s xml:id="echoid-s2372" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s2373" xml:space="preserve">tranſire, quod eſt propoſitum.</s>
            <s xml:id="echoid-s2374" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s2375" xml:space="preserve">PERSPICVVM etiam eſt, hanc deſcriptionem non conuenire conis ſcalenis, niſi cum triangula
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0054-15" xlink:href="note-0054-15a" xml:space="preserve">Qua ratione
                <lb/>
              Parabola qua-
                <lb/>
              liſ
                <unsure/>
              unque in
                <lb/>
              plano deſcriba-
                <lb/>
              tur.</note>
            per axem ad baſes conorum recta ſunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s2376" xml:space="preserve">Tunc enim ſolum diameter ellipſis ad angulos rectos ſecat ordi-
              <lb/>
            natim applicatas, vt ex propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s2377" xml:space="preserve">7. </s>
            <s xml:id="echoid-s2378" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s2379" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s2380" xml:space="preserve">Apoll. </s>
            <s xml:id="echoid-s2381" xml:space="preserve">conſtat, atque adeo axis eſt.</s>
            <s xml:id="echoid-s2382" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s2383" xml:space="preserve">QVOD ſi vt cunque Parabolã aliquam, Hyperbolã, vel etiã duas oppoſitas, aut Ellipſim deſcribere
              <unsure/>
              <lb/>
            velimus, nulla habita ratione conorũ, à quibus oriuntur, accipiemus pro parabola axem cuiuſcunque ma-
              <lb/>
            gnitudinis E H, vt in ſuperiori parabola, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2384" xml:space="preserve">in eo quotcunque partes æquales vt libet, et per puncta termi
              <lb/>
            nantia primam partem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2385" xml:space="preserve">ſequẽtes tres, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2386" xml:space="preserve">ſequentes quinque, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2387" xml:space="preserve">ſeque
              <unsure/>
            ntes ſeptem, &</s>
            <s xml:id="echoid-s2388" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s2389" xml:space="preserve">ducemus lineas
              <lb/>
            inter ſe parallelas; </s>
            <s xml:id="echoid-s2390" xml:space="preserve">ſumpta autem ex prima, quantacunque linea vtrinque A D, accipiemus eius </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>