Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Table of contents

< >
[Item 1.]
[2.] Offenbarung der Natur vnnd Natürlicher dingen auch mancherley ſubtiler würckungen. Durch den hochgelerten Hieronymum Car/ danum/ Doctorn der artzney zů Meyland erſtlich zů Latin außgangen.
[3.] Innhalt der ſiebenzehen bücher von mancherlei wun derbaren nateürlichen vnd künſtlichen ſachen.
[4.] Dem Hochwirdigen Fürſten vnd Herren-herrn Helchior von Liechtenfelß-von Gottes gnaden Biſchoff zů Baſel/ ſeinem gnedigen herren/ Gnad vnd frid von Gott dem vatter/ durch Ieſum Chriſtum vnſerẽ herren.
[5.] Dem durchleüchtigen- hochwirdigen Fürſten vnnd herren/ herrn Chriſtophel vonn Madrutzen/ Cardinal vnnd Biſchoff zů Triend vnd Brixien/ deßgleichen Gubernator vnd Landtuogt im Herrzogthumb Meyland/ wünſchet Hieronymus Cardanus Doctor der artzney zů Meyland vyl glück vnd heil.
[6.] Regiſter. Vollkommenlich Regiſter/ aller nammhafftiger künſten/ thaten/ vnnd perſonen ſo inn diſem gantzen bůch begriffen.
[7.] END.
[8.] ERRATA.
[9.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das erſt Bůch. Von der gantzen weldt vnnd ihren au/ genſcheinlichen abtheilungen. Von der Welt/ den Cometen/ vnd Der Winden eigenſchafft Das erſt Capittel.
[10.] Von den Elementen/ das ander Capittel.
[11.] Der erden mancherlei geſtalt vnnd natur/ das dritt Capittel.
[12.] Von den orthen vnd landſchafften/ das iiij. Capitel.
[13.] Von der erden Wunderwerch. das fünfft Capittel.
[14.] Von des waſſers natur/ art vnnd bewegung/ das vj. Capittel.
[15.] Von des waſſers wunderzeichen/ Das vij. Capitel.
[16.] Des Luffts natur vnnd archen/ Das viij. Capitel.
[17.] Von des luffts wunderwerck/ das ix. Capitel.
[18.] Von der Elementen würckung/ Das x. Capitel.
[19.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das ander Bůch. Von den edleren vnd heiligeren theilen det Weldt. Vom himmel. Das xi. Capitel.
[20.] Von dem liecht vnnd ſchein/ Das xij. Capitel.
[21.] Von deß geſtirns Wirckung vnnd Einfluß Das xiij Cap.
[22.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das dritt Bůch. Von den vermiſchungen in gemein. Der vermiſchecen dingen eigenſchafft/ Das xiij. Capitel.
[23.] Von den Metalliſchen dingen/ Das xv. Capitel.
[24.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnnd kunſtlichen ſachen/ Das viert Bůch Von Metallen/ Das ſechßzehend Capittel.
[25.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnd kunſtlichen ſachen/ Das fünfft Bůch. Von dem geſtirn. Der ſteinen natur/ wachſſung/ vnd vnderſcheid/ Das xvij. Capittel.
[26.] Von den Edlen geſteinen/ Das xviij. Crpitel.
[27.] Von der ſteinen wunderwerck-Das xix. Capittel.
[28.] Hieronymi Cardani Doctors der Artznei zů Meyland von Mancherlei wun/ derbaren/ nateürlichen/ vnnd kunſtlichen ſachen/ Das ſechſt Bůch Von den zweigen oder gewechſen/ vnnd was daruon kommet. Von den gewächſen vnnd jren vnderſchei-den/ Das xx. Capittel.
[29.] Von Planten vnnd gewechſen/ ſo anzeigend daß waſſer vnder jhnen vorhanden ſeye/ Das xxj. Capittel.
[30.] Von der gewächſen wunderzeichen-Das xxij. Capitel.
< >
page |< < (cccclxxxviij) of 997 > >|
544cccclxxxviijVon mancherlei wunderbaren80[Figure 80]o a e b g f n d m l k h Centrum gãg ge-
ſtrackt durch A D
C.
ſchnůr ſchlecht
ob diſem gãg deß
zeigers oder Com
paß ſchattẽ C H.
der zeiger ſeye C
D.
diſes obereſt
theil D ſeye mitt
dẽ Cẽtro ein ding/
von wegen der er
dẽ/ ſo klein iſt/ vñ
zů der Soñen hö
he gerechnet.
deß
lands weytte ſeye
A B.
deßhalbenn
wirt dz B deß Aequinoctien punctẽ ſein.
Vñ nem̃e man dañ zů beiden ſeitẽ
xxiij grad oder theil vñ ein halbẽ/ damit der Solſtitien punctẽ ſeyen E vñ
F.
ſo iſt gewüß daß der eccentriſch circkel/ ſo nit in einem centro oder mitel
puncten ſthet/ an dem ſchatten nicht enderẽ wirt (Ob wol das O höher dañ
das N ſthet nach dem zwölfften theil eines halben Diameters an der ſoñen
eccentrico.
dann alſo großer vnderſcheid iſt von dem Apogeo biß zů ſeinem
gegen theil) dann es ſeye die ſonn in dem O oder N/ ſo ligt nicht daran.
dañ
der ſchatten iſt C M.
Wann man nun ein ſchattẽ erlernet/ namlich C K/
als die Soñ im G ſthet/ würſt du auß der erklärung taflen wüßen wie groß
G B ſeye/ auch deß equinocktiſchen circkels ſtatt/ vnd der Solſtitien/ wañ
du ſchon deß lands breite vnd gelegen heit nit hetteſt.
dẽnach in deß circkels
theil E F/ beſchreib das orth nach der größe/ ſo die erklärũg der ſoñen ſtatt
angibt/ ye nach zweyen tagen welche zůſammen ſtim̃en.
wann ſollichs voll-
bracht/ ſo leg dein linial auff die verzeichnetẽ puncten/ an deß circkels theil
E F/ vnnd auff den mitel puncten D.
wo nun die regel oder linial die linien
B C zertheilen/ da wirt deß ſchatten orth zů mittag in den ſelbigen tagen
ſthen.
Wann du daßelbig erfunden/ ſoltu noch der ſelbigen proportz dei
nes Compaß mitag linien abtheilen/ die nam̃en vnd anders darzů ſchreibẽ.
Weil nun diſe vier vollbracht/ iſt noch überig daß wir auß der ſoñen ſcha
ten/ durch den zeiger/ die zeyt ſtund erkeñen/ wie es die Römer in dẽ brauch
gehabt.
dann du wirſt auß diſer auch die gleiche ſtund erkennen/ dann es iſt
darzů geſchribẽ/ der tag ſeye wie lang er wölle.
wañ du die vngeleiche ſtundẽ/
ſo dir bekañt/ durch die ſtũden zeüchſt/ ye noch deß tags größe/ vnd dẽnach
das harauß kommet mit xij abtheileſt.
Ein exempel. ich hab auß dem zei-
81[Figure 81]p q r d t ſ e ger die fünffte ſtund im tag/ wann der tag neün
theil/ vñ dreytheil auß fünffẽ hatt.
ſo zeüch ich die
neün theil/ vnd drey fünffte theil in fünff theil/
ſo werdẽ xlviij theil darauß.
diſes theil ich durch
xij/ ſo kom̃end viere.
diſes iſt eigentlichen die ge-
leiche ſtund.
damit du nun die ſelbigẽ vngeleichẽ
ſtunden habeſt/ ſo beſchreib die Mittags linien/
vnd mach die linien D P vnd D Q ſo zů

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index