5549OPTICAE LIBER II.
figuram circumferentiæ rei uiſæ.
Et ſimiliter figura circumferentiæ cuiuslibet partium ſuperficiei
rei uiſæ comprehenditur à ſentiente ex ſenſu ordinationis partium terminorum partis formæ. Et
cum ſentiens uoluerit certificare figuram circumferentiæ ſuperficiei rei uiſæ, aut figuram circum-
ferentiæ partis rei uiſæ, mouebit axem radialem ſuper circumferentiam rei uiſæ: & ſic per motum
certificabit ſitum partium terminorum formæ ſuperficiei, quæ eſt in ſuperficie membri ſentientis,
& in concauo nerui communis. Quare comprehendet ex certificatione ſituum terminorum for-
mæ, figuram circumferentiæ ſuperficiei rei uiſæ. Secundum ergo hunc modum erit comprehen-
ſio figuræ circumferentiæ rei uiſæ, & figuræ circumferentiæ cuiuslibet partis ſuperficiei rei uiſæ
per ſenſum uiſus.
rei uiſæ comprehenditur à ſentiente ex ſenſu ordinationis partium terminorum partis formæ. Et
cum ſentiens uoluerit certificare figuram circumferentiæ ſuperficiei rei uiſæ, aut figuram circum-
ferentiæ partis rei uiſæ, mouebit axem radialem ſuper circumferentiam rei uiſæ: & ſic per motum
certificabit ſitum partium terminorum formæ ſuperficiei, quæ eſt in ſuperficie membri ſentientis,
& in concauo nerui communis. Quare comprehendet ex certificatione ſituum terminorum for-
mæ, figuram circumferentiæ ſuperficiei rei uiſæ. Secundum ergo hunc modum erit comprehen-
ſio figuræ circumferentiæ rei uiſæ, & figuræ circumferentiæ cuiuslibet partis ſuperficiei rei uiſæ
per ſenſum uiſus.
33. Superficies globoſa percipitur è propinquitate partium mediarum, & æquabi-
li longinquitate extremarum. 48 p 4.
li longinquitate extremarum. 48 p 4.
FOrma autem ſuperficiei rei uiſæ non comprehenditur à uiſu, niſi ex comprehenſione ſituum
partium ſuperficiei rei uiſæ, & ex conſimilitudine & diſsimilitudine eorundem ſituum. Et
certificatur forma ſuperficiei ex comprehenſione diuerſitatis inæqualitatis remotionum par-
tium ſuperficiei rei uiſę, & æqualitatis earum, aut inæqualitatis eleuationum partium ſuperficiei
& æqualitatis earum. Quoniam conuexitas ſuperficiei non comprehenditur à uiſu, niſi aut ex
comprehenſione propinquitatis partium mediarum in ſuperficie, & remotionis partium in termi-
nis: aut ex inęqualitate eleuationum partium eius, quando ſuperficies ſuperior corporis fuerit cõ-
uexa. Et ſimiliter conuexitas termini ſuperficiei non comprehenditur à uiſu, niſi aut ex compre-
henſione propinquitatis medij, & remotionis extremitatum, quando conuexitas eius opponitur
uiſui: aut ex inęqualitate eleuationum partium eius, quãdo gibboſitas eius fuerit deorſum, aut ſur-
ſum: aut ex inęqualitate partium eius, quod in eo dextrum eſt, aut ſiniſtrum, quando gibboſitas e-
ius fuerit dextra aut ſiniſtra.
partium ſuperficiei rei uiſæ, & ex conſimilitudine & diſsimilitudine eorundem ſituum. Et
certificatur forma ſuperficiei ex comprehenſione diuerſitatis inæqualitatis remotionum par-
tium ſuperficiei rei uiſę, & æqualitatis earum, aut inæqualitatis eleuationum partium ſuperficiei
& æqualitatis earum. Quoniam conuexitas ſuperficiei non comprehenditur à uiſu, niſi aut ex
comprehenſione propinquitatis partium mediarum in ſuperficie, & remotionis partium in termi-
nis: aut ex inęqualitate eleuationum partium eius, quando ſuperficies ſuperior corporis fuerit cõ-
uexa. Et ſimiliter conuexitas termini ſuperficiei non comprehenditur à uiſu, niſi aut ex compre-
henſione propinquitatis medij, & remotionis extremitatum, quando conuexitas eius opponitur
uiſui: aut ex inęqualitate eleuationum partium eius, quãdo gibboſitas eius fuerit deorſum, aut ſur-
ſum: aut ex inęqualitate partium eius, quod in eo dextrum eſt, aut ſiniſtrum, quando gibboſitas e-
ius fuerit dextra aut ſiniſtra.
34. Superficies caua percipit ur è longinquit ate partium mediarum, & æquabilipro-
pinquitate extremarum. 49 p 4.
pinquitate extremarum. 49 p 4.
COncauitas autem ſuperficiei, quando opponitur uiſui, comprehenditur à uiſu ex compre-
henſione remotionis partium mediarum, & appropinquatione extremitatum terminorum.
Similiter eſt de concauitate terminorum ſuperficiei, quando opponitur uiſui: & uiſus non
comprehendit concauitatem ſuperficiei, quando concauitas fuerit oppoſita ſurſum, aut deorſum,
aut ad latus, niſi quando ſuperficies concaua fuerit in parte abſciſſa, & apparuerit arcualitas termi-
ni eius, quę eſt uerſus uiſum.
henſione remotionis partium mediarum, & appropinquatione extremitatum terminorum.
Similiter eſt de concauitate terminorum ſuperficiei, quando opponitur uiſui: & uiſus non
comprehendit concauitatem ſuperficiei, quando concauitas fuerit oppoſita ſurſum, aut deorſum,
aut ad latus, niſi quando ſuperficies concaua fuerit in parte abſciſſa, & apparuerit arcualitas termi-
ni eius, quę eſt uerſus uiſum.
35. Planities in diſtantia moderata directè oppoſita uiſui: percipitur ex æquabili
partium longinquitate, & ſimilitudine collocationis atque ordinis ipſarum inter i-
pſas. 47 p 4.
partium longinquitate, & ſimilitudine collocationis atque ordinis ipſarum inter i-
pſas. 47 p 4.
PLanities autem ſuperficierum comprehenditur à uiſu ex comprehenſione æqualitatis remo-
tionum partium & conſimilitudinis ordinationis earum. Et ſimiliter comprehenditur recti-
tudo termini ſuperficiei, quando terminus opponetur uiſui. Rectitudo enim termini ſuper-
ficiei, & arcualitas, aut curuitas eius, quando ſuperficies fuerit oppoſita uiſui, & termini continue-
rint ipſam, comprehenditur à uiſu ex ordinatione partium eius inter ſe. Conuexitas ergo ſuperfi-
ciei rei uiſæ, quæ opponitur uiſui, & concauitas eius, & planities comprehenduntur à uiſu ex com
prehenſione diuerſitatis remotionis partium ſuperficiei, aut eleuationum earum, aut latitudinum
earum, & ex quantitatibus exceſſus remotionis partium, aut eleuationum, aut latitudinum ea-
rum interſe. Et ſimiliter conuexitas, & concauitas, & planities cuiuslibet partis rei uiſæ compre-
henditur à uiſu ex comprehenſione exceſſus remotionum partium illius partis, aut exceſſus eleua-
tionum, aut latitudinum earum, aut æqualitatis earum. Et propter iſtam cauſſam non comprehen
dit uiſus concauitatem & conuexitatem, niſi in uiſibilibus, quorum remotio eſt mediocris. Vi-
ſus autem comprehendit propinquitatem quarundam partium ſuperficiei, & remotionem qua-
rundam per quædam corpora interuenientia inter ipſum, & ſuperficiem, & per corpora reſpicien-
tia remotiones partium, quarum appropinquatio & remotio certificatur à uiſu. Et cum quædam
partes ſuperficiei fuerint prominentes, & quædam profundæ: comprehendet uiſus prominen-
tiam & profunditatem illarum per obliquationem ſuperficierum partium, & ſectiones partium, &
curuitates earum in locis profunditatis, & per ſitus ſuperficierum partium inter ſe. Et hoc erit,
quando uiſus non comprehenderit illam ſuperficiem antè, neque aliquam huius generis. Si autem
illa res uiſa fuerit ex uiſibilibus aſſuetis, comprehendet uiſus formam eius, & formam ſuperſiciei
per cognitionem antecedentem. Forma atem rei uiſæ, quæ continetur ex ſuperficiebus ſecanti-
bus ſe, & diuerſorum ſituum, comprehenditur à uiſu ex comprehenſione ſectionis ſuperficiei e-
ius, & ex comprehenſione ſitus cuiuslibet ſuperficierum eius, & ex comprehenſione ſuperficie-
rum earum inter ſe. Formæ igitur figurarum rerum uiſarum, quarum corporeitas comprehendi-
tur à uiſu, comprehenduntur ex comprehenſione formarum ſuperficierum earum, & ex compre-
tionum partium & conſimilitudinis ordinationis earum. Et ſimiliter comprehenditur recti-
tudo termini ſuperficiei, quando terminus opponetur uiſui. Rectitudo enim termini ſuper-
ficiei, & arcualitas, aut curuitas eius, quando ſuperficies fuerit oppoſita uiſui, & termini continue-
rint ipſam, comprehenditur à uiſu ex ordinatione partium eius inter ſe. Conuexitas ergo ſuperfi-
ciei rei uiſæ, quæ opponitur uiſui, & concauitas eius, & planities comprehenduntur à uiſu ex com
prehenſione diuerſitatis remotionis partium ſuperficiei, aut eleuationum earum, aut latitudinum
earum, & ex quantitatibus exceſſus remotionis partium, aut eleuationum, aut latitudinum ea-
rum interſe. Et ſimiliter conuexitas, & concauitas, & planities cuiuslibet partis rei uiſæ compre-
henditur à uiſu ex comprehenſione exceſſus remotionum partium illius partis, aut exceſſus eleua-
tionum, aut latitudinum earum, aut æqualitatis earum. Et propter iſtam cauſſam non comprehen
dit uiſus concauitatem & conuexitatem, niſi in uiſibilibus, quorum remotio eſt mediocris. Vi-
ſus autem comprehendit propinquitatem quarundam partium ſuperficiei, & remotionem qua-
rundam per quædam corpora interuenientia inter ipſum, & ſuperficiem, & per corpora reſpicien-
tia remotiones partium, quarum appropinquatio & remotio certificatur à uiſu. Et cum quædam
partes ſuperficiei fuerint prominentes, & quædam profundæ: comprehendet uiſus prominen-
tiam & profunditatem illarum per obliquationem ſuperficierum partium, & ſectiones partium, &
curuitates earum in locis profunditatis, & per ſitus ſuperficierum partium inter ſe. Et hoc erit,
quando uiſus non comprehenderit illam ſuperficiem antè, neque aliquam huius generis. Si autem
illa res uiſa fuerit ex uiſibilibus aſſuetis, comprehendet uiſus formam eius, & formam ſuperſiciei
per cognitionem antecedentem. Forma atem rei uiſæ, quæ continetur ex ſuperficiebus ſecanti-
bus ſe, & diuerſorum ſituum, comprehenditur à uiſu ex comprehenſione ſectionis ſuperficiei e-
ius, & ex comprehenſione ſitus cuiuslibet ſuperficierum eius, & ex comprehenſione ſuperficie-
rum earum inter ſe. Formæ igitur figurarum rerum uiſarum, quarum corporeitas comprehendi-
tur à uiſu, comprehenduntur ex comprehenſione formarum ſuperficierum earum, & ex compre-
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib