556128Diſſertatio Quarta.
ſenſum pertinentes, idcirco, licèt organum à ſapore, aut odore,
aut ſono, aut frigore, aut calore irritetur, organi illius læſio cum
vertigine conjungitur. Quod ſi tumultus ille impediat, ne Spiri-
tus Animales ritè illabantur in muſculos corpus erectum reti-
nentes, hoc corruere neceſſe eſt: quemadmodum etiam citrà
ægritudinem vertigo accidit ſpiritibus in cerebro commotis ex
nimiâ capitis in gyrum celeriter acti convolutione, quam conſe-
quitur corporis lapſus: ſic aliquando gallus arbori inſidens cum
diutiùs caput contorſiſſet, ut obſervaret vulpem circumeuntem
atque inquirentem, ſi qua daretur via ad prædam capeſſen-
dam, vertigine correptus decidit, & vulpes facta eſt voti com-
pos: ideò jumentis molas verſantibus plerique præcavent oculos
obnubendo. Quæ cum ita ſint, completa atque perfecta ſen-
tiendi ratio, ſatis probabili conjecturâ, dicenda eſt complecti
tum percuſſionem fibrarum nervearum in organo atque inclu-
ſorum ſpirituum animalium, tum irritationem illius cerebri
partis, ad quam appellunt ſpiritus repulſi ex percuſſione organi;
adeò ut, ſicuti ſomnians neque videt, neque audit, neque guſtat
quæ ſe videre, aut audire, aut guſtare putat irritato dormientis
cerebro à ſpiritibus rerum imaginem referentibus, ita pariter ad
ſentiendum colorem, aut ſonum, aut ſaporem non ſufficiat
ſolus appulſus corpuſculorum aut æthereorum in oculo, aut
aëreorum in aure, aut ſalinorum in palato & linguâ, ad nervos
muneri ſentiendi deſtinatos. Cum enim ſenſus animantibus
natura dederit, ut ſibi opportuna ad vivendum ſubſidia inqui-
rant, & à noxiis ſe ſubtrahant, ibi ſenſum perfici oportuit, ubi
appetitionis, & motûs principia conſtituta ſunt: hæc autem
principia in cerebro collocata intelligimus, in quo ſpiritus ani-
males elaborari, & à quo per nervorum ductus eoſdem ſpiritus
manare, omnes concedimus.
aut ſono, aut frigore, aut calore irritetur, organi illius læſio cum
vertigine conjungitur. Quod ſi tumultus ille impediat, ne Spiri-
tus Animales ritè illabantur in muſculos corpus erectum reti-
nentes, hoc corruere neceſſe eſt: quemadmodum etiam citrà
ægritudinem vertigo accidit ſpiritibus in cerebro commotis ex
nimiâ capitis in gyrum celeriter acti convolutione, quam conſe-
quitur corporis lapſus: ſic aliquando gallus arbori inſidens cum
diutiùs caput contorſiſſet, ut obſervaret vulpem circumeuntem
atque inquirentem, ſi qua daretur via ad prædam capeſſen-
dam, vertigine correptus decidit, & vulpes facta eſt voti com-
pos: ideò jumentis molas verſantibus plerique præcavent oculos
obnubendo. Quæ cum ita ſint, completa atque perfecta ſen-
tiendi ratio, ſatis probabili conjecturâ, dicenda eſt complecti
tum percuſſionem fibrarum nervearum in organo atque inclu-
ſorum ſpirituum animalium, tum irritationem illius cerebri
partis, ad quam appellunt ſpiritus repulſi ex percuſſione organi;
adeò ut, ſicuti ſomnians neque videt, neque audit, neque guſtat
quæ ſe videre, aut audire, aut guſtare putat irritato dormientis
cerebro à ſpiritibus rerum imaginem referentibus, ita pariter ad
ſentiendum colorem, aut ſonum, aut ſaporem non ſufficiat
ſolus appulſus corpuſculorum aut æthereorum in oculo, aut
aëreorum in aure, aut ſalinorum in palato & linguâ, ad nervos
muneri ſentiendi deſtinatos. Cum enim ſenſus animantibus
natura dederit, ut ſibi opportuna ad vivendum ſubſidia inqui-
rant, & à noxiis ſe ſubtrahant, ibi ſenſum perfici oportuit, ubi
appetitionis, & motûs principia conſtituta ſunt: hæc autem
principia in cerebro collocata intelligimus, in quo ſpiritus ani-
males elaborari, & à quo per nervorum ductus eoſdem ſpiritus
manare, omnes concedimus.
Dand.
Hìc jam mihi videor aliquid percipere præter mera
vocabula *Specierum intentionalium obiecti vic ariarum*, quibus ſcholę
paſſim circumſonant, & innumeris ſcatent difficultatibus, ſi
Phyſico examini ſubiiciantur, nec brevis eſſet nobis diſputandi
materia. Sed, ne à noſtro inſtituto recedamus (ut unum exempli
causâ dicam) quàm multæ ſunt vocis flexiones omnibus notæ?
acuta, gravis; cita, tarda; contenta, remiſſa; languens, canora;
lenis, aſpera; contracta, diffuſa; fracta, ſciſſa; attenuata, infla-
ta; flexo ſono, ſpiritu continenti, intermiſſo; mollis, abſona,
rauca, & ſiquæ aliæ ſunt in tantâ idiomatum varietate, ac voca-
bulorum pronuntiatione diſſimili, differentiæ. Tam variè
vocabula *Specierum intentionalium obiecti vic ariarum*, quibus ſcholę
paſſim circumſonant, & innumeris ſcatent difficultatibus, ſi
Phyſico examini ſubiiciantur, nec brevis eſſet nobis diſputandi
materia. Sed, ne à noſtro inſtituto recedamus (ut unum exempli
causâ dicam) quàm multæ ſunt vocis flexiones omnibus notæ?
acuta, gravis; cita, tarda; contenta, remiſſa; languens, canora;
lenis, aſpera; contracta, diffuſa; fracta, ſciſſa; attenuata, infla-
ta; flexo ſono, ſpiritu continenti, intermiſſo; mollis, abſona,
rauca, & ſiquæ aliæ ſunt in tantâ idiomatum varietate, ac voca-
bulorum pronuntiatione diſſimili, differentiæ. Tam variè
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib