Clavius, Christoph, Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur

Page concordance

< >
Scan Original
51 31
52 32
53 33
54 34
55 35
56 36
57 37
58 38
59 39
60 40
61 41
62 42
63 43
64 44
65 45
66 46
67 47
68 48
69 49
70 50
71 51
72 52
73 53
74 54
75 55
76 56
77 57
78 58
79 59
80 60
< >
page |< < (36) of 677 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="it" type="free">
        <div xml:id="echoid-div117" type="section" level="1" n="37">
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s2444" xml:space="preserve">
              <pb o="36" file="0056" n="56" rhead="GNOMONICES"/>
            lineæ curuæ per puncta A, C, D, B, deſcriptæ æquales ſunt maiori axi AB, vt vult illa ꝓpoſitio Apollonij.</s>
            <s xml:id="echoid-s2445" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s2446" xml:space="preserve">INVENIEMVS quoque puncta F, G, pro clauiculorum locis hac ratione, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2447" xml:space="preserve">fortaſſe certius,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0056-01" xlink:href="note-0056-01a" xml:space="preserve">Loca claniculo-
                <lb/>
              rũ ad Ellipſim
                <lb/>
              deſcribendam
                <lb/>
              alia ratione in-
                <lb/>
              ueniuntur.</note>
            propterea quod, cum minor axis fermè æqualis eſt maiori, arcus cir culorum ex C, vel D, deſcripti ualdè
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0056-01" xlink:href="fig-0056-01a" number="40">
                <image file="0056-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0056-01"/>
              </figure>
            obliquè ſecant rectam A B.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s2448" xml:space="preserve">Diuiſa recta B E, quæ dimi-
              <lb/>
            dium eſt axis maioris, bifa-
              <lb/>
            riã in H, deſcribatur ex H,
              <lb/>
            ad interuallũ H B, vel H E,
              <lb/>
            ſemicir culus B I E, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2449" xml:space="preserve">in eo
              <lb/>
            accõmodetur recta B I, dimi-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0056-02" xlink:href="note-0056-02a" xml:space="preserve">1. quarti.</note>
              <note position="left" xlink:label="note-0056-03" xlink:href="note-0056-03a" xml:space="preserve">10</note>
            dio minoris axis D E, æqua-
              <lb/>
            lis, ducatur{q́ue} recta E I. </s>
            <s xml:id="echoid-s2450" xml:space="preserve">Dico
              <lb/>
            rectã E I, æqualem eſſe tam
              <lb/>
            rectæ E F, quàm rectæ E G,
              <lb/>
            atque adeò, ſi abſcindantur
              <lb/>
            rectæ E F, E G, ipſi E I,
              <lb/>
            æquales, inuenta eſſe eadem
              <lb/>
            puncta F, G, pro locis claui-
              <lb/>
            culorum. </s>
            <s xml:id="echoid-s2451" xml:space="preserve">Quoniã enim qua-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0056-04" xlink:href="note-0056-04a" xml:space="preserve">47. primi.</note>
            dratum ex B E, æquale eſt
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0056-05" xlink:href="note-0056-05a" xml:space="preserve">20</note>
            quadratis ex E I, I B; </s>
            <s xml:id="echoid-s2452" xml:space="preserve">Et tã
              <lb/>
            quadratum ex D G, quadra-
              <lb/>
            tis ex D E, E G, quàm qua-
              <lb/>
            dratum ex D F, quadratis ex
              <lb/>
            D E, E F, æquale: </s>
            <s xml:id="echoid-s2453" xml:space="preserve">Eſt aũt qua-
              <lb/>
            dratũ ex BE, tã quadrato ex
              <lb/>
            D G, quàm quadrato ex D F,
              <lb/>
            æquale, quod hæ lineæ æqua-
              <lb/>
            les ſint ex conſtructione; </s>
            <s xml:id="echoid-s2454" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s2455" xml:space="preserve">
              <lb/>
            quadratũ ex B I, æquale qua-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0056-06" xlink:href="note-0056-06a" xml:space="preserve">30</note>
            drato ex D E, quòd per con-
              <lb/>
            ſtructionẽ æquales quoque ſint poſitæ rectæ B I, D E; </s>
            <s xml:id="echoid-s2456" xml:space="preserve">crit reliquũ quadratũ ex E I, reliquo quadrato tam ex
              <lb/>
            E G, quàm ex E F, deſcripto æquale, ac proinde recta E I, rectis E G, E F, æqualis erit, quod eſt propoſitũ.</s>
            <s xml:id="echoid-s2457" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s2458" xml:space="preserve">DEINDE ſi datus ſit maior duntaxat axis Ellipſis A B, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2459" xml:space="preserve">aliquod punctum K, per quod tranſi-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0056-07" xlink:href="note-0056-07a" xml:space="preserve">Quomodo El-
                <lb/>
              lipſis circa datũ
                <lb/>
              axem maiorem,
                <lb/>
              & per datũ pun
                <lb/>
              ctum deſcriba-
                <lb/>
              tur.</note>
            re debeat Ellipſis circa axem A B, deſcripta, reperiemus minorem axem, hoc eſt, latitudinem Ellipſis,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s2460" xml:space="preserve">puncta F, G, in quibus affigendi ſunt clauiculi, hac ratione. </s>
            <s xml:id="echoid-s2461" xml:space="preserve">Diuiſa A B, bifariam in E, ducatur per
              <lb/>
            E, ad A B, perpendicularis C D, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2462" xml:space="preserve">ex dato puncto K, ad eandem A B, alia perpendicularis K L, vel ip-
              <lb/>
            ſi C D, parallela. </s>
            <s xml:id="echoid-s2463" xml:space="preserve">Deinde per ea, quæ in problemate tertio ſcholij propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s2464" xml:space="preserve">vltimæ lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s2465" xml:space="preserve">6. </s>
            <s xml:id="echoid-s2466" xml:space="preserve">Euclidis demon-
              <lb/>
            ſtr ata ſunt à nobis, fiat, vt rectangulum ſub A L, L B, contentum ad rectangulum contentum ſub A E,
              <lb/>
            E B, hoc eſt, ad quadratum ex A E, vel E B, (Hoc enim rectangulum quadratum eſt, ob æqualitatem re-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0056-08" xlink:href="note-0056-08a" xml:space="preserve">40</note>
            ctarum A E, E B) ita quadratum ex K L, ad aliud quadratũ, cuius latus ſit E D, vel E C. </s>
            <s xml:id="echoid-s2467" xml:space="preserve">Erit{q́ue} ex de-
              <lb/>
            monſtratis ab Apollonio propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s2468" xml:space="preserve">21. </s>
            <s xml:id="echoid-s2469" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s2470" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s2471" xml:space="preserve">E D, vel E C, dimidium axis minoris; </s>
            <s xml:id="echoid-s2472" xml:space="preserve">per quam, vt paulo an-
              <lb/>
            te docuimus, inueniemus puncta F, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2473" xml:space="preserve">G, quorum beneficio Ellipſim deſcribemus.</s>
            <s xml:id="echoid-s2474" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s2475" xml:space="preserve">ITA autem expedite quadratum lateris E D, vel E C, quæſiti comperiemus. </s>
            <s xml:id="echoid-s2476" xml:space="preserve">Ex E, ad interuallum
              <lb/>
            E A, vel E B, ſemicir culus deſcribatur A M B, quem recta L K, producta ſecet in M; </s>
            <s xml:id="echoid-s2477" xml:space="preserve">Eritq́, ex ſcholio
              <lb/>
            propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s2478" xml:space="preserve">13. </s>
            <s xml:id="echoid-s2479" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s2480" xml:space="preserve">6. </s>
            <s xml:id="echoid-s2481" xml:space="preserve">Euclidis, recta L M, media proportionalis inter A L, L B, atq; </s>
            <s xml:id="echoid-s2482" xml:space="preserve">adeo eius quadratũ re-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0056-09" xlink:href="note-0056-09a" xml:space="preserve">17. ſexti.</note>
            ctangulo ſub A L, L B, cõtento æquale. </s>
            <s xml:id="echoid-s2483" xml:space="preserve">Vnde facili negotio reperiemus quadratũ, ad quod eandẽ propor-
              <lb/>
            tionẽ habeat quadratũ ex L K, quã habet quadratũ ex L M, hoc eſt, rectangulũ ſub A L, L B, comprehen-
              <lb/>
            ſum, ad quadratum ex E A, vel E B, hoc eſt, ad rectangulum ſub A E, E B, contentum, ſi tribus rectis
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0056-10" xlink:href="note-0056-10a" xml:space="preserve">12. ſexti.</note>
            L M, E A, L K, quartam proportionalem inueniamus E D; </s>
            <s xml:id="echoid-s2484" xml:space="preserve">propterea quod eandem proportionẽ habent
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0056-11" xlink:href="note-0056-11a" xml:space="preserve">50</note>
            quadrata ſupra rectas L M, E A, L K, E D, deſcripta, quam ipſęmet rectæ. </s>
            <s xml:id="echoid-s2485" xml:space="preserve">Hoc autem artificio dictam
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0056-12" xlink:href="note-0056-12a" xml:space="preserve">22. ſexti.</note>
            quartam proportionalem E D, reperiemus. </s>
            <s xml:id="echoid-s2486" xml:space="preserve">Ductis rectis duabus N O, N P, facientibus angulum in N,
              <lb/>
            quemcunque, ſumatur N Q, ipſi L M, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2487" xml:space="preserve">Q O, ipſi E A, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2488" xml:space="preserve">N R, ipſi L K, æqualis. </s>
            <s xml:id="echoid-s2489" xml:space="preserve">Deinde ducta Q R,
              <lb/>
            agatur per O, ipſi Q R, parallela O P. </s>
            <s xml:id="echoid-s2490" xml:space="preserve">Erit R P, dicta quarta proportionalis; </s>
            <s xml:id="echoid-s2491" xml:space="preserve">cum ſit, vt N Q, hoc eſt,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0056-13" xlink:href="note-0056-13a" xml:space="preserve">2. ſexti.</note>
            L M, ad Q O, hoc eſt, ad E A, ita N R, hoc eſt, L K, ad R P. </s>
            <s xml:id="echoid-s2492" xml:space="preserve">Quare ſi ſumamus E D, ipſi R P, æqualem,
              <lb/>
            habebimus minoris axis dimidium E D, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2493" xml:space="preserve">c.</s>
            <s xml:id="echoid-s2494" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s2495" xml:space="preserve">CAETERVM loco clauiculorum vti poterimus inſtrumento quodam ad ſimilitudinẽ circini fabri-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0056-14" xlink:href="note-0056-14a" xml:space="preserve">Inſtrumentum
                <lb/>
              pro Ellipſi per
                <lb/>
              filum deſcriben
                <lb/>
              da.</note>
            cato, cuius crura in extremitatibus ſint reſecta, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2496" xml:space="preserve">frusta abſciſſa ita adaptata, vt hinc inde poſſint di-
              <lb/>
            moueri, & </s>
            <s xml:id="echoid-s2497" xml:space="preserve">cochleolis aſtringi, vt quãtumuis dilatentur circini crura, ſemper fruſta illa cochleolis aſtricta
              <lb/>
            recta ſint ad planũ, in quo Ellipſis deſcribenda eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s2498" xml:space="preserve">Hæc autẽ fruſta habeant etiã in extremis partibus ca-
              <lb/>
            naliculos quoſdam per circuitum inciſos, ita vt filum in ijs circumuolutum neque ſurſum aſcendat, </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>