Cardano, Geronimo, Offenbarung der Natur und natürlicher dingen auch mancherley subtiler würckungen

Table of contents

< >
[121.] Außzug von dem ſechſten bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von den Hetallen.
[122.] Außzug von dem ſiebendẽ bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von edlem geſtein.
[123.] Außzug vonn dem achten bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von den Plantis vnd erdgewechſen.
[124.] Außzug von dem neünten bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von den thieren wölliche von feülung wachſend.
[125.] Außzug võ dem zehenden bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von den vollkommenen thieren.
[126.] Außzug vonn dem eilffcen bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von notwendigkeit deß menſchen vnnd ſeiner geſtalt.
[127.] Außzug von dem zwölfftẽ bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von des menſchen natur vnd Complexion.
[128.] Außzug vom dreizehenden bůth der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von den ſinnen oder entpfindtlichheiten/ vnd dem wolluſt.
[129.] Außzug vom vierzehenden bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von der ſehl vnd dem verſtand.
[130.] Außzug von dem fünffzehenden vnd ſechtzehenden büch der Subtiliteten/ Hierony mi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von künſten vnnd weißheiten.
[131.] Außzug vom ſibenzehendẽ bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von rechten künſten/ vnd künſtlichen dingen.
[132.] Außzug von dem achtzehenden bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani DoC tors der Artzney zů Meyland/ etc. Von wunderbarlichen dingen/ vnnd vngläublichen ſachen.
[133.] Außzug vom neünzehendẽ bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von dem Teüfel vnnd ſei/ nem geſpenſt.
[134.] Außzug vom zwenzigeſten bůch der Subtiliteten/ Hieronymi Cardani Doctors der Artzney zů Meyland/ etc. Von den höchſten verſtendtnuſſen vnd Englen.
[135.] Außzug vom ein vndzwentzige ſten bůch der Subtiliteten/ Hieron. Cardani Doc/ tors der Artzney zů Meyland/ etc. Von Gott vnd der gantzen welt.
[136.] Getruckt zů Baſel durch Heinrich Petri im Mertzen Anno Domini M. D. Lix.
< >
page |< < (dx) of 997 > >|
566dxVon mancherlei wunderbaren bekannt iſt. Wölche aber durch des Poli höhe daſſelbig erforſchen/ müſſen
mehr
arbeit haben/ vnd iſt belder gefälet.
dañ der Polus ſtern ſteth nit bey
dem
Polo/ ſonder faſt fünff grad daruon.
Nimb einem exempel. Wañ
die
Sonn im eylfften grad der Wag iſt/ ſo ſteth jr höhe von der Mittag li-
nien
Meyland xlviij grad/ vnnd xl minuten.
ſo iſt des eylfft grad der
Mag
erklärung iiij grad/ vnd xx minuten.
dann zeüch die vier grad vnnd
xxj
minuten von xlviij grad vnd xl minuten/ ſo bleibend noch xliiij grad/
xix
minuten/ welches dann die breitte Meyland iſt.
Es wirt aber die lenge allein nach der vergleichung geſagt. darumb můß
man
ein ander orth beſtimmen/ will man diſe bekommen/ oder ein zeil ſetz-
en
/ als die gemelten Canariſchen inſeln ſeind/ oder deffen lenge bekañt iſt.
Demnach ſollend wir die Eclypſin oder finſternuß verzeichnen/ welche
man
beyden orthen ſehen mag.
darzů die zeit wann die finſternuſſen am
gröſten
geweſen/ vnd der zeit vnderſcheid.
dann ſollen wir ye für ein ſtund
fünffzehen
grad rechnen der weite nach/ vnnd ye für vier minuten an der
ſtund
ein grad von dem gantzen vmbkreiß der dreyhũdert vnd ſechtzig gra
den
.
vnd ye für ein minuten der ſtund/ xv minuten vnderſcheids/ o{der} den
vierdten
theil eines gantzen grad.
man ſoll auch diſes orth mehr gegen Ori-
ent
rechnen/ da mehr ſtund vnd minuten erfunden/ vnd gegen Occident/
da
weniger ſeind.
Nimb ein exempel. Toleten inn Hiſpanien hatt zwentzig
grad
an der lenge gegen Oriẽt/ vnd ſehe man die finſternuß vmb die zehen-
de
ſtund in der nacht/ welche Mexicum in der anderen ſtund geſehẽ wo-
den
/ ſo ſagen wir es lige Mexicum acht ſtund mehr gegen Nidergang/ alſo
weit
iſt zwey von zehenen.
alſo wirt Mexicum weitter gegen Occident hun
dert
vnd zwentzig grad ligen/ wann man für ein yede ſtund fünffzehẽ grad
rechnet
/ als angezeigt worden.
Weil aber Toleten von den Fortunaten jnß-
len
zwentzig grad gelegen/ ziehen wir die von cxx/ ſo bleiben noch hundert
grad
der Nidergangiſchen lenge Mexicum.
Man mag aber die ware gelegenheit vnnd weite der orthen/ weder durch
reißen
noch Inſtrumenten erfaren/ ſonder allein mit vernunfft.
Doch iſt
des
meers ſtraaß gewüſſer/ vnd der warheit am nechſten/ demnach die ge-
übte
vnd ebne in bewhonten landen.
Wo aber die torrenten oder abghende
bech
/ die berg/ pfützen/ vnd einödenen verhinderen/ welche vier ding na-
teürlicher
weiß am mehrſten hindernuß bringend/ ſo iſt ein großer vnder-
ſcheid
der ſtraßen/ von den gebanten vnd gewhonten.
Darumb můß man
durch
vyl erfarung der orthen lenge oder breite vnderſcheid (vnnd diſes
mehr
malen thůn) die rechte ſtraß/ oder durch das inſtrument Meteroſco
pium
/ welches die erdkugel vnder den Parallelen hat/ oder durch die taflẽ
erlangen
.
Es nimmet aber ein Meteroſcopium faſt groß arbeit zůmachẽ/
vnd
iſt der gebrauch gantz leichtlich/ aber die taflen ſeind leichter zeberei
ten
/ vnd weret der gebrauch lenger.
Weil aber der ſelbig an anderen orthen
beſchriben
/ wöllend wir hie allein der taflen brauch anzeigen.
es iſt aber di-
ſer
wider zwifach.
Des Ioannis Monteregien von dem erſten beweglichen himmel iſt ge-
11Aſtronomi
ſchetaflen
.
meiner/ vnſer aber iſt kürtzer/ vnd iſt gůt des Monteregien tafel eigentli-
chen
zůuerſthen/ damit wir gewiſſer mögend handlen/ vnnd die jrrthumb
wo
ſich diſe begebend/ erkennen.
Man ſoll wiſſenn/ ſo ein triangel für
geſtellet
auß der kugel circkel C D F/ welches ſeyttenn alle kleiner dann

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index